Pomiar długości

- bezpośredni pomiar długości za pomocą taśmy stalowej i kompletu szpilek

Pomiar bezpośredni Olega na przyłożeniu wzorca odległości jakim jest przymiar o znanej długości l mierzonego boku i odczytu na podziałce przymiaru jego długości. Jeśli dany jest dłuższy od przymiaru wtedy wynik pomiaru odległości d składa się z całkowitej liczby n pełnych odłożeń przymiaru wewnątrz mierzonego odcinka oraz końcówki (reszty) r, będącej odcinkiem mniejszym od przymiaru, odczytywanym na jego podziałce.

d = nl + r

Podstawowy zestaw sprzętu do pomiaru długości składa się z: taśmy, kompletu szpilek, pionu, tyczek i stojaków do nich, szkicownika z założonym dziennikiem pomiaru bloczków. Dla uniknięcia później przykrych niespodzianek należy przed udaninem się w teren dokładnie skontrolować zabierany sprzęt, a zwłaszcza przymiary. W skład zespołu pomiarowego wchodzą: kierownik i dwóch lub trzech pomiarowych.

Pierwszą czynnością poprzedzającą właściwy pomiar taśmą jest z reguły sygnalizacja końców mierzonego odcinka prostej tyczkami oraz jej wytyczenie w taki sposób aby sąsiednie punkty były rozmieszczone w odległości nie większej niż 50 m. Należy przy tym zwracać uwagę na pionowe ustawienie wszystkich tyczek. Dalszy tok to czynności zależy od nachylenia i stopnia trudności terenu.

- poprawki i redukcje bezpośredniego pomiaru długości

Nominalna długość taśmy wynosząca np. 20 m może różnic się od jej długości rzeczywistej. Dodatkowo temperatura przymiaru podczas prac pomiarowych na ogół rożni się od tej, przy której badano laboratoryjnie rzeczywista długość przymiaru, czyli dokonywano komparacji taśmy. Z tych powodów wyniki dokładniejszych pomiarów muszą być poprawiane na: komparację, temperaturę taśmy oraz podczas pomiaru w terenie o stałym spadku także i na pochylnie mierzonego boku.

- pośredni pomiar długości

Pośredni pomiar liniowy polega na utworzeniu pewnej konstrukcji geometrycznej której znane lub bezpośrednio mierzone inne elementy (długości i kąty) pozwalają one na wyznaczenie szukającej odległości. Do metod pośrednich zaliczyć można też pomiar paralaktyczny oraz pomiary liniowe wykonywane przy użyciu dalmierzy optycznych i elektromagnetycznych.

Cechę charakterystyczną pośredniego pomiaru długości stanowi to, że szukana odległość nie jest przedmiotem obserwacji, lecz wyznacza się ją jako funkcję innych wiel­kości bezpośrednio mierzonych. Mogą nimi być pewne odległości lub kąty w figurach geometrycznych albo czas przebiegu fali elektromagnetycznej z punktu początkowego do punktu końcowego mierzonego odcinka i z powrotem. Wybór metody pomiaru pośrednie­go zależy od warunków terenowych, posiadanego sprzętu geodezyjnego i wymaganej do­kładności pomiaru.

Wobec wysokiej dokładności określenia długości dalmierzami elektromagnetycz­nymi, łatwości ich obsługi i dużego zasięgu oraz upowszechnienia techniki GPS nastąpiło ostatnio niemal całkowite zaprzestanie bezpośrednich pomiarów liniowych dla wyznacza­nia długich odległości np. boków poziomych osnów geodezyjnych. Przymiary taśmowe i drutowe są do tych celów używane coraz rzadziej, głównie ze względu na pracochłon­ność i uciążliwość pomiaru bezpośredniego, wzrastającą szczególnie przy dużych odległo­ściach i stromych nachyleniach. Rezultaty osiągane za pomocą dalmierzy i ich wbudowa­nie w zintegrowane tachimetry elektroniczne, zwane total station z automatyczną rejestracją danych zmieniły także tradycyjne sposoby pracy geodetów, umożliwiając na wszystkich etapach znaczne przyspieszenie robót i wzrost ich jakości, dzięki utworzeniu jednego zautomatyzowanego ciągu technologicznego przebiegającego od założenia osnowy pomiarowej, pomiaru sytuacyjno-wysokościowego z rejestracją ob­serwacji do ich komputerowego przetworzenia i wykonania mapy numerycznej oraz wy­kreślenia mapy graficznej na ploterze.

Przykład:

lo = 30 m w temperaturze +20ºC

ln = 30 m + dk

dk - poprawka komparacyjna

Tk = +20ºC

Tp = - 5ºC

n = 8 (ilość odłożeń)

r₁ = 21,36 m

r₂= 21,43 m

L₁ = 261,36 m

dk=+0,008

---