5. Typowe błędy definiowania.

• użycie niewłaściwego typu definicji, np. słońce `zbiorowisko gazów skupionych wokół jądra', ale my mówimy do kogoś „moje słoneczko”

• błędy formalne (definicja prowadzi do sprzeczności):

• błędy idem per idem - definicja nie spełnia warunków przekładalności, np. słodki `coś, co jest słodkie'; ktoś `ktoś nieokreślony'

• błędne koło pośrednie - jedną definicję budujemy tak, by się nie powtarzała, ale druga odwołuje się do pierwszej, drugą definiuje się przez pierwszą, np. logika `poprawne myślenie', poprawne myślenie `logika'; cierpki `o smaku kwaskowatym', kwaskowaty `kwaśny', kwaśny `cierpki'

• definicja jest zbyt wąska lub zbyt szeroka, np. atrament `niebieska ciecz służąca do pisania' (ale atrament może też służyć do czegoś innego); profesor `pracownik uniwersytetu' - definicja zbyt szeroka; cielę `małe łani i sarny' - definicja zbyt wąska

• definiens (człon definiujący) krzyżuje się z definiendum (członem definiowanym); gdy coś do siebie nie pasuje, np. sprawy religijne definiowane rozumowo

• błędy nieformalne (pozaformalne):

• ignotum per ignotum (niezrozumiałe przez niezrozumiałe), np. sok `ciecz pasteryzowana' (ale my możemy nie wiedzieć, co to jest pasteryzacja)

• ignotum per ignotius (nieznane przez bardziej nieznane), np. aspiryna `kwas asycylitasowy'

• definicja nieprecyzyjna - definiowanie nieostrych określeń

• definicja nieporęczna, np. definicja negatywna - Bóg `nieograniczony, nieskończony' lub zbytnia długość definicji

• antynomie - wada w definiowaniu, otrzymujemy zdania sprzeczne, np. „to, co mówię w tej chwili jest kłamstwem”

5