17 Maja 2010 PielTeam rulezzzz ! :**
REFLUKS PRZEŁYKU:
-jest to zarzucanie treści żołądkowej do przełyku spowodowane niewydolnością dolnego zwieracza przełyku
zarzucanie treści żołądkowej prowadzące do dolegliwości klinicznych i/lub zapalenia przełyku
niewydolność dolnego zwieracza przełyku
opóźnione opróżnianie przełyku
pierwotna - przepuklina rozworu przełykowego
wtórnie - zabiegi operacyjne
OBJAWY:
Zgaga- najczęściej po posiłku lub w pozycji lezącej
Uczucie pełności, ból, pieczenie w nadbrzuszu
Odbijanie, ulewanie
Objawy rzekomokardiologiczne, ch. układu oddechowego…
Przełyk Barretta -metaplazja nabłonka w dolnym odcinku przełyku
Chrypka
Bóle w nadbrzuszu
Trudności w połykaniu
POWIKLANIA:
-owrzodzenia- czasami powikłane krwawieniami
-metaplazja nabłonka błony śluzowej przełyku
-zwężenie przełyku powodujące dysfagię (trudności w przełykaniu)
DIAGNOSTYKA:
endoskopia
LECZENIE:
-zmniejszenie masy ciała
-stop z paleniem
-ograniczenie kawy, słodyczy, mięty
-unikać jedzenie tuż przed snem
- wezgłowie łozka unieść
- leki- stosowanie inhibitorów pompy protonowej np. Omeprazol
NIEDOKRWISTOŚĆ A CHOROBY PRZEWODU POKARMOWEGO:
Co to jest niedokrwistość ?
-niedobór krwinek czerwonych, a co za tym idzie spadek stężenia hemoglobiny we krwi (a przecież to właśnie ona transportuje tlen do komórek !)
WAŻNE !!! Śmiertelne stężenie hemoglobiny w narastającej niedokrwistości = 0,62-1,23 mmol/l Hb Fe
Niedokrwistość występuje w :
Zanikowym zapaleniu i zaniku błony śluzowej żołądka
Chorobie Leśniowskiego-Crohna
Podczas krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego
Może wystąpić niedokrwistość MAKROCYTOWA spowodowana niedoborem Wit B12 lub kwasu foliowego w przebiegu zaburzeń ich wchłaniania w żołądku np.. z powodu jego resekcji lub z powodu zanikowego nieżytu żołądka
RAK JELITA GRUBEGO:
Jelito grube - drugi co do częstości występowania nowotwór złośliwy, 11000/rok
po 40 r.ż. co 5 lat (x2)
Gruczolakorak, (chłoniaki, mięsniakomięsaki, rakowiaki)
Mężczyźni częściej rak odbytnicy, rak okrężnicy K~M porównywalnie
Predysponuje :s tatus ekonomiczny - dieta, wiek, polipy gruczolakowe, wywiad rodzinny, choroby zapalne
Objawy :
-domieszka świeżej krwi w stolcu
-nagła zmiana rytmu wypróżnień
-- następne objawy pojawiają się wraz z progresją choroby:
-bóle brzucha
-gorączka o nieznanej etiologii
-spadek masy ciała
-przewlekła neieokrwistość
-objawy późne: niedokrwistość
Rozpoznanie:
-badanie przez odbytnicę (per rectum)
-kolonoskopia (kolAnoskopia jak powiedziała jedna z pacjentek :p)
-RTG dolnego odcinka przewodu pokarmowego
Leczenie:
-chirurgiczne
-chemioterapia, radioterapia
METODY ODDZIAŁYWANIA NA PROCESY POZNAWCZE U OSOBY CHOREJ NA ALZHAIMERA :
W CHOROBIE Alzheimera Osłabieniu ulegają funkcje poznawcze:
orientacja w miejscu, czasie, co do osoby, przestrzeni, pamięć, myślenie, uwaga, koncentracja.
METODY:
-pomagać w orientacji
- ćwiczenia psychomotoryczne połączone z treningiem mózgu,
-ustalenie harmonogramu dnia i wykonywanie czynności o tej samej h,
-ciągłe odtwarzanie tych samych czynności zgodnie z „instrukcją”: np.telefonowanie, korzystanie z windy, mycie,jedzenie, korzystanie z toalety,
-używanie wskazówek i przypominaczy, tablic orientacyjnych, znaków graficznych,
-oglądanie zdjęć i rozpoznawanie osób na zdjęciach (twarz-zdarzenie-osoba-imię i nazwisko),
-poproszenie chorego aby zapisywał sobie rozkład dnia, adres zamieszkania, miejsca przechowywania różnych rzeczy np, dokumentów, kluczy, portfela
JAK PRZEBIEGA PROCES STARZENIA SIĘ NARZĄDU WZROKU :
Wraz z wiekiem w narządzie wzroku obserwuje się starczą dalekowzroczność (presbyopia) wynikająca z wyczerpującej się z wiekiem zdolności akomodacji soczewki oraz mętnienie (opalizację) soczewki. Są to procesy nieodwracalne
Należy przy tym podkreślić ze zaćma starcza nie jest objawem normalnego starzenia-jest chorobą która należy rozpoznawać i leczyc
- przykro mi, ale tylko tyle znalazłam na ten temat
18.V.2010 :***
ZESPÓŁ ZŁEGO WCHŁANIANIA : może być skutkiem starzenia się układu pokarmowego.
Etiologia może być związana z nieprawidłowym trawieniem lub zaburzeniem wchłaniania, przebiegającym na tle różnych chorób.
Objawy:
Przewlekła, częsta i obfita biegunka-objawy niedoborowe
Stolce tłuszczowe ( >7g tłuszczu w stolcu na dobę)
Spadek masy ciała-pomimo spożywania takich samych ilościowo i jakościowo pokarmów
W LECZENIU należy pamiętać o wyrównaniu zaburzeń wodno-elektrelitowych i uzupełnić pozajelitowo Wit A, D, E, K, B12 i żelazo !!!
ROLA PIELĘGNIARKI W PROFILAKTYCE PIERWOTNEJ OSTEOPOROZY
Codzienna aktywność fizyczna - aktywność życiowa (zakupy, sprzątanie, droga do pracy) a ponadto szczególnie zalecane : bieganie, pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka.
Pies - przyjacielem w profilaktyce osteoporozy
W przypadku osteoporozy zaawansowanej - ćwiczenia specjalistyczne izometryczne.
Utrzymanie prawidłowej postawy ciała ew. gorsety, kołnierze wspomagające - okresowo połączone z ćwiczeniami wzmacniającymi niektóre grupy mięśni np. brzucha, kręgosłupa.
Ekspozycja na światło słoneczne - wychodzenie z domu w słoneczne dni, urlop w okresie wakacji lub wiosną, wyjazd do krajów o cieplejszym klimacie,
Dieta zawierająca odpowiednią ilość wapnia łatwo przyswajalnego przez organizm tj. warzywa, owoce, miód, zboża, surowe mleko krowie, kozie, ograniczenie kawy, alkoholu, białka zwierzęcego
Zachowanie zasad podnoszenia ciężkich przedmiotów.
W przypadku pracy pielęgniarki stosowanie sprzętu do podnoszenia i przemieszczania chorych.
Unikanie czynników przyspieszających ubytek masy kostnej , czynników ryzyka.
Bezpieczeństwo w domu - unikanie upadków.
SZCZEGÓLNA ROLA PIELĘGNIARKI
Edukacja związana ze zdrowym stylem życia, uświadamianiem zagrożeń zdrowotnych ludzi zdrowych
Edukacja grup ryzyka
Doradztwo w zakresie obciążeń fizycznych, rodzaju wysiłku fizycznego, sposobu poruszania się, podnoszenia przedmiotów cięzkich, optymalizacji pozycji ciała, diety, uprawiania sportu,
W zaawansowane chorobie: uświadomienie konieczności badań kontrolnych, regularnych wizyt w specjalistycznym ośrodku, dokładnego leczenia, podawanie leków.
Edukacja rodziny i bliskich chorego, zmiana trybu życia, odciążenie od niektórych obowiązków, dostosowanie urządzenia domu, wyposażenie w udogodnienia urządzenia pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny.
(gorset, balkonik, laska, wózeczek na zakupy)
19.V.2010
KLASYFIKACJA ODLEŻYN ( Tarrance'a )
Stopień I
- Blednące zaczerwienienie. Lekki ucisk palcem powoduje zblednięcie skóry.
Wniosek: mikrokrążenie nie jest jeszcze uszkodzone
Stopień II
-Nie blednące zaczerwienienie, powstaje rumień.
Wniosek: mikrokrążenie uszkodzone.
Może pojawić się uszkodzenie naskórka, pęcherze- ból
Stopień III
-Uszkodzenie pełnej grubości skóry, brzegi rany są dobrze odgraniczone, występują obrzęki tkanki podskórnej i stan zapalny brzegów owrzodzenia. Dno rany wypełnione jest czerwoną ziarniną lub żółtymi masami rozpadającej się tkanki
Stopień IV
-Uszkodzenie obejmuje również tkankę podskórną. Martwica tkanki tłuszczowej (spowodowana zapaleniem i zakrzepicą małych naczyń )
Stopień V
-Zaawansowana martwica powięzi i mięśni . Zniszczenie może obejmować stawy i kości.
Powstałe jamy mogą łączyć się ze sobą. Rana wypełniona jest czarno-brązową masą rozpadających się tkanek.
KTO JEST NARAŻONY NA WYSTĄPIENIE ODLEŻYN
Występowanie odleżyn
-chorzy hospitalizowani: 10 - 20%
-pacjenci domów opieki: 23%
- chorzy siedzący, nacisk na guzowatości kulszowe: > 300 mmHg
-pacjenci którzy się pocą, mają sączące się rany, nie trzymają moczu i stolca
-unieruchomieni
- pacjenci w złym stanie odżywienia
-chorzy z zaburzeniami przytomności, niedokrwistością, zakażeniami, obrzękami,
cukrzycą, udarem mózgu, chorobami naczyń obwodowych, procesy nowotworowe,
złamania, otępienie, niska masa ciała
-palacze, alkoholicy
-leczeni glikokortykosteroidami
JAK ZAPOBIEGAĆ ODLEŻYNOM
Postępowanie zapobiegawcze
Program zmian pozycji ciała co 2 godziny
Ograniczenie czasu w pozycji siedzącej
Unikanie podnoszenia oparcia łóżka > 30º (z wyjątkiem posiłków)
Nauczenie chorego zmiany pozycji ciała, ćwiczenia ruchowe 3 x na dobę
Odpowiednie łóżko i materac
Ochraniacze pięt i łokci
Ocena funkcji zwieraczy
Czystość skóry, zwalczanie wilgotności
Monitorowanie stanu odżywienia
pomiary antropometryczne
badania laboratoryjne:
stężenie albumin (> 3,3 g/dL)
stęzenie hemoglobiny (> 12 g/dL)
limfocyty (> 1200 / mm3)
ZALECANE BADANIA DIAGNOSTYCZNE I KONTROLNE W CUKRZYCY
Aby wcześnie rozpoznać cukrzycę, która często jest bezobjawowa, i rozpocząć właściwe leczenie, konieczne jest wykonywanie kontrolnych badań krwi z oznaczaniem poziomu glukozy. Diagnostyka cukrzycy opiera się więc przede wszystkim na wynikach badania krwi, w której oznacza się stężenie glukozy. Diagnostyka cukrzycy zostaje potwierdzona na podstawie wyniku oznaczenia stężenia glukozy we krwi na czczo lub przypadkowo w ciągu dnia.
Jeśli chodzi o badania kontrolne to do najważniejszych badań kontrolnych należy badanie poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) najlepiej co 2-3 miesiące i badanie poziomu cholesterolu LDL i HDL oraz poziomu trójglicerydów (co najmniej raz w roku)
(Dlaczego LD i HDL ?
LDL i HDL To wyznaczniki gospodarki tłuszczami w organizmie. Dobre wyrównanie cukrzycy to zarazem prawidłowe wartości: cholesterolu całkowitego (< 180mg%) i jego frakcji HDL > 40mg% oraz trójglicerydów < 150mg%.)
(Co to jest hemoglobina glikowana (HbA1c)?
To wielkość, która określa ile hemoglobiny w czerwonych ciałkach krwi łączy się z glukozą (w procentach) i odzwierciedla średnią poziomów glukozy we krwi z ostatnich 2-3 miesięcy. HbA1c jest obecnie najlepszym znanym badaniem do monitorowania wyrównania poziomów glukozy w cukrzycy. Uwaga ! Coraz powszechniejsza metoda laboratoryjna uzyskania wyniku HbA1c jest pobieranie krwi z palca przy użyciu nakłuwacza. )
A także:
- badanie ostrości wzroku, barw, badanie dna oka (retinopatia)
- przy rozpoznaniu cukrzycy
- 1 raz w roku przy braku zmian
- co pół roku przy obecności powikłań
- kontrola stóp: podczas każdej wizyty
Kontrola samokontroli glikemii:
Kontrola co pół roku przez przeszkoloną pielęgniarkę:
Ocena sprawności glukometru
Ocena techniki pomiaru wykonywanego przez pacjenta
Porównanie wyników uzyskanych za pomocą glukometru pacjenta i analizatora używanego w danej poradni
Odnotowanie wyniku w dokumentacji
PRZYCZYNY NIEDOKRWISTOŚCI Z NIEDOBORU ŻELEZA ( tzw. mikrocytowa)
Niedokrwistość taką stwierdzamy określając zbyt niskie stężenie żelaza w krwi oraz badając białka transportujące żelazo we krwi (białko ferrytyna).
Niedokrwistość z niedoboru żelaza u kobiet w wieku pomenopauzalnym oraz u mężczyzn jest bardzo poważnym zaburzeniem sugerującym utratę żelaza z krwią. Skutkiem przewlekłego krwawienia, stymulującego szpik do zwiększenia tempa erytropoezy jest wyczerpanie ustrojowych zapasów żelaza .
A więc: przyczyną niedokrwistości z niedoboru żelaza może być utrata żelaza z krwią- stosunkowo często ma to miejsce w wyniku przewlekłego podkrwawiania z nowotworu przewodu pokarmowego i może być pierwszym objawem takiego nowotworu. Innym częstym miejscem krwawienia są owrzodzenia żołądka i dwunastnicy.
INFORMACJE DLA RODZINY OSOBY ZAGROŻONEJ UPADKAMI :
Zapobieganie upadkom w domu
Wszystkie pomieszczenia
oświetlenie: dostateczne, nie rażące, łatwo dostępne włączniki
dywany i chodniki: przeciwpoślizgowa dolna powierzchnia
meble: stabilne, nie utrudniające przejścia
ogrzewanie: optymalna temperatura 22,2º C
Kuchnia
szafki i szuflady: odpowiednia wysokość, przedmioty codziennego użytku na wysokości talii
podłoga: gumowy dywanik przy zlewie, kapcie na gumowej podeszwie
kurki kuchenki gazowej: wyraźne oznakowanie
Łazienka
wanna: paski przeciwpoślizgowe, gumowa mata, siedzisko, przenośne uchwyty na brzeg wanny
sedes: odpowiednia wysokość, uchwyty, poręcze
zamek: bez możliwości zablokowania, np. dwustronny
apteczka: dokładne oznakowanie leków
Schody
wysokość stopni: < 15 cm
poręcze: po obu stronach schodów, w odległości 2,5 - 5 cm od ściany, powinny sięgać dalej niż najniższy i najwyższy stopień, końce zakrzywione, zwrócone od ściany
powierzchnia: paski przeciwpoślizgowe
oświetlenie: lampa na górze i na dole schodów, odblaskowe paski na stopniach
Asekuracja:
Rzeczywista pomoc
przy wykonaniu ruchu
Podtrzymywanie
Asekuracja chwytem za rękę
Asekuracja wzrokiem
ZAPALENIE STAWÓW:
Reumatoidalne zapalenie stawów - przewlekły, postępujący proces zapalny prowadzący do destrukcji tkanek stawowych, zniekształceń i upośledzenia czynności stawów. Choroba przebiega w postaci remisji i zaostrzeń . Zmiany są nieodwracalne i pogłębiają się podczas kolejnych epizodów, prowadząc do niepełnosprawności i uzależnienia od pomocy innych.
Proces rozpoczyna się zawsze w obrębie błony maziowej stawów (przerost, nacieki zapalne) , stanowiącej wewnętrzną warstwę torebki stawowej , odpowiadającą za wytwarzanie płynu stawowego, umożliwiającego bezbolesne przesuwanie się powierzchni stawowych względem siebie. Jest to choroba immunologiczna o nieznanej dokładnie etiologii.
Objawy:
Pierwsze rozwijają się najczęściej w wieku pomiędzy 30 a 50 r.ż Konsekwencje przewlekłości tej choroby uwidaczniają się na starość. Uważa się, że >5% kobiet powyżej 75r.ż dotkniętych jest ta chorobą. Choroba ta występuję3-krotnie częściej u kobiet- tłumaczy się to wpływem hormonów płciowych.
-bóle stawów z towarzysząca sztywnością poranną (trwa ona ponad godzinę)
-zmienione zapalnie stawy mogą być obrzęknięte
-charakterystyczne symetryczne zajęcie stawów
-najczęściej początkowo zmiany dotyczą rąk oraz nadgarstka, zajęcie dużych stawów jest późniejsze
-u większości chorych zmianom stawowym towarzyszą objawy ogólnoustrojowe ,będące wykładnikiem reakcji zapalnej: stan podgorączkowy, nocne, poty, utrata apetytu, zmęczenie, złe samopoczucie, utrata masy ciała
CHOROBA WRZODOWA:
Co to jest wrzód trawienny ?
-ogniskowy ubytek błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego, sięgający co najmniej warstwy mięśniowej
- może występować w żołądku lub 12-stnicy
-powstanie wrzodu trawiennego jest wynikiem zaburzenia równowagi między czynnikami chroniącymi błonę śluzową, a czynnikami agresywnymi
W starszym wieku mechanizmy ochronne jak - wytwarzanie prostaglandyn, przepływ krwi przez błonę śluzowa żołądka, wytarzanie śluzu, wodorowęglanów i odnowa nabłonka ulegają osłabieniu. Wolniejsze jest też opróżnianie żołądka- to wszytsko predysponuje do powstawania wrzodów trawiennych.
Najczęstsze przyczyny choroby wrzodowej:
-zakażenie bakterią Helicobacter Pylori - prowadzące do przewlekłego zapalenie błony śluzowej żołądka
- działanie niepożądane NLPZ (niesteroidowych leków przeciw zapalnych)
Objawy:
-u osób w wieku starszym przebieg obiawów może być nietypowy gdyż objawy te mogą być maskowane przez inne choroby bądź przyjmowane leki
-jeśli objawy występują to są to : nietypowe bóle nadbrzusza, wymioty rzadziej nudności, jedynym objawem wrzodu trawiennego u osób starszych może być pogorszenie ogólnego stanu zdrowia (nierzadko objawy pojawiają się w związku z wystąpieniem powikłan np. krwawieniem z wrzodu)
Rozpoznanie: wywiad, badanie fizykalne i endoskopia górnego odcina przewodu pokarmowego
Leczenie :
-równoczesne podawanie 3 leków w tym inhibitora pompy protonowej (omeprazol, polprazol..) i dwóch chemioterapeutyków (amoksycylina, metronidazol..) nazywa się to ERADYKACJĄ
Powikłania choroby wrzodowej:
- krwawienie z wrzodu
-przebicie wrzodu
-drążenie wrzodu do sąsiednich narządów
-zwężenie odźwiernika
- rozwinięcie się raka żoładka
HIPOTERMIA
Ochłodzenie ciała: temp. < 35º C
Przyczyny hipotermii:
ჟ wytwarzania ciepła na skutek ჟ aktywności ruchowej, ჟ pracy mięśni szkieletowych
zawodność mechanizmów wyrównawczych
Upadek osoby starszej w domu: częsta przyczyna hipotermii
U osób > 75 r.ż. ryzyko zgonu z powodu hipotermii jest 5 razy większe
Objawy i leczenie hipotermii
-brak skarg na zimno (!)
-splątanie, senność, blada zimna skóra
-początkowo ⇑ RR i ⇑ HR ⇒ ⇓ RR i ⇓ HR
-depresja oddechowa
-powolne spontaniczne ogrzewanie
-ostrożnie z płynami i.v.
20.05 :-)))
ŻYLAKI KONCZYN DOLNYCH
-to wrzecionowate lub workowate poszerzenia żył powierzchownych , związane z ich wydłużeniem i skręceniem się
Żylaki pierwotne- powstają z powodu nieprawidłowości w budowie ściany naczyń , dochodzi do złego funkcjonowania zastawek i rozciągnięcia ściany naczynia
Żylaki wtórne- tworzą się po przebytej zakrzepicy żył głębokich i są następstwem ich niedrożności i przeciążenia krwią żył powierzchownych lub uszkodzeniem zastawek żył głębokich i przeszywających.
Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych
-częsciowe lub lub całkowite zamknięcie żyły skrzepliną śródnaczyniową, połączone z wyraźnymi objawami zapalenia ściany żylnej
-zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych jest chorobą współinstniejącą z żylakami konczyn dolnych. Zwykle mały uraz zmienionej żylakowato żyły prowadzi do powstania zapalenia zakrzepowego
Zapalenie żył powierzchownych może przebiegać w postaci jednej z 2 postaci klinicznych:
-odcinkowe zapalenie żyły odpiszczelowej
-zapalenie żylakowato rozszerzonych żył
- stwierdza się twardy bardzo bolesny, pokryty napiętą i zaczerwienioną skórą powrózek (żylak ze skrzepliną) wraz ze zmienioną zapalnie tkanką podskórną
Zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych:
-OBJAWY:
-jednostronny bądź obustronny obrzęk kończyn
-stała bolesność, lub bolesność powodowana przez ucisk
-czerwonosine zabarwienie skóry kończyny
Czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo zatorowej:
-wiek > 40 lat
-unieruchomienie
-przebyta zakrzepica żył głębokich
-nowotwory złośliwe
-duże zabiego chirurgiczne i ortopedyczne
- rozległe zmiany i urazy
POMOC FIZYCZNA I PSYCHICZNA W CHOROBIE ALZHEIMERA:
Pomoc fizyczna:
-pomoc w ubieraniu się (chory ma problemy z rozróżnianiem garderoby)
- z powodu postępującej niesprawności rąk chory ma problemy z wykonaniem precyzyjnych ruchów (nie jest w stanie np. zawiązać sznurowadeł zapiąć guzików-najlepiej wiec zakupić ciuchy na zamki, rzepy i zatrzaski)
- należy przystosować otoczenie domowe chorego do zmniejszającej się sprawności (zainstalowanie poręczy, drabinek, zabezpieczeń antypoślizgowych)
Pomoc psychiczna:
Chory na Alzheaimera ze względu na postępujące pogorszenie pamięci zaczyna odczuwać lęk i niepokój dlatego ważnym jest by dzień chorego organizować codziennie tak samo by dac mu poczucie bezpieczeństwa i stabilnści
W kontakcie z chorym na każdym etapie choroby ważny jest ton głosu, życzliwość i spokój- w przypadku niepokoju i zaburzeń zachowania spokojny ton głosu i przyjazne gesty mogą załagodzić lęk
SYTUACJA OPIEKUNA BEZPOSREDNIEGO OSOBY CHOREJ NA ALZHEIMERA
Osoby opiekujące się chorymi na Alzheimera szczególnie narażone są na sytuacje stresowe które mogą objawiać się poprzez:
żal, złość, zniecierpliwienie, nadpobudliwość,
poczucie winy,obwinianie się, bezradność
zerwanie kontaktów z przyjaciółmi, rodziną,
zaniedbywanie zainteresowań, utrata zdolności relaksacji
lęk o przyszłość,
przygnębienie, smutek,
wyczerpanie fizyczne, bezsenność,
trudności z koncentracją,
choroby somatyczne
problemy seksualne,
Sytuacja opiekuna:
Brak siły,
Deficyt zdrowia,
Niedostateczne wsparcie psychiczne ze strony bliskich osób,
Rzadziej brak pieniędzy, pomocy, sprzętu
Brak kontaktów towarzyskich
Brak urlopu
Nasilenie objawów somatycznych (wrzody żołądka, arytmia serca, choroba wieńcowa)
Występowanie objawów dotąd niespotykanych (bóle, zawroty głowy, biegunki, bóle kręgosłupa, infekcje, zaburzenia pamięci)
21.05
ZABURZENIA FUNKCJI POZNAWCZYCH U OSÓB W WIEKU PODESZŁYM
definicja: stały, postępujący spadek sprawności intelektualnej oraz zaburzenia pamięci, spostrzegania, myślenia wywołane organicznymi zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym
Cechy charakteryzujące:
główne
- pogorszenie pamięci świeżej
-utrata orientacji w czasie i przestrzeni
-ubniżona koncentracja uwagi
-problemy z liczeniem
-trudności w porozumiewaniu się
-bezradność niesamodzielność
b) dodatkowe:
-obniżony nastrój
-osłabienie związków uczuciowych
-zapominanie o konieczności przyjmowania leków
-majaczenie
SKALE KOMPLEKSOWEJ OCENY GERIATRYCZNEJ
Skala ADL - skala oceny podstawowych czynności życia codziennego (skala Katza)
Skala ta ocenia 6 parametrów: kąpanie się, ubieranie, korzystanie z toalety, kontrola moczu i stolca, poruszanie się, jedzenie .
Za każdą twierdzącą odpowiedź badany otrzymuje 1 pkt, za przeczącą 0 pkt
W sumie może uzyskać punktów 6
0-2 pkt znaczne upośledzenie sprawności
3-4 pkt umiarkowane upośledzenie sprawności
5-6 osoba sprawna
Skala IADL -skala oceny złożonych czynności życia codziennego (skala lawtona)
Skala ta ocenia 9 parametrów: zdolnośc do korzystania z telefonu,dokonywania zakupów, przygotowywania posiłków,sprzątanie,prania,majsterkowania, korzystania ze srodków transportu, przyjmowania leków oraz samodzielnego gospodarowania pieniędzmi
Można uzyskać mez 27 pkt
Skala Bartel
Służy do oceny sprawności funkcjonalnej, skala ta jest narzędziem do oceny zapotrzebowania na opiekę osób trzecich
Zawiera 10 elementów:
- spożywanie posiłków, przemieszczanie się z łozka na krzesło i z powrotem,utrzymywanie higieny osobistej, korzystanie z toalety/WC, mycie,-kąpiel całego ciała, poruszanie się po powierzchniach płaskich, wychodzenie i schodzenie po schodach, ubieranie się i rozbieranie, kontrolowanie Stolc i zwieracza odbytu, kontrolowanie oddawania moczu
W skali tej można uzyskać max 100 pkt
86-100 stan pacjenta lekki
85-21 stan pacjenta srednio ciężki
0-20 stan pacjenta bardzo ciężki
Skala oceny równowagi i chodu-(skala Tinetti-ego) jest to skala która ocenia ryzyko upadków
Elementy badane pod kątem równowagi:
-równowaga podczas siedzenia
-wstawanie z miejsca
-próby wstawania z miejsca
- rownowaga bezpośrednio po wstaniu z miejsca (pierwsze 5 s)
-równowaga podczas stania
-próba trącania
- próba trącania przy zamkniętych oczach
-obracanie się o 360 stopni
-siadanie
Można uzyskać 16 pkt
Elementy badane pod kątem chodu:
-zapoczątkowanie chodu
--długość i wysokość kroku
-Symetria kroku
-ciągłość chodu
-Ścieżka chodu
- pozycja podczas chodzenia
Można uzyskać 12 pkt
Łaczna liczba pkt 28
Geriatryczna skala oceny depresji
-skala oceniająca samopoczucie (pacjent określa samopoczucie w ciągu ostatnich 2-óch tygodni)
-skala zawiera 15 pytań -- kartka od Broczkowej
-odpowiedzi możliwe TAK/ NIE
Krótka skala oceny stanu psychicznego (MMSE- Minimental Statae Examination )
Zawiera 6 elementów
orientacja w czasie (jaki jest teraz rok, pora roku..) i miejscu (w jakim kraju się teraz znajdujemy, województwie ? ..)
zapamiętywanie - byk, mur, las
uwaga i liczenie (odejmowanie od 100 po 7 )
przypominanie (wymienic wczesniej zapamiętane słowa)
Funkcje językowe
Nazywanie przedmiotów (długopis)
Wykonywanie poleceń -proszę wziąć kartke do prawej reki..
Pisanie- napisać dowolne zdanie
Praksja konstrukcyjna- proszę przerysowac ten rysunek
NIEKOŻYSTNE DZIAŁANIA OPIEKUNÓW W PRZYPADKU DEPRESJI U OSÓB STARSZYCH
-nie interesowanie się chorym, pomimo dostrzegania niepokojących zachowań, brak czasu na rozmowę (zajęcia pracą, obowiązkami domowymi)niechęć, niecierpliwość, zdumienie,litość,
ignorowanie, bagatelizowanie objawów , przypisywanie ich nastrojom, lenistwu, menopauzie,
odwlekanie wizyty u psychologa,
obawa przed wizytą u psychiatry,
słuchanie chorego gdy unika wizyty u specjalisty lub nie stosuje leczenia,nadmierne zaufanie gdy chory obiecuje, zapewnia, odwraca naszą uwagę,
ZABURZENIA ZACHOWANIA U OSÓB Z OTĘPIENIEM
Wahanie nastroju
- nagłe popadanie we wściekłość
Zmiana osobowości
- agresja, nadpobudliwość, nieufność, reakcje lękowe
Brak napędu
- brak zainteresowań, hobby, bezczynność
Roztargnienie
- położenie rzeczy niezgodnie z przeznaczeniem
np.portfel do pralki, pranie do lodówki
NA CZYM POLEGA TERAPIA NIEFARMAKOLOGICZNA W ZESPOŁACH OTĘPIENNYCH
-celem takiego leczenia jest zachowanie aktywności i samodzielności pacjenta w zakresie samoobsługi, trening pamięci i orientacji, zmniejszenie stresu i poprawa jakości życia. Szczególną rolę przywiązuję się do edukacji opiekunów oraz tworzenia grup wsparcia w warunkach opieki domowej i domach dziennego pobytu.
Polecane są następujące formy terapii niefarmakologicznej :
-rehabilitacja ruchowa
-trening pamięci
-śpiewanie
-muzykoterapia
-malarstwo
-plastyka terapeutyczna
Taniec
Mają one na celu poprawę funkcji pamięciowych, orientacji w czasie i przestrzeni
oraz poprawę jakości codziennego funkcjonowania chorego.