Paleontologia wykłady, 1, 12


12.12.2006

Wykład Podstawy Paleontologii

Dr Anna Górecka-Nowak

Człowiek prehistoryczny był uzależniony od sił przyrody i bogactw natury. W starożytności ludzie zaczęli poprawnie interpretować pewne fakty geologiczne. Np. XENOPHANES i HERODOT V w p.n.e. oraz GAIUS PLINIUS SECUNDUS ZWANY STARSZYM (23-79 r. n.e.) - historyk i pisarz rzymski- pochodzenie skamieniałości. W Średniowieczu wierzono w stałą ingerencje sił nadprzyrodzonych, antropocentryzm(człowiek jest miarą wszechrzeczy- jak dla mnie to taki sposób pojmowania świata owładnął świat dopiero w renesansie) i geocentryzm. Mikołaj Kopernik (1473- 1543) opracowuje Heliocentryczną teorie budowy układu słonecznego, niestety dopiero w XVII w. Galileusz i Kepler przyczyniają się do przyjęcia teorii Kopernika.

James Hutton (ur. 14.6.1726 Edynburg-26.3.1797; szkocki geolog, uważany za "ojca nowoczesnej geologii". Jako pierwszy odkrył cykliczną naturę procesów geologicznych. Za jego największe dzieło uważana jest Theory of the Earth (1795), w której sformułował zasadę aktualizmu. Był również twórcą koncepcji plutonizmu. Sformułował zasadę dyskordancji, czyli niezgodności zalegania warstw) sformułował teorię AKTUALIZMU- (zwana również uniformitaryzmem, zasada geologiczna przyjmująca, że czynniki fizyczne i chemiczne oddziałujące na skorupę ziemską były w przeszłości podobne do dzisiejszych, co pozwala na podstawie współczesnych obserwacji określać przebieg dawnych procesów geologicznych. Metoda ta streszcza się w haśle "teraźniejszość jest kluczem do przeszłości")

Abraham Gottlob Werner (1749 lub 1750, zm. 1817) był niemieckim geologiem i mineralogiem. Stworzył wczesną nazwę geologii - geognozję. Wykładał geognozję na Akademii we Friebergu. Stworzył również teorię neptunizmu oraz systematykę minerałów opartą na ich cechach zewnętrznych. NETPUNIZM- jeden z dawnych kierunków w geologii. Nazwa wywodzi się od rzymskiego boga mórz - Neptuna. Zakładał, że wszystkie skały powstały poprzez krystalizację lub osadzanie ze środowiska wodnego oraz że wiek skał można określić na podstawie ich składu. Koncepcja ta okazała się słuszna w ograniczonym stopniu, jedynie w odniesieniu do niektórych skał osadowych.

Georges Cuvier (ur. 23.8.1769, zm. 13.5.1832 r.) - francuski zoolog i paleontolog. Zajmował się głównie anatomią zwierząt. Przeciwnik teorii ewolucji, za to twórca teorii katastrof. Stworzył podwaliny współczesnej systematyki zwierząt. KATASTROFIZM- teoria z dziedziny geologii zaprezentowana w 1812 roku, zakładająca, że wielkie obszary Ziemi podlegają regularnie gwałtownym przemianom geologicznym, które mają dramatyczny wpływ na biosferę. Katastrofizm usiłował pogodzić rozpowszechniony ówcześnie pogląd na pochodzenie różnorodności biologicznej, stworzenie form żywych w swej obecnej postaci przez Boga, z obserwacjami przemian w materiale kopalnym. Hipoteza katastrofizmu głosiła, że Ziemię w przeszłości nawiedzały katastrofy, zupełnie niszczące życie, a Bóg stwarzał nowe formy. Pierwowzór tej hipotezy można znaleźć w wierzeniach ludów indoeuropejskich, w tradycji antycznej, przekazanej w Metamorfozach Owidiusza. W tym klimacie nowo odkryte ogromne gady nazwano "gadami przedpotopowymi", które według katastrofistów nie zmieściły się na Arce Noego i zginęły w czasie opisywanego w Biblii Potopu. Pewne tezy katastrofizmu znalazły potwierdzenie we współczesnej geologii, w postaci hipotez o uderzeniach dużych bolidów powodujących epizody masowego wymierania organizmów.

Sir Charles Lyell (ur. 14.11.1797 - zm. 22.2.1875), geolog angielski, reformator nowoczesnej geologii, którą oparł na zasadzie Aktualizmu geologicznego, odrzucając Katastrofizm i ugruntowując pogląd o niezmiernie długim czasie trwania okresów geologicznych. Zasadę tę rozwinął i uzasadnił w podstawowym swym dziele The Principles of Geolgy. W 1840 roku wysunął Teorię dryfu, która dziś jest już nie aktualna, według której wszystkie głazy narzutowe na Niżu europejskim zostały przyniesione ze Skandynawii przez góry lodowe. Przeprowadził również podział trzeciorzędu na piętra, na podstawie danych paleontologicznych. „Teraźniejszość jest kluczem do przeszłości”

Karol Darwin (ang. Charles Robert Darwin) (ur. 12.2.1809 r. zm. 19.4.1882 r.) - jeden z najwybitniejszych XIX-wiecznych biologów i jeden z pierwszych badaczy ewolucji; autor teorii ewolucji której interpretacje opisał w swoim życiowym dziele „O powstaniu gatunków drogą doboru naturalnego”. Był wegetarianinem. Docenia długość czasu geologicznego.

METODY OBLICZANIA WIEKU ZIEMI

WIEK WZGLĘDNY I BEZWZGLĘDNY