Dwa obrazy wsi w literaturze polskiego renesansu.
Sielanka - gatunek wywodzacy sie z literatury antycznej. Sielanki obejmuja utwory zwiazane z zyciem rolników, rybaków, pasterzy lub mysliwych. Tradycyjna sielanka przedstawiala wyidealizowany obraz wsi oraz glosila pochwale zycia wiejskiego. Sielanka realistyczna (antysielanka) ukazuje prawdziwe zycie wsi . Sielanki moga miec rózne formy: narracyjna (opisowa); dramatyczna (dialogowa); mieszana (opis z dialogiem). "Piesn swietojanska o Sobótce" Jana Kochanowskiego wyglasza znamienna pochwale zycia wiejskiego: "Wsi spokojna, wsi wesola, który glos twej chwale zdola? Kto twe wczasy, kto pozytki
moze wspomniec zaraz wszytki?" Czlowiek zyje na wsi w sposób uczciwy, poboznie i bezpiecznie dlatego, ze trzyma sie z dala od dworu, zeglugi i handlu. Praca na roli daje czlowiekowi stale i pewne utrzymanie i dostatek. Po pracy mozna tam odpoczac wesolo spedzajac czas, spiewajac, zabawiajac sie zagadkami lub tanczac. Przyroda jest dla mieszkanca wsi przyjazna i pozyteczna: moze on bowiem upolowac w lesie jakas zwierzyne, lowic w rzece ryby, sluchac z upodobaniem spiewu ptaków. Mlodziez zas uczy sie tam szacunku wobec starszych i pielegnowania cnoty. Bohaterami sielanki "Laura i Filon" Franciszka Karpinskiego jest para pasterzy - Laura i Filon, dwoje zakochanych w sobie mlodych ludzi. Akcja rozgrywa sie na wsi, na tle przyrody i wypelniona jest dialogami oraz monologami zakochanych. Ich wypowiedzi traktuja glównie o sile ich uczucia i niepewnosciach, tesknotach oraz namietnosciach, które towarzysza milosnemu uniesieniu. Laura przybywa póznym wieczorem na miejsce spotkania, pod umówionym jaworem. Nie zastaje jednak swego kochanka na umówionym miejscu i z tego powodu zaczyna go podejrzewac o niewiernosc i zwiazek z inna pasterka Doryda. W rozpaczy rozbija o drzewo koszyk i targa rózowy wieniec. W momencie szczytowego nasilenia zalu i gniewu dziewczyny, wybiega z pobliskich zarosli Filon i podbiega do Laury próbujac ja uspokoic. Nastepuje milosne wyznanie i zaklecie, wzajemne deklaracje i przyrzeczenia milosci i wiernosci. Sielanka Karpinskiego ukazuje nie tylko same koleje losów bohaterów, ale takze to co dzieje sie w ich duszach, czyli uczucia i emocje. W sielance realistycznej (antysielance) Szymona Szymonowica "Zency" autor przedstawia rzeczywiste stosunki panujace na wsi, na przykladzie zachowania Oluchny i Pietruchy pracujacych w polu, w stosunku do pilnujacego ich Starosty - ekonoma. Chlopka co innego spiewa w obecnosci ekonoma, a co innego gdy ten ich nie slyszy. Sielanka "Zency" jest obrazkiem pokazujacym dzien powszedni pracujacych w polu chlopów panszczyznianych. Wiejskie dziewczyny koszac zboze rozmawiaja o sprawach zwiazanych z zyciem na wsi narzekaja na ciezka prace, na swój beznadziejny los. Szymon Szymonowic ukazujac trudne warunki zycia chlopa panszczyznianego, znacznie odbiega w swoich utworach od obiegowego i idyllicznego wizerunku wsi polskiej, tworzac raczej antysielanki. Autor nie stroni od realistycznych pozbawionych zludzen komentarzy i opisów wiejskiej codziennosci, ukazuje jednoczesnie swiat, w którym prosci ludzie staraja sie normalnie zyc, czuc i kochac