Zaprawy murarskie — rodzaje, przygotowanie i przechowywanie

Zaprawy murarskie. Są to mieszaniny spoiwa, piasku i wody zarobowej. Spoiwem najczęściej jest wapno, cement lub gips, wykazujące dobrą przyczepność do kruszyw mineralnych podczas zjawisk chemicznych zachodzących w czasie wiązania i twardnienia zaprawy. Piasek jest drobnym kruszywem jednomineralnym o uziarnieniu 0,25÷4 mm, pełniącym funkcję wypełniacza i jednocześnie decydującym o właściwościach stwardniałej zaprawy. Do zapraw powinien być stosowany piasek rzeczny lub kopalniany o właściwościach technicznych zgodnych z Polską Normą. Woda zarobowa jest konieczna w zaprawie w celu nadania jej odpowiedniej konsystencji roboczej oraz umożliwienia przebiegu procesów chemicznych zachodzących podczas wiązania i twardnienia spoiwa. Woda ta powinna być czysta, nadająca się do picia, lecz nie mineralna i niezbyt kwaśna (pH ≥ 4).

Właściwa proporcja składników w zaprawie murarskiej gwarantuje mieszance otoczenie wszystkich ziaren piasku spoiwem i połączenie ich ze sobą.

Oprócz wymienionych składników, do zapraw murarskich mogą być stosowane dodatki, np. przyspieszające wiązanie, uplastyczniające lub napowietrzające, uodparniające zaprawę na działanie mrozu.

Rodzaje zapraw przyjmują nazwy zależnie od zastosowanego do nich spoiwa. Rozróżnia się zaprawy wapienne, cementowe, cementowo-wapienne, cementowo-gliniane, gipsowe i gipsowo-wapienne. Zaprawy powinny być przygotowane zgodnie z instrukcją opracowaną przez jednostkę o charakterze naukowo-badawczym, z materiałów odpowiadających wymaganiom z norm państwowych.

Zaprawy wapienne. Zawierają spoiwo z ciasta wapiennego lub z wapna sproszkowanego, np., hydratyzowanego, hydraulicznego, magnezowego itp. Zaprawy wapienne charakteryzuje bardzo dobra urabialność, dobre właściwości ciepłochronne, ale jednocześnie niska wytrzymałość i znaczna nasiąkliwość. Ponieważ zaprawy wapienne długo twardnieją w murach pozbawionych dostępu powietrza, więc nie stosuje się ich do murowania fundamentów i ścian w gruntach wilgotnych ani w innych miejscach o stałym zawilgoceniu. Zaprawy wapienne można stosować do murowania ścian budynków o wysokości do dwóch pięter i do murów ostatnich dwóch górnych kondygnacji budynków kilkupiętrowych. Wynika to z niewielkiej wytrzymałości tej zaprawy na ściskanie, która wynosi 0,3÷1 MPa zależnie od stosunku objętościowego składników.

Do robót murowych stosuje się zaprawy o proporcjach od 1 : 1 do 1 : 1,45 w zależności od rodzaju wapna i żądanej marki zaprawy (tab. 2-1). Oznaczeniem literowo-liczbowym (np. M0,3), nazywanym marką zaprawy, klasyfikuje się zaprawę ze względu na jej wytrzymałość na ściskanie (liczba po literze M oznacza średnią wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach). Markę zaprawy dobiera się w zależności od przeznaczenia muru, np. do murowania w gruntach suchych fundamentów budynków o jednej kondygnacji — należy stosować zaprawę marki M0,6÷M1, a do murowania ścian nośnych i wypełniających budynków do jednej kondygnacji — M0,3÷M1.

Orientacyjne składy objętościowe zapraw wapiennych murarskich

o konsystencji plastycznej

Zaprawy cementowe. Zawierają spoiwo cementowe. Najczęściej stosuje się cement portlandzki lub cement hutniczy. Zaprawy te charakteryzuje dobra przyczepność, duża wytrzymałość, mała nasiąkliwość. Zaprawy te szczególnie nadają się do murów silnie obciążonych, ścianek działowych oraz do murów pozostających pod stałym wpływem wilgoci. Urabialność czystych zapraw cementowych można polepszyć, dodając ciasta wapiennego rozrzedzonego wodą, tj. mleka wapiennego w ilości 10÷15% w stosunku do masy cementu, lub dodając plastyfikatory mineralne, np. popioły lotne, mączkę dolomitową lub żużlową. Marka zaprawy zależy od proporcji objętościowych cementu do piasku, którą dobiera się w zależności od przeznaczenia.

Orientacyjne składy objętościowe zapraw cementowych murarskich

o konsystencji plastycznej

Marka zapraw cementowych w zależności od ich przeznaczenia

Zaprawy cementowo-wapienne. Mają właściwości pośrednie między wapiennymi a cementowymi. Są dobrze urabialne, dostatecznie wytrzymałe, dobrze wiążą i twardnieją. Markę zaprawy, zależną od stosunku objętościowego składników, dobiera się w zależności od jej przeznaczenia.

Orientacyjny skład objętościowy zapraw murarskich cementowo-wapiennych

o konsystencji plastycznej

Marka zaprawy cementowo-wapiennej w zależności od jej przeznaczenia

Zaprawy cementowo-gliniane. Przygotowuje się je z cementu, glinianej zawiesiny oraz piasku. W zależności od stosunku objętościowego składników uzyskuje się odpowiednią markę zaprawy, którą dobiera się w zależności od przeznaczenia. Do przygotowania zapraw cementowo-glinianych najbardziej odpowiednie są gliny o zawartości do 30% piasku.

Orientacyjny skład objętościowy zapraw murarskich i tynkarskich

cementowo-glinianych

Marki zapraw cementowo-glinianych w zależności od przeznaczenia

Zaprawy gipsowe i gipsowo-wapienne. Takie zaprawy są stosowane do murowania ścian działowych z elementów gipsowych. Piasek stosowany do tych zapraw powinien mieć uziarnienie do 1 mm. W zależności od proporcji objętościowej składników otrzymuje się odpowiednią markę zaprawy, która odpowiada wytrzymałości w MPa. Stwardniałej zaprawy nie można ponownie rozrabiać wodą, gdyż nie ma już ona właściwości wiążących.

W ścianach murowanych z pustaków, bloczków z betonu komórkowego i z betonu na kruszywach lekkich oraz z ceramicznych pustaków szczelinowych, w wypadku zastosowania zbyt mocnych zapraw półcementowych, w okresach mrozów powstają w narożach budynków w miejscach spoin ciemne plamy. Można temu zapobiec stosując zaprawy lekkie, zwane również „zaprawami ciepłymi", np. o składnikach dobranych w proporcji cement : wapno hydratyzowane : kruszywo lekkie, jak 1:1:6. Kruszywa takie jak: żużel granulowany wielkopiecowy lub paleniskowy, agloporyt z łupków przywęglowych, keramzyt, żużel pumeksowy, powinny mieć uziarnienie do 4 mm.

Orientacyjny skład objętościowy zapraw murarskich gipsowych

i gipsowo-wapiennych

Stosowane są również, lekkie zaprawy produkowane przemysłowo, jak np. zaprawa TERMOR, którą dostarcza się na budowę w workach jako suchą i bezpośrednio przed wbudowaniem miesza się z wodą w ilości podanej przez producenta na opakowaniu.

Czas zużycia zapraw ciepłochronnych nie powinien być dłuższy niż 3 godziny. Zaprawy ciepłochronne z uwagi na słabą urabialność nie nadają się do transportu za pomocą pomp.

---