Rozwój sprzętu ochrony dróg oddechowych
Rys historyczny
1. Wstrzymywanie oddechu.
2. W XV wieku zastosowano półmaski z gąbki nasycone wodą.
3. Nieco później zastosowano półmaski z gąbki nasycone mleczkiem wapiennym
(maska Robertsa).
4. Najstarsza konstrukcja aparatu chroniącego drogi oddechowe pochodzi
z około 1500r.(hełm do nurkowania zasilany powietrzem za pomocą miecha kowalskiego)
(twórca Leonardo da Vinci)
5. W 1830r firma Skafander w Anglii rozpoczęła seryjną produkcję aparatów zasilanych powietrzem tłoczonym.
6. W 1853r prof. Schwann (Belgia) skonstruował pierwszy tlenowy aparat regeneracyjny tzw. Aerophor, w którym zastosowano do absorpcji CO2 pochłaniacz wapniowo-sodowy.
7. W 1879r Henry Fleus w Londynie i w 1895r G --> [Author:*] *rtner-Walcher w Wiedniu
wyprodukowali pierwsze tlenowe aparaty regeneracyjne tzw. Pneumatophory.
Nie posiadały zaworów redukcyjnych, a tlen podawany był do układu oddechowego
bezpośrednio z butli przez ręczne uruchamianie zaworu.
8. Pierwszy tlenowy aparat regeneracyjny z zaworem redukcyjnym skonstruował
Mayer-Pilar w 1897r.
9. W 1903r zbudowano pierwszy tlenowy aparat inżektorowy firmy Dr*ger w którym
dawkowanie tlenu wymuszane było siłą płuc użytkownika.
10. W 1907r firma Siebe-Gormann (Anglia) rozpoczęła produkcję aparatów tlenowych
wyposażonych poza zaworem redukcyjnym w zawór dodawczy.
11. W 1907r prof. J. M. Tissot z Paryża opracował tlenowy aparat regeneracyjny,
w którym zastosował zbiornik z roztworem wodorotlenku potasowego (1600 cm3)
służącym do absorpcji CO2.
Dotychczasowe konstrukcje aparatów były bardzo złożone i awaryjne. Sposób podawania tlenu był nieracjonalny.
12. W 1917r dr William Gibbs (Ameryka) dokonał wyłomu w tradycyjnej
budowie aparatów, konstruując aparat wyposażony w automat płucny.
W Europie pierwszy tego typu aparat to model 1923 firmy Dr*ger
i model Audos MR-2-1925.
13. W latach 1910 do 1920 powstał przemysł produkujący pochłaniacze filtrujące,przeznaczone głównie do ochrony przed pyłami i gazami przemysłowymi.
W tym czasie powstały również pochłaniacze CO.
14. W latach trzydziestych polski inżynier S. Hermann opracował pierwszy w świecie
automat płucny, regulujący dopływ tlenu do obiegu aparatu w zależności od zapotrzebowania użytkownika.
Na tym systemie oparto konstrukcję aparatu Gnom.
Od tego czasu rozpoczyna się nowy etap konstruowania aparatów tlenowych. Konstruktorzy, zmniejszając gabaryty i masę aparatów, wprowadzają do swych konstrukcji coraz to nowe rozwiązania, zapewniające ekonomiczne zużycie zapasu tlenu i maksimum komfortu oddychania.
Pochłaniacze
Pochłaniacze używa się w czasie wycofywania górników z miejsca zagrożonego do miejsc ze świeżym prądem powietrza. Pochłaniaczy należy używać w przypadku pojawienia się dymów pożarowych lub zwiększenia się zawartości CO w powietrzu kopalnianym ponad wartość dopuszczalną. Użycie pochłaniacza jest uwarunkowane obecnością w powietrzu co najmniej 17 % tlenu.
Pochłaniacz górniczy POG-4K
Części składowe:
- pochłaniacz właściwy,
- przewód oddechowy z ustnikiem i ściskaczem nosa,
- puszka zewnętrzna z taśmami ściągającymi,
- taśmy nośnej.
Działanie:
Po odrzuceniu pokrywy, włożeniu do ust ustnika, nałożeniu na nos ściskacza, pochłaniacz jest gotowy do użytku.
Powietrze z otoczenia na filtrze dolnym oczyszcza się z pyłów grubych.
W osuszaczu zostaje zaabsorbowana z niego wilgoć, a w następnej warstwie, tj. na hopkalicie zostaje oczyszczone z CO przez katalityczne utlenienie CO na CO2.
Dane techniczne:
- czas ochronnego działania przy pulsującym przepływie
powietrza w ilości 30 l/min. i zawartości CO 0.5 % - 60 min.
- opór pochłaniacza przy przepływie stałym 30 l/min.
- przy wdechu - 245 Pa
- przy wydechu - 98 Pa
- masa pochłaniacza ~ 1.2 kg
Pochłaniacz górniczy POG-7 i POG-8
Części składowe:
- pochłaniacz właściwy z ustnikiem, zaworem wydechowym i ściskaczem nosa,
- puszka zewnętrzna z taśmami ściągającymi,
- taśmy nośnej.
Dane techniczne:
- czas ochronnego działania przy zawartości CO 1 % i zawartości CO2 nie większej od 2 % - 60 min.
Pochłaniacz POG-8 w stosunku do pochłaniacza POG-7 ma dodatkową wkładkę
z tkaniny zatrzymującej aerozole (dymy) powstające z palenia się np. taśmy przenośnikowej.
Pochłaniacz jest wrażliwy na wilgoć. W związku z tym ślinę należy połykać, a nie odprowadzać do ustnika.
Grzanie się pochłaniacza świadczy o jego prawidłowym działaniu.
W końcowej fazie działania pochłaniacza mogą wystąpić wyraźne trudności w oddychaniu. Należy wtedy zdjąć z niego worek przeciwpyłowy.
Pochłaniacz POG jest aparatem jednokrotnego użytku i musi być szczelnie zamknięty, gdyż jest to warunkiem jego sprawnego działania.
Pochłaniacze przemysłowe
Rozróżnia się dwa typy:
- mały, wkręcany bezpośrednio do maski,
- duży, noszony w pokrowcu, łączony z maską za pomocą węża oddechowego.
Dane techniczne:
mały duży
- opór powietrza 147 Pa 196 Pa
- wysokość 95 mm 200 mm
- masa 0.4 kg 1.0 kg
Wykaz produkowanych w kraju pochłaniaczy przedstawiono w tablicy.
Aparaty izolujące o obiegu otwartym powietrza
Podział:
- do oddychania powietrzem świeżym,
- do oddychania powietrzem tłoczonym,
- inżektorowe do zasysania powietrza świeżego,
- do oddychania powietrzem sprężonym,
- z powietrzem sprężonym w butlach.
Aparat do oddychania powietrzem świeżym Atmos typu AZ-2M
Części składowe:
1- filtr przeciwpyłowy,
2- wąż doprowadzający powietrze,
3- wąż fałdowany,
4- maska.
Dane techniczne:
- zasięg - 20 m,
- masa - 26.5 kg.
Aparat do oddychania powietrzem sprężonym Arcus typu AS-3M
Części składowe:
1- filtr przeciwpyłowy,
2- wąż doprowadzający powietrze,
3- zawór redukcyjny,
4- wąż fałdowany,
5- maska.
Dane techniczne:
- zasilanie - instalacja sprężonego powietrza (3 do 8 at)
- zasięg - 10 m,
- przepływ powietrza - 40 - 200 l/min.
- masa - 16.5 kg.
Aparat do oddychania powietrzem tłoczonym Medius
typu AT-4M
Części składowe:
1- wentylator,
2- wąż doprowadzający powietrze,
3- wąż fałdowany,
4- maska.
Dane techniczne:
- dawkowanie
- napęd el. (40 m) - 110 l/min.
- napęd el. (20 m) - 170 l/min.
- napęd ręczny (40 m) - 50 m,
- napęd ręczny (20 m) - 60 m,
- zasięg - 2x20 m,
- przepływ powietrza - 40 - 200 l/min.
- masa - ~ 43 kg.
Aparat inżektorowy Saturn typu AJ-3M
Części składowe:
1- butla z powietrzem sprężonym,
2- zawór redukcyjny,
3- zawór butli,
4- inżektor,
5- wąż doprowadzający powietrze,
- wąż fałdowany,
6- pas nośny,
7- maska,
8- zasobnik na węże,
9- koła jezdne.
Dane techniczne:
- wydajność - 30 - 100 l/min.
- pojemność butli - 2 x 27 l,
- maksymalny czas pracy przy wydajności 70 l/min.
i ciśnieniu od 150 at do 20 at - 12 h,
- zasięg - 2x20 m,
- masa - 150 kg.
Aparat powietrzny typu AP-1
Części składowe:
1- membrana,
2- komora ciśnienia zredukowanego,
3- krater,
4- butla z powietrzem sprężonym,
5- zawór w masce,
6- manometr,
Dane techniczne:
- czas ochronnego działania - 33 min lub inaczej,
- wentylacja maksymalna - 100 l/min.
- pojemność butli - 4.5 lub 8 l,
- ciśnienie robocze - 150 lub 200 at,
- masa bez butli - ~ 4.5 kg.
Aparat powietrzny butlowy typu APS 2/2-50
Aparat izolujący, dwubutlowy o otwartym obiegu powietrza.
Ciśnienie jest redukowane do 0.5 MPa.
Przy spadku ciśnienia w butlach do 4 ± 0.5 MPa zostaje uruchomione urz. ostrzegawcze informujące, że powietrza w butlach wystarczy na 8 min. pracy aparatu.
Dane techniczne podano w tablicy.
Aparat nurkowy Mors typu P-21
Dane techniczne:
- system oddychania - system otwarty,
- rodzaj reduktora - dwustopniowy o stopniach połączonych,
- ciśnienie powietrza
przy pierwszym stopniu redukcji - 5 ± 1 at,
- liczba butli - 2,
- pojemność jednej butli - 8 l,
- nadciśnienie robocze - 150 at,
- zapas powietrza - 2400 l,
- masa - 23 kg.
Aparat nurkowy typu PR-27
W polskim ratownictwie górniczym podwodnym stosowany jest zestaw dwubutlowy typu R-22 z automatem oddechowym typu R-7-Kajman, co razem stanowi aparat typu PR-27.
Jest to aparat dwubutlowy, przeznaczony do pracy na średnich głębokościach.
Dane techniczne:
- pojemność jednej butli - 16 l,
- maksymalne ciśnienie napełniania - 14.7 MPa,
- masa - 22.5 kg.
Tlenowe aparaty izolujące regeneracyjne
(o obiegu zamkniętym)
Podział I:
1) Aparaty tlenowe z tlenem sprężonym w butlach do 15, 20, a nawet 30 MN/m2 (150, 200, a nawet 300 at),
2) Aparaty tlenowe bezbutlowe z substancją chemiczną wydzielającą tlen, a pochłaniającą CO2,
3) Aparaty z tlenem ciekłym.
Podział II:
1) Aparaty robocze dwu- lub wielogodzinne,
1) Aparaty ucieczkowe (1 h)
Elementy składowe aparatów
Maska:
- łączy drogi oddechowe ratownika z właściwym aparatem
Zalety:
- izoluje twarz ratownika od atmosfery otaczającej,
- oddychanie normalne przez nos i usta,
- można rozmawiać,
Wady:
- nie chroni głowy przed uderzeniem,
- trudno ją uszczelnić,
- powstaje duża przestrzeń szkodliwa (martwa) od 0.3 do 0.6 dm3,
- ogranicza widoczność,
- zastosowanie wycieraczki.
Typy:
- maska górnicza typu GS
- masa - 0.420 kg,
- przestrzeń martwa 0.620 dm3,
- małe pole widzenia,
- produkowane w jednym rozmiarze.
- maska panoramiczna firmy Dr*ger
- masa - 0.547 kg,
- przestrzeń martwa mniejsza niż w masce GS,
- duże pole widzenia,
- przekazywanie fal głosowych do otoczenia,
- wyeliminowano wycieraczkę
- maska kapturowa górnicza do aparatów ucieczkowych typu MG-6
- chroni całą głowę,
- dobra szczelność,
- produkcja w 4 rozmiarach,
- masa - 0.320 kg,
- przestrzeń martwa - 0.400 dm3,
- połączona na stałe z aparatem ucieczkowym wężem.
- maski przemysłowe
- typ GSP-M
- w stosunku do maski GS posiada zawór wydechowy,
- nieco większa niż maska GS,
- masa - 0.450 kg.
- typ Ma-1 (dwuokularowa)
- trzy rozmiary,
- masa - 0.320 kg,
- przestrzeń martwa - 0.450 dm3.
- typ MP-6 (kapturowa)
- chroni całą głowę,
- cztery rozmiary,
- masa - 0.320 kg,
- przestrzeń martwa - 0.400 dm3.
Ustnik:
- szczelnie łączy drogi oddechowe z właściwym aparatem
(pochłaniaczem, aparatem ucieczkowym)
Części składowe:
- ustnik właściwy,
- zacisk nosowy,
- okulary gazoszczelne.
Wady i zalety:
- przestrzeń martwa zredukowana do minimum,
- ułatwione parowanie potu z głowy i twarzy,
- nienaturalne oddychanie,
- nie można rozmawiać, przez co stosowany w ap. ucieczkowych.
Butla na tlen sprężony, zawór butlowy
- pojemność butli najczęściej 2 l,
- ciśnienie powietrza w butli - 15, 20, a nawet 30 MN/m2 (150, 200,
a nawet 300 at),
- butle wykonuje się z wysokogatunkowej stali,
- atest co 5 lat,
- butle tlenowe zawsze są koloru niebieskiego,
- zawór butlowy posiada specjalne uszczelnienie pozwalające zachować odpowiednią szczelność przy otwartym zaworze.
Manometr
- wskazuje ciśnienie tlenu w butli,
- może być zamocowany na stałe do aparatu lub na giętkim wężu,
- na podstawie wartości ciśnienia i pojemności butli można określać zapas tlenu,
- dokładność wskazań - ± 5 at, co należy uwzględnić przy obliczaniu zapasu tlenu.
Zawory sterownicze (wdechowy i wydechowy)
- sterują przepływem powietrza w aparacie oddechowym,
- przepływ powietrza przez zawór tylko w jednym kierunku,
- przepływem steruje płytka mikowa (z uwagi na małą bezwładność).
Zawór upustowy
- służy do wypuszczania nadmiaru powietrza z worka zapasowego podczas lekkiej pracy,
- spełnia rolę zaworu bezpieczeństwa, nie dopuszczając do rozerwania worka zapasowego.
Worek oddechowy (zapasowy)
- służy do magazynowania zapasu powietrza, aby ułatwić ratownikowi oddychanie,
- wykonany z gumy lub płótna gumowanego,
- pojemność worka od 6 do 9 dm3,
- na worku zazwyczaj znajduje się zawór upustowy i mocowana jest dźwignia automatu płucnego.
Pochłaniacz CO2
- służy do usuwania CO2 i pary wodnej (które powstają przy wydechu) z zamkniętego obiegu powietrza w aparacie oddechowym,
Podział:
- sodowy,
- wapniowy.
Pochłaniacz sodowy:
- składa się z puszki blaszanej o eliptycznym przekroju z otworami wlotowym i wylotowym w jej denkach,
- wymiary puszki
- 7 × 14 × 17 cm - dla aparatów ucieczkowych jednogodzinnych,
- 9 × 18 × 24 cm - dla aparatów dwugodzinnych,
- 9 × 18 × 28 cm - dla aparatów wielogodzinnych,
- wewnątrz puszki są ułożone poprzecznie siatki stalowe pofałdowane, na których ułożona jest masa chłonna,
- substancją wiążącą CO2 jest wodorotlenek sodowy NaOH
2 NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O + Q
- wychodzące z pochłaniacza powietrze ma temperaturę dochodzącą do 83 °C, przy czym ratownik oddycha powietrzem zmieszanym z rozprężonym tlenem,
- pochłaniacz sodowy służy tylko do jednorazowego użycia i po każdej nawet krótkotrwałej pracy należy go wymienić na nowy,
- przepływ powietrza przez pochłaniacz powinien odbywać się tylko w kierunku oznaczonym na puszce,
- sprawny pochłaniacz przy potrząsaniu grzechocze,
- zamontowany w aparacie i nie używany pochłaniacz należy wymienić na nowy w terminie nie przekraczającym 6 m-cy,
- trwałość zapakowanego fabrycznie pochłaniacza - 2 lata,
- stosowany w aparatach roboczych produkowanych w Polsce.
Pochłaniacz wapniowy:
- składa się z puszki blaszanej o przekroju kołowym, która stanowi integralną część aparatu oddechowego,
- puszkę wypełnia się granulowanym wapnem sodowanym,
przy czym zachodzi reakcja
Ca(OH)2 + CaCO3 + H2O + Q
- nie używaną substancję chłonną należy wymieniać co 6 m-cy,
- w Polsce stosuje się najczęściej do aparatów ucieczkowych,
- w krajach byłego ZSRR oraz Anglii i Francji stosuje się we wszystkich rodzajach aparatów.
Zawór redukcyjny
- redukuje ciśnienie tlenu wypływającego z butli do ciśnienia 0.3÷0.4
MPa, niezależnie od aktualnego ciśnienia w butli,
- rozwiązania konstrukcyjne zaworów zależą od producenta,
- z zaworu powietrze wypływa przez dyszę stałego dawkowania, przy czym dawkowanie to w zależności od typu aparatu wynosi najczęściej
od 1.2 do 2.1 l/min.
Zawór dodawczy
- umożliwia dostarczenie do aparatu dodatkowych ilości tlenu niezależnie od stałego dawkowania z zaworu redukcyjnego,
- działa podobnie jak zawór redukcyjny, z tym, że nie działa automatycznie lecz uruchamia się go ręcznie,
- częste naciskanie zaworu powoduje szybkie zmniejszanie się zapasu tlenu, przez co należy go używać w sytuacjach wyjątkowych.
Automat płucny
- działa przy ciężkiej pracy, gdy ratownik wykonuje głęboki wdech worek zapasowy kurczy się i połączona z jego ścianką dźwignia automatu płucnego uruchamia dopływ dodatkowych ilości tlenu
do aparatu,
- zaletą jest skorelowanie dopływającego do aparatu tlenu z rodzajem wykonywanej pracy.
Trąbka sygnałowa
- sygnalizuje zamknięcie zaworu butlowego lub brak tlenu w butli.
Aparat roboczy FSR M-51
- posiada stałe dawkowanie tlenu i zawór dodawczy
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 2.1 l/min,
- masa - 17.5 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 3 at.
Aparat roboczy FSR M-57
- posiada stałe dawkowanie tlenu, automat płucny i zawór dodawczy
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.2 l/min,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 3 at.
Aparat roboczy typu Dr*ger M-160a
- posiada stałe dawkowanie tlenu, automat płucny i zawór dodawczy oraz jako elementy dodatkowe trąbkę sygnałową i ślinnik.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.5 l/min,
- masa - 17.8 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 3 at,
- butla
- pojemność - 2l,
- ciśnienie - 150 at,
- pojemność worka - 6 l,
- czas użytkowania aparatu - 2 h.
Aparat roboczy typu Dr*ger BG-172
- posiada stałe dawkowanie tlenu, automat płucny i zawór dodawczy oraz jako elementy dodatkowe syrenę ostrzegawczą i ślinnik.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.5 l/min,
- masa - 16.8 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 3 at,
- butla - 2l,
- ciśnienie - 200 at,
- pojemność worka - 6 l,
- czas użytkowania aparatu - do 4 h.
Aparat roboczy typu Dr*ger BG-174
- ulepszona wersja BG-172,
- posiada stałe dawkowanie tlenu, automat płucny i zawór dodawczy oraz jako elementy dodatkowe syrenę ostrzegawczą, ślinnik i zawór odcinający dopływ tlenu do manometru umieszczonego na końcu przewodu giętkiego,
- zastosowano wstępne przepłukanie aparatu tlenem w ilości 5÷7 l/min.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.5 l/min,
- masa - 13.0 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 4 at,
- butla
- pojemność - 2l,
- ciśnienie - 200 at,
- pojemność worka - 6.5 l,
- czas użytkowania aparatu - do 4 h.
Aparat roboczy typu W-63
- posiada stałe dawkowanie tlenu, automat płucny i zawór dodawczy oraz jako element dodatkowy ślinnik.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.2 l/min,
- masa - 17.5 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 3 at,
- butla
- pojemność - 2l,
- ciśnienie - 200 at,
- pojemność worka - 6.5 ÷7 l,
- czas użytkowania aparatu - do 4 h.
Aparat roboczy typu W-70
- posiada stałe dawkowanie tlenu, automat płucny i zawór dodawczy oraz jako elementy dodatkowe zawór bezpieczeństwa, ślinnik i zawór odcinający dopływ tlenu do manometru umieszczonego na końcu przewodu giętkiego,
- zastosowano wstępne przepłukanie aparatu tlenem w ilości ∼ 6 l/min.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.5 l/min,
- masa - 14.0 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 4 at,
- butla - pojemność - 2l,
- ciśnienie - 200 at,
- pojemność worka - ∼ 6 l,
- ciśnienie otwarcia zaworu bezpieczeństwa - 10 at,
- czas użytkowania aparatu - do 4 h.
Tlenowy aparat izolujący regeneracyjny z ciekłym tlenem
Aparaty z ciekłym tlenem produkuje seryjnie firma angielska Siebe-Gormann oraz firma Dr*ger. W Polsce skonstruowano również prototyp takiego aparatu typu AC-1.
Aparat jest wyposażony w pojemnik ciekłego tlenu z blachy nierdzewnej, mieszczący 2 kg ciekłego tlenu, co daje 1700 l tlenu gazowego.
Dzięki temu aparat zapewnia bardzo duże dawkowanie tlenu w ilości od 7 do 12 l/min, w zależności od temperatury otoczenia.
Tlen jest podawany przez swobodne parowanie.
- masa aparatu - 14.0 kg,
- pojemność worka - ∼ 6 l,
- czas ochronnego działania - 3 h.
Aparat roboczy typu Gnom
- posiada wyłącznie automatyczno-płucne dawkowanie tlenu oraz zawór dodawczy,
- skonstruował go polski inżynier Stanisław Herman.
Dane techniczne:
- dawkowanie -7 l/min przy ciśnieniu 1 at,
- masa - 12.0 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 3 at,
- butla
- pojemność - 1.6 l.
Kontrola tlenowych aparatów roboczych
Kontrola aparatów:
- przez mechanika aparatowego po każdym użyciu, a także co najmniej raz na dwa tygodnie, nawet gdy aparat nie jest używany,
- przez ratownika przed użyciem aparatu oddechowego,
- przez zastępowego, bezpośrednio przed udaniem się zastępu do akcji.
Okresowa kontrola aparatu przez mechanika aparatowego obejmuje sprawdzenie:
- zewnętrzne aparatu,
- pochłaniacza CO2,
- połączeń gwintowych,
- szczelności połączeń pracujących pod wysokim ciśnieniem,
- szczelności aparatu,
- dawkowania tlenu,
- momentu uruchomienia automatu płucnego,
- działania zaworu dodawczego,
- działania zaworu upustowego,
- zaworów sterujących,
- butli i zapasu tlenu,
- maski.
Wyniki kontroli mechanik aparatowy wpisuje czarnym lub zielonym atramentem do książki kontrolnej.
Wyniki kontroli po regulacji wpisuje mechanik czerwonym atramentem.
Kontrola aparatu tlenowego dokonywana przez ratownika
Przed każdorazowym użyciem aparatu oddechowego ratownik musi skontrolować swój aparat na komendę zastępowego w następującej kolejności:
1. Pochłaniacz CO2. Sprawdza:
- czy pochłaniacz nie jest z przed dwóch lat,
- czy nie jest założony przed 6 miesiącami,
- czy strzałka na pochłaniaczu jest zgodna z kierunkiem strzałki na łożu pochłaniacza,
- czy pochłaniacz grzechocze przy potrząsaniu,
- czy ma wymiary zgodne z typem aparatu.
2. Połączenia śrub:
- na łączniku centralnym,
- przy ślinniku,
- łączące węże oddechowe z rurami oddechowymi,
- przy pochłaniaczu CO2,
- przy worku oddechowym od strony rury wdechowej,
- łączące butlę tlenową z zaworem redukcyjnym,
- osadzenie zaworu upustowego.
3. Zapas tlenu i szczelność połączeń wysokiego ciśnienia.
4. Zawór dodawczy.
5. Szczelność aparatu. Po wypełnieniu worka zamyka zawór butlowy
i odczekuje aż wskazówka manometru spadnie do zera.
Następnie równomiernie naciska na worek oddechowy przy zaślepionym łączniku centralnym.
Aparat jest szczelny jeśli po upływie 1 min worek się nie skurczy.
Kontrola aparatu tlenowego dokonywana przez zastępowego
Sprawdza aparat każdego ratownika ze swojego zastępu przed założeniem.
Kolejność sprawdzania:
1. Maska
2. Pochłaniacz CO2
3. Połączenie śrub
4. Zawór dodawczy
5. Zapas tlenu
6. Należyte otwarcie zaworu butli
Aparat zastępowego sprawdza jeden z ratowników.
Czyszczenie, dezynfekcja i konserwacja aparatów tlenowych
Po każdorazowym użyciu aparatu mechanik aparatowy jest zobowiązany:
- oczyścić aparat,
- odkręcić węże oddechowe i przepłukać je,
- przepłukać komory zaworowe,
- odkręcić połączenie worka oddechowego, wyjąć worek
i wypłukać,
- wypłukać maskę,
- usunąć z aparatu zużyty pochłaniacz CO2,
- założyć nowy pochłaniacz,
- napełnić butlę tlenem,
- uzupełnić braki, zwłaszcza w uszczelkach,
- złożyć aparat,
- skontrolować aparat, a wyniki kontroli wpisać do książki,
- ramkę skórzaną maski posmarować spirytusem skażonym chinolem, a następnie Dotolem,
- postawić aparat oddechowy na właściwym miejscu w sali aparatowej.
Tlenowe aparaty ucieczkowe
Są przeznaczone do ochrony dróg oddechowych górników wycofujących się z miejsc, w których koncentracja gazów trujących stanowi zagrożenie utraty życia lub zawartość tlenu w atmosferze jest niewystarczająca do oddychania.
Tlenowy aparat ucieczkowy typ Nowa Ruda
Aparat regeneracyjny ze stałym dawkowaniem tlenu.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 3.0 l/min,
- masa - 11.0 kg,
- butla - pojemność - 1 l,
- ciśnienie 200 at,
- pojemność worka - 6.0 l,
- czas użytkowania aparatu - 1 h.
Tlenowy aparat ucieczkowy typ AU-2
Aparat regeneracyjny ze stałym dawkowaniem tlenu.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 3.0 l/min,
- masa - 9.5 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 3 at,
- butla - 1 l,
- 200 at,
- pojemność worka - 5.5 l,
- czas użytkowania aparatu - 1 h.
Tlenowy aparat ucieczkowy typ AU-9
Aparat regeneracyjny ze stałym i automatyczno-płucnym dawkowaniem tlenu. Pochłaniacz z wapnem sodowanym - 0.6 kg.
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.3 l/min,
- maksymalne dawkowanie tlenu - 50 l/min,
- masa - 3.7 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 4 at,
- butla - 0.4 l,
200 at,
- pojemność worka - 5.0 l,
- czas użytkowania aparatu - 1 h.
Typy:
- AU-9L - z ustnikiem i zaworem bezpieczeństwa, 220 at,
- AU-9E - z maską twarzową z nagłowiem, 200 at,
- AU-9D - bez zaworu bezpieczeństwa, 200 at.
Tlenowy aparat ucieczkowy typ Oxy-SR-45
Aparat regeneracyjny ze stałym i automatyczno-płucnym dawkowaniem tlenu. Posiada pochłaniacz respirytowy (wapno sodowane).
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.2 l/min,
- maksymalne dawkowanie tlenu - 60 l/min,
- masa - 2.3 kg,
- ciśnienie w komorze zaworu redukcyjnego - 4 at,
- butla - pojemność - 0.215 l,
- ciśnienie - 300 at,
- pojemność worka - 4.2 l,
- czas użytkowania aparatu - 45 min.
Tlenowy aparat ucieczkowy typ SzS-7, SzS-7M
Aparat regeneracyjny z masą tlenotwórczą.
Części składowe:
- nabój tlenotwórczy,
- inicjator do rozruchu aparatu,
- worek oddechowy z zaworem upustowym,
- pojemnik cylindryczny stanowiący obudowę,
- przewód oddechowy z ustnikiem i ściskaczem nosa
Dane techniczne:
- stałe dawkowanie - 1.2 l/min,
- maksymalne dawkowanie tlenu - 60 l/min,
- masa - 2.95 kg,
- pojemność worka - 6.0 l,
- czas użytkowania aparatu - 1 h,
(w czasie spoczynku do 300 min),
- wydzielanie tlenu z inicjatora - 6 l w ciągu 30 s.
Reakcje w naboju z masą tlenotwórczą:
K2O2 + H2O → 2 KOH + 1/2 O2 + Q
2 KOH + CO2 → K2CO3 + H2O + Q
K2O2 + CO2 → K2CO3 + 1/2 O2 + Q
Temperatura wdychanego powietrza - 40÷50 °C
Tlenowy aparat ucieczkowy typ SR-100
Aparat regeneracyjny z masą tlenotwórczą i butlą z tlenem.
Posiada indykator szczelności.
Oddychanie wahadłowe.
Części składowe:
- nabój tlenotwórczy,
- worek oddechowy z zaworem upustowym,
- pojemnik z tworzywa sztucznego stanowiący obudowę,
- przewód oddechowy z ustnikiem i ściskaczem nosa,
- butla o pojemności 0.1 l
\
Dane techniczne:
- masa - 2.9kg,
- czas użytkowania aparatu - 1 h,
(w czasie spoczynku do 300 min),
- trwałość - 5 lat.
Temperatura wdychanego powietrza - do 45 °C
10