Przykłady z pracy domowej:

Tu mihi placeo - ty mnie się podobasz.

Ego tibi placeo - ja się tobie podobam.

Vos nobis platetis - wy podobacie się nam.

Tu nobis places - ty podobasz się nam.

Vos mihi placetis - ja podobam się wam.

Wszystkie powyższe osoby odpowiadają na pytanie „Komu, Czemu?”

Placet-ne tibi puella? - Czy dziewczyna podoba się tobie? Placet - trzecia osoba sing., kto się podoba? - dziewczyna.

Partykuła pytajna „-ne” jest dodawana do orzeczenia jako końcówka.

Przyimek „de” oznaczy tyle, co „o (coś...)”. Łączy się z TYLKO Z DATIVEM!

Przyimek „se” - znaczy „o sobie”.

Vos me videtis et vos narratis de vobis.

Me - mnie; videtis - widzicie (-tis); de vobis - o was. Wy mnie widzicie, i opowiadacie o sobie.

Puella de me narrat. Narra nobies de te.

Dziewczyna o mnie opowiada. Imp. : Opowiedz (nam) o tobie (sobie).

Ego de me... Ja o mnie...

Ćwiczenie : Ego vos video. Ad vos venio. Vobis de me narro. Tu nos vides et gaudes.

Ja was widzę. Do was idę. Opowiadacie mnie o sobie. Ty nas widzisz i....

PRZYPADKI

Nazwa łacińska Odpowiednik polski pytania polskie pytania łacińskie

Nominativus Mianownik Kto? Co? Quis? Quid?

Genitivus Dopełniacz Kogo? Czego? Cuius?

Dativus Celownik Komu, czemu? Cui?

Accusativus Biernik Kogo, co? Quem, quid?

Ablativus Miejscownik, Narzędnik Kim, czym? Quo?

Vocativus Wołacz O! O!

Nom. Ego Tu - Nos Vos -

Gen. Mei Tui Sui Nostri, nostrum Vostri, vostrum Sui

Dat. Mihi Tibi Sibi Nobis Vobis Sibi

Acc. Me Te Se Nos Vos Se

Abl. Me Te Se Se

Przyimek “se” używamy często jako trzecia osoba sing. i plur.:

Me lavo - Ja się myję

Te lavas - Ty się myjesz

Se lavat - itd, itd

Nos lavamus

Istnieją różne wzory odmiany przez przypadki. Te „wzory” nazywamy deklinacjami. Jest ich pięć. Na razie poznamy deklinacje tylko dla Nominativus, oraz Genitivus, ponieważ są to najbardziej podstawowe formy orzeczeń i rzeczowników, podawane w słownikach. Różnią się końcówkami.

Deklinacje // Rzeczowniki : Nom. Gen. Dat. Acc. Abl. Voc.

I. - a - ae - ae -am - a - a

II. - i

III. - is

IV. - us

V. - ei

Deklinacja I i V - to deklnacje najczęściej z rodzajem żeńskim (Famininum, f.). Deklinacja II i IV - najczęściej rodzaju męskiego (Masculinum, m.). Deklinacja III łączy się z rodzajem żeńskim i męskim, więc jest tutaj najwięcej rzeczowników do przekształcenia.

Niepisana reguła - w pierwszej deklinacji Voc. = Nom.

Dla liczby mnogiej końcówki przypadków również się zmieniają :

Pluralis Nom. Gen. Dat. Acc. Abl. Voc.

Rzeczowniki - ae -arum - is - as - is - ae

Tutaj taka sama zasada, że Vos.=Nom. Tak samo zachowują się w Pluralis Dat.=Abl.

Zawsze zwracaj najpierw uwagę na orzeczenie - na jego końcówkę, ponieważ ustalisz dzięki tym ilość podmiotów. Znajdź później podmiot/y, popatrz na ich końcówkę, ustalisz w której jest on osobie, i do czego może nawiązywać - resztę już musisz zestawić sam (słownik).

Słowniczek:

Placeo, 2 - Podobać się In aulam - do sali

Narro, 1 - opowiadać Lavo, 1 - myć, myję

De - o czymś Debeo, 2 - powinienem coś zrobić

Venio, 4 (?) - przychodzić, iść Scribo, scribere, scripsi, scripto - piszę

Ad - do was Puella, puellae - dziewczyna, dziewczyny

Saluta, 1 (?) - witać Qvoqve - także

Sedeo, 2 - siedzieć Autem - zaś

Cogito, 1 - myśleć Tum - wtedy

Video, videre, vidi, vissum - widzę Lego, legere, legi, lectum - czytam

Do, dare, dedi, datum - dawać

Mater puellae aqua dat. Matka dałą dziewczynom wodę (zadaj pytania odpowiednie).

---