1999.04.15 wyrok s.apel. I ACa 1046/98 OSA 1999/11-12/49
w Poznaniu
Przez "interes prawny" w znaczeniu art. 189 k.p.c. rozumieć należy istniejącą potrzebę uzyskania korzyści w sferze sytuacji prawnej. Udzielenie ochrony przez sąd następuje tylko wówczas, gdy po stronie podmiotu ochrony tej żądającego, zachodzi interes prawny w jej uzyskaniu.
1999.02.23 wyrok SN I PKN 597/98 OSNAP 2000/8/301
Powództwo o ustalenie nie może zmierzać do uzyskania dowodów, które miałyby być wykorzystane w innym postępowaniu.
Przewodniczący: SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski, Barbara Wagner (sprawozdawca)
III CZP 118/95 OSNC 1996/1 poz. 7
Dopuszczalne jest dochodzenie w procesie ustalenia płci transseksualisty (art. 189 k.p.c.); pozwanymi w sprawie powinni być rodzice powoda.
1986.09.10 wyrok SN I CR 201/86 OSNC 1987/12/203
glosa: Ignatowicz J. OSP 1988/11-12/266
glosa: Stecki L. OSP 1988/11-12/266
W drodze powództwa z art. 189 k.p.c. można skutecznie dochodzić ustalenia innej niż uzgodnionej przez strony w postępowaniu spółdzielczym równowartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu tylko wtedy, jeżeli oświadczenie woli złożone w tej ugodzie dotknięte jest jedną z wad wymienionych w art. 82 i nast. k.c.
1986.03.08 uchwała SN III CZP 10/86 OSNC 1987/1/12
W wypadku omyłkowego oznaczenia nieruchomości w umowie sprzedaży nabywca może domagać się wyjaśnienia przez sąd rzeczywistej woli kontrahentów w drodze powództwa o ustalenie stosunku prawnego (art. 189 k.p.c.).
2000.06.21 wyrok s.apel. I ACa 208/00 OSA 2001/9/47
w Warszawie
glosa aprobująca: Niedośpiał M. OSA 2002/2/73
Instytucja przedawnienia dotyczy jedynie roszczeń majątkowych, czyli prawa do żądania świadczenia. Nie ulegają przedawnieniu żądania ustalenia prawa lub stosunku prawnego oparte na art. 189 k.p.c. Nie oznacza to jednak, że mogą być dochodzone bezterminowo, gdyż przesłanka ustalenia musi być interes prawny. W ramach jej badania w procesie dotyczącym odpowiedzialności za czyn niedozwolony, Sąd ustala, czy nie upłynął termin przedawnienia roszczeń majątkowych.
1998.11.19 wyrok SN III CKN 32/98 OSNC 1999/5/96
Przytoczenie w apelacji przepisów prawa materialnego wskazujących na inny stan faktyczny niż ten, na którym zostało oparte żądanie pozwu, stanowi - niedopuszczalną w postępowaniu apelacyjnym - zmianę powództwa.
1981.09.22 postanow. SN IV PZ 49/81 OSNC 1982/2-3/41
przegląd orzeczn.: Siedlecki W. PiP 1983/10/90
Spór o ustalenie prawa do określonego świadczenia należy do właściwości tego samego sądu, który jest właściwy do rozpoznania sporu o samo świadczenie.
1993.12.17 uchwała SN III CZP 171/93 OSNC 1994/7-8/149
Osoba bliska najemcy (art. 691 k.c.) nie ma interesu prawnego w wytoczeniu powództwa z art. 189 k.p.c., jeżeli właściwy organ administracji wydał jej w trybie art. 217 k.p.a. zaświadczenie potwierdzające, że wstąpiła ona w stosunek najmu mieszkania po zmarłym najemcy, a strona pozwana nie kwestionuje treści tego dokumentu i jego pochodzenia.
Wyrok z dnia 7 listopada 2002 r. Sąd Najwyższy II CKN 1393/2000
Nie jest wykluczone powództwo w trybie art. 189 k.p.c. o ustalenie, że warunkowa umowa sprzedaży przeniosła to prawo w sytuacji, gdy wykonane przez gminę prawo pierwokupu w rzeczywistości nie istniało.
1991.06.05 uchwała SN III CZP 43/91 OSNC 1992/1/12
glosa aprobująca: Pietrzykowski K. OSP 1992/7-8/164
Przewodniczący: sędzia SN J. Gudowski (sprawozdawca). Sędziowie SN: S. Dmowski, M. Słoniewski.
Członek spółdzielni mieszkaniowej nie może domagać się w oparciu na przepisie art. 189 k.p.c. ustalenia nieistnienia podstaw prawnych członkostwa innego członka tej spółdzielni.
2001.03.29 wyrok SN I PKN 333/00 OSNP 2003/1/12
Interes prawny pracownika w ustaleniu istnienia stosunku pracy (art. 189 KPC) z reguły nie wyczerpuje się w możliwości dochodzenia świadczeń należnych z tego stosunku prawnego.
Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 18 października 2005 r., II PK 80/2005, LexPolonica nr 415625, OSNP 2006/17-18 poz. 270
Powód nie ma interesu prawnego w ustaleniu, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy (art. 189 kpc), jeżeli w toku postępowania wystąpi z wnioskiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o świadczenie z tytułu wypadku przy pracy, a następnie z odwołaniem do sądu od decyzji tego organu.
Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z roku 2004 I PK 209/2004 LexPolonica nr 376629
Pracodawca nie ma interesu prawnego w ustaleniu na podstawie art. 189 kpc przez sąd powszechny istnienia stosunku pracy zakwestionowanego przez organ podatkowy.
Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 11 stycznia 2006 r. II PK 110/2005
Pracownik może domagać się ustalenia, że nie jest zobowiązany do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 189 kpc).
2001.05.23 uchwała SN III ZP 17/00 OSNP 2001/23/684
7 sędziów
glosa częściowo aprobująca: Stelina J. PiP 2002/7/104
glosa aprobująca: Kuczyński T. OSP 2002/10/131
Droga sądowa o ustalenie nieważności zakładowego układu zbiorowego pracy po jego rejestracji jest niedopuszczalna.
III CZP 2/09 - z dnia 24 lutego 2009 r. w składzie 3 sędziów na pytanie prawne Sądu Okręgowego w Tarnowie
Pod rządem art. 4421 § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości.
IV CSK 298/09 - wyrok z dnia 8 stycznia 2010 r. (BSN 2/2010)
Powództwo o ustalenie czynności prawnej za bezskuteczną z mocy prawa na podstawie art. 128 p.u.n. może być wytoczone w razie sporu co do bezskuteczności tej czynności i wymaga wykazania interesu prawnego (art. 189 k.p.c.).
II CSK 449/09 - wyrok z dnia 18 lutego 2010 r. (BSN Nr 4/10)
Uchwała rady nadzorczej spółki akcyjnej o odwołaniu członka jej zarządu może być zaskarżona powództwem o stwierdzenie nieważności tej uchwały na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c.
3
ART. 189 K.P.C.