1.......Lampy rtęciowe-W lampie rtęciowej źródłem światła jest rurka ze szkła kwarcowego nazywana jarznikiem,wypelniona argonem i odrobina rtęci. W jażniku podczas pracy lampy panuje ciśnienie(kilka Mpa).Do wstępnego podgrzania lampy i wyparowania rtęci zastosowano elektrodę pomocniczą, umieszczona w pobliżu elektrody głównej. Barwę rtęciowej lampy można poprawić przez zastosowanie dodatkowego żarnika wolframowego.Taka lampę nazywamy rteciowo-zarowa.Innym sposobem zmiany barwy światła jest zastos. Luminoforu w bańce zewnetrznej.Budowa:trzonek,banka szklana zewn,elektrody główne,elekt.zaplonowa,jarznik,zarnik wolframowy,dlawik,kondensator.Zalety;duza trwałość do 6000 h, mała wrażliwość na temp.otoczenia,duza skuteczność swietlna.Wady:znaczny koszt inwestycyjny,zjawisko stroboskopowosci,scisle określona pozycja pracy.
Styczniki-Laczniki które w stanie załączenia są utrzymywane przez elektromagnes. Przeznaczone są do sterowania silnikami elekt.,zwlaszcza gdy wymagana jest duża częstość laczen.Budowa:styki główne nieruchome,elektromagnes napędowy z uzwojeniem,komory łukowe, układ konstrukcyjny i obudowa. Doprowadzenie napięcia do cewki elektromagnesu wywołuje ruch zwory elektromagnesu i zamkniecie styków głównych oraz otwarcie styków pomocniczych. Jednocześnie zostają napięte sprężyny zwrotne. Mogą być sterowane prądem zmiennym jak i stałym Zwarcia-ze względu na drogę prądu zwarcia:metaliczne(ostre) i (łukowe(tępe).Ze względu na miejsce występowania: bliskie(na zaciskach prądnicy i na szynach rozdzielnicy głównej oraz dalekie(w pozost części systemu).Ze względu na miejsce zwarcia: jednofazowe -zwarcie fazy z przewodem zerowym lub zmiennym, dwufazowe-miedzy dwoma fazami, trójfazowe -miedzy trzema fazami. Mogą również występować zwarcia dwu i trójfazowe z ziemia. W czasie zwarcia w prądnicy zachodzą przejściowe zmiany siły elektromotorycznej(0.5-3s)Jeśli w obwodzie zwarciowym pracowały silniki asynch to ich siły elektromot zasila obwód dodatkowa składową prądu zwarciowego. Prąd udarowy-najwieksza wartość chwilowa prądu zwarcia, wyst w I półokresie zwarcia. Prąd zwarcia-wartosc skuteczna prądu zwarcia, wyst po ustaniu procesów przejsciowych. Zabezpieczenia zwarc:odp konstrukcja i staranne wykonanie urządzeń, wybór tras kabli aby były jak najmniej narażone na uszkodzenia mechaniczne, uważna obsługa i staranna konserwacja urządzeń. Ochrona obniżenia napiecia-obnizenie napięcia roboczego poniżej wartości napięcia bezpiecznego. Obniżone napięcie uzyskuje się z transformatorów bezpieczeństwa, wykonywanych wg podobnych wymagań jak transformatory separacyjne. w praktyce spotyka się napięcie bezp używane głownie do ręcznych lamp oświetleniowych o napięciu 24V.Na statkach w miejscach szczególnie niebezpiecznych stosuje się napięcie do 12V.Gniazda wtyczkowe z obniżonym napięciem zasilane z transformatorów bezpieczeństwa są zainstalowane w miejscach i pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności oraz szczególnie wilgotnych i są przeznaczone do zasilania odbiorników bez izolacji podwójnej lub wzmocnionej albo nieseparowanych.
Kontrola stanu izolacji zadaniem urządzeń kontroli stanu izolacji jest pomiar rezystancji izolacji. W sieciach okrętowych kontroli podlega rezystancja izolacji faz względem kadłuba ale urządzenia kontrolujące nie wyłączają zasilania a włączają tylko układy alarmowe. Rozróżniamy 2 rodzaje sprawdzania stanu izolacji: kontrole okresową i ciągłą. Kontrola okresową przeprowadzamy w czasie prób zdawczych po zakończeniu budowy, w czasie przeglądów okresowych lub po zakończeniu remontu. Kontrole wykonuje się za pomocą megaomomierzy induktorowych. W czasie badania każdy obwód może być podzielony na dowolną liczbę odcinków, używając istniejących w obwodzie łączników lub przez wyjęcie bezpiecznika albo odłączenie odbiorników. Na statkach polskich do kontroli ciągłej najczęściej uzywane są przekaźniki upływnościowe typ PU-2. Zasilacz stabilizowany napięcia stałego jest włączony między kadłub statku a jedną z faz. Prąd stały z bieguna dodatniego zasilacza płynie przez przewody fazowe i rezystancje izolacji kadłuba do którego przyłączony jest biegun ujemny zasilacza (na pozostałe 2 fazy prąd stały dostaje przez uzwojenia prądnicy lub transformatora). Miliamperomierz w obwodzie pomiarowym wyskalowany w kΩ wskazuje aktualną wartość stanu izolacji. Przekaźnik upływnościowe wyposażone są w układ alarmowy który przy spadku wartości stanu izolacji poniżej wartości krytycznej inicjuje alarm w siłowni. Alarm jest inicjowany przekaźnikami pomocniczymi uruchamianymi spadkiem napięcia z rezystora nastawnego. Oświetlenie nawigacyjne masztowe: przednie i rufowe (kolor biały), -burtowe: prawe (zielone) i lewe (czerwone), -rufowe (białe), -awaryjne: górne i dolne (czerwone), -kotwiczne: przednie i tylne (białe). Źródłami światła w oświetleniu nawigacyjnym są specjalne żarówki o mocy 40 lub 60W. Oprawy latarni są wyposażone w barwne szkła soczewkowe. Każde światło nawigacyjne jest realizowane 2 latarniami lub jedną z 2 żarówkami z których 1 zasilana jest z sieci 220V a 2 z sieci 24V zasilanej z akumulatorów awaryjnych .Parametry akumulatora a)siła elektomotoryczna E podawana w V na ogniwo, b)rezystancja wewnętrzna Rw podawana w Ω na ogniwo, c)pojemność akumulatora Qel określana ilością ładunku elektrycznego możliwą do otrzymania z naładowanego akumlatora w czasie wyładowania tw Qel= Iw* tw, d)sprawność akumulatorów: -sprawność elektryczna stosunek ładunków elektrycznych wprowadzonego do akumulatora w czasie ładowania i pobranego w czasie wyładowania, -sprawność energetyczna stosunek energii elektrycznej wprowadzonej do akumulatora w czasie ładowania i pobranej w czasie wyładowania Budowa akumulatora -płyty o potencjale dodatnim, -płyty o potencjale ujemnym, -przekładki separacyjne z perforowanego materiału izolacyjnego, -elektrolit Rozdział energii elektrycznej rodzaje sieci: a) prądu przemiennego: -trójfazowa trójprzewodowa izolowana, -trójfazowa trójprzewodowa z uziemionym punktem zerowym, -trójfazowa czteroprzewodowa z uziemionym punktem zerowym lecz bez wykorzystania kadłuba jako przewodu powrotnego dla napięć do 500V, -jednofazowa dwuprzewodowa izolowana, -jednofazowa dwuprzewodowa z uziemionym jednym przewodem dla napięć do 500V b) prądu stałego: -dwuprzewodowa izolowana, -jednoprzewodowa z wykorzystaniem kadłuba statku jako przewodu powrotnego dla napięć do 50V, -dwuprzewodowa z jednym biegunem uziemionym, -trójprzewodowa z uziemionym punktem zerowym, Systemy rozdziału energii- gł punktem rozdziału energii elektrycznej dostarczonej przez prądnice jest rozdzielnica głowna. Dalszy przesył energii może odbywać się: -bezpośrednio z RG do odbiorników (rozdział 1stopniowy), -z RG zasilane są rozdzielnice pomocnicze a te z kolei zasilają odbiorniki (rozdział 2stupniowy), -system mieszany tzn. że części odbiorów zasilanych jest bezpośrednio z RG a inne z rozdzielnic pomocniczych usytuowanych w pobliżu danej grupy urządzeń. Są to systemy promieniowe. Na okrętach wojennych statkach specjalnych lub w części systemu elektrycznego spotyka się zasilanie odbiorników w układzie pierścieniowym. System ten pracuje niezawodnie nawet gdy obwód w dowolnym miejscu będzie przerwany. Napęd wirówki rozwiązanie tego napedu polega na zastosowaniu sprzęgła odśrodkowego pośredniczącego pomiędzy silnikiem elektrycznym a wirówką. Otrzymujemy napęd podwójny silnik elektryczny napędza sprzęgło a sprzęgło napędza wirówkę. Silnik elektryczny napędza sprzęgło przy momencie dynamicznym Md1 aż do punktu B. W tym czasie sprzęgło będzie napędzało wirówkę przy momencie dynamicznym Md2, lecz ruch wirówki rozpocznie się wtedy, gdy moment sprzęgła przekroczy statyczny moment wirówki Most. Stan przejściowy od punktu A do B odbywa się przy lekkim przeciążeniu silnika Ir2. W punkcie B obroty sprzęgła i silnika zrównają się co powoduje zasprzęglenie sprzęgła. Nastąpi krótkotrwałe obniżenie obrotów wzrost prądu i obrotów z punktu B do C. W tym punkcie wirówka pracuje na obrotach ustalonych a silnik pobiera prąd znamionowy. Środki ochrony przeciwporażeniowej a)przed dotykiem bezpośrednim: -pokrycie izolacją roboczą części będących pod napięciem, -zastosowanie obudów urządzeń elektrycznych zapobiegających przed dotykiem i przedostaniem się wody do urządzeń, -zastosowanie ogrodzeń i poręczy w pomieszczeniach ruchu elektrycznego, -umieszczenie urządzeń elektrycznych poza zasięgiem ręki. b) przed dotykiem pośrednim jest realizowane przez: -zastosowanie samoczynnego szybkiego wyłączania zasilania przez zabezpieczenia nadmiarowo prądowe (zerowanie), przez wyłączniki ochronne rożnicowoprądowe, -stosowanie urządzeń 2 klasy ochronności, -izolacja stanowiska, -separacja elektryczna, -kontrola stanu izolacji c) przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim w grupie tej stosuje się obniżenie napięcia roboczego poniżej wartości napięcia bezpiecznego, uzyskuje się to z transformatorów bezpieczeństwa d)inne: -uziemienie ochronne, -indywidualne środki ochrony Oświetlenie awaryjne statki powinny posiadać oświetlenie awaryjne zasilane z rozdzielnicy awaryjnej w przypadku zaniku napięcia na rozdzielnicy głównej. Natężenie oświetlenia awaryjnego powinno wynosić 1) maszynownia 5% natężenia oświetlenia ogólnego, 2) drogi ewakuacyjne co najmniej 0,21x, 3) pomieszczenia wymienione poniżej 10% natężenia oświetlenia ogólnego: wszystkie korytarze, schody i wyjścia z pomieszczeń mieszkalnych, pomieszczenia maszynowe i zespołów prądotwórczych, stanowiska sterowania, rozdzielnica główna i awaryjna, sterownia, kabina nawigacyjna i pomieszczenia radiostacji, miejsca składowania sprzętu awaryjnego, pożarniczego i usytuowania ręcznych przycisków sygnalizacji pożarowej, pomieszczenia urządzenia sterowego, hangary i lądowiska dla śmigłowców, pomieszczenia żyrokompasu, pomieszczenia szpitalne. W obwodach oświetlenia awaryjnego nie stosuje się łączników umożliwiających odłączenie lamp. Obwody te muszą być ciągle załączone lub gotowe do zaświecenia w przypadku uruchomienia awaryjnego źródła energii. Każda oprawa lampy oświetlenia awaryjnego powinna być oznaczona kolorem czerwony.