PARTYCYPACJA MISTYCZNA- Lucien Lévy-Bruhl

• PARTYCYPACJA MISTYCZNA- ogólna właściwość wyobrażeń zbiorowych

• Mistyczna jest sama rzeczywistość w odczuciu ludzi pierwotnych

• Społeczeństwo typu totemicznego: zwierzęta, rośliny etc. przyporządkowane do określonej kategorii (klasy, podklasy) totemu posiadają właściwości mistyczne

• Rozróżnienie na istoty ożywione i nieożywione nie jest tak istotne- ważniejsze jest znaczenie mocy mistycznych

• Przedmioty- wg. Zuni przedmioty przez nich wytworzone żyją życiem przytłumionym (jak np. uśpieni ludzie, zwierzęta w hibernacji), mogą czynić dobro i zło mocą biernego oporu, istotny jest ich kształt. Wykonywanie przedmiotów wg. niezmiennego wzoru jest wynikiem wiary w mistyczne właściwości, nie tradycjonalizmu

• Utożsamianie odwzorowań istot z samymi istotami

• dla Chińczyków- De Groot- obraz stanowi alter ego istoty żywej

wynik odmiennego postrzegania modelu- cechy obiektywne modelu są znakami, nośnikami tajemnych sił

• Postrzeganie imienia jako realnej części danej osoby (można zranić człowieka za pośrednictwem jego imienia)

• Znaczenie mistyczne imion jest nieoddzielne od mistycznych własności istot: a)nazwa urzeczywistnia więź z grupą totemiczną b)z przodkiem, którego jest reinkarnacją c) totemem indywidualnym d) niewidzialnymi mocami

• Związek cienia z człowiekiem (kto dosięgnie cienia, dosięgnie też samego człowieka)

• Imię, cień, obraz są elementami, składającymi się na jednostkę, tak jak noga, czy ręka - postrzeganie mistyczne

• Sen- tożsamy z postrzeganiem na jawie, przepowiednia na przyszłość, kontakt z duchami i bóstwami, postrzeganie oczyszczone z elementów materialnych

• Postrzeganie na jawie i we śnie w umysłowości pierwotnej są tak samo mistyczne, różnica nie jest istotna

• Priorytetem w doświadczeniu rzeczywistości jest to, co nieuchwytne w świecie fizycznym- PODZIAŁ NA SFERĘ FIZYCZNĄ I DUCHOWĄ ŚWIATA

• Dla ludzi pierwotnych przypadek nie istnieje -następstwo wyobrażeń wystarcza, by potwierdzić powiązanie zjawisk (przykład misjonarzy i suszy w Landanie)

• Umysłowość pierwotna jest niepodatna na doświadczenie

• W wyobrażeniach zbiorowych umysłowości pierwotnej przedmioty, osoby, zjawiska mogą być jednocześnie sobą samymi i czymś innym niż one same

• Partycypacja mistyczna dokonuje się za sprawą a)kontaktu b)przeniesienia c)sympatii d)oddziaływania na odległość

• umysłowość PRELOGICZNA= MISTYCZNA

• Wyobrażenia zbiorowe nie są wytworem pracy intelektualnej, zawierają elementy emocjonalne i motoryczne

• Partycypacja mistyczna pozwala widzieć to, co jednostkowe w tym, co zbiorowe i odwrotnie

• Umysłowość prelogiczna nie rozróżnia działań immanentnych od przechodnich

• Umysłowość prelogiczna nie rozróżnia działań kierowanych na siebie od oddziaływania na inną rzecz- sakralizacja i desakralizacja

Lucien Lévy-Bruhl (1857-1939) francuski antropolog, etnolog i historyk filozofii, autor prac o Kartezjuszu, Comte i Jacobim, profesor Sorbony, członek Academie des Sciences Morale et Politiques; studiował mentalność społeczeństw prymitywnych, łączył antropologię z filozofią, twórca teorii myślenia prelogicznego

LUDOWA „ONTOLOGIA” I „TECHNOLOGIA”- Włodzimierz Pawluczuk

• Wielofunkcyjność działań cechą kultur tradycyjnych

• Religijność ludowa jest przepojona treściami utylitarnymi

• Etyczne i artystyczne

• Organizujące porządek społeczny

• Istotne dla stosunków międzyludzkich

• Wielofunkcyjność wiąże się z jednorodnością społeczeństwa

• W sferze światopoglądu zasada logicznego myślenia nie funkcjonuje, konieczna jest tylko w działalności praktyczno-technicznej

• Klasyfikacje świata:

• „Zło”

• „Dobro”

• Ludowa „ontologia” opiera się na przekonaniu, że wszystkie rzeczy mają charakter substancjalny i tkwi w nich element psychiczny

• Mistyczny świat ludu, nie jest odmienny od świata widzialnego

• Podział świata na przyrodę i siły nadprzyrodzone nie ma uzasadnienia na gruncie umysłowości ludowej

• Różne jakości wyabstrahowane z konkretnych przedmiotów są przez lud personifikowane lub pojmowane substancjalnie (np. choroba, śmierć, szczęście)

• Panpsychizm łącznikiem między światem a człowiekiem

• Przyczyny słabiej odczuwalnych w społeczeństwach tradycyjnych niepokojów egzystencjalnych:

• Brak ostrego rozgraniczenia między człowiekiem a resztą świata

• Wielofunkcyjny charakter działań ludzkich- każde działanie ma wiele aspektów (ekonomiczny, towarzyski, religijny, zabawowy etc.) i zaspokaja wiele potrzeb

• Sakralizacja działań praktycznych np. żniwa jako realizacja mitu

• Realia życia pozbawione elementów zmiany potwierdzają realność mitu- zmiana narusza porządek świata

• Antropologiczna treść obrzędu jest zawarta w gestach i czynnościach- czynność jako powtórzenie archetypu + przeżycie wyrażone w formach awerbalnych

Włodzimierz Pawluczuk (1934-… ) socjolog, etnolog, religioznawca, publicysta, literat, profesor Uniwersytetu w Białymstoku, za książkę Judasz uhonorowany nagrodą literacką im. W. Kazaneckiego

---