Pierwiastek <-- Atom --> czasteczka --> zwiazek chemiczny
Materialy budowlane
Uklady jednorodne Uklady niejednorodne
| | | |
Krysztaly Szkliwa Koloidy Kompozyty
|
Element budowlany
| ---> Konstrukcja
Ustroj budowlany
Spojnosc materialu - decyduje jak duze moze byc obciazenie zanim material ulegnie zniszczeniu.
Sily kochezji Sily adhezji
(w obrebie jednej fazy) (w obrebie wielu faz)
| |
sily wewnatrzczasteczkowe sily miedzyczasteczkowe
-atomowe - sily Van der Walsa
-atomowe spolaryzowane - mostki wodorowe (wiazania protonowe)
-jonowe |
-metaliczne wiazania drugiego rzedu
|
wiazania pierwszego rzedu
I rzedowe sa mocniejsze od II rzedowych.
II rzedowe sa addytywne, wiec moga ulec zniszczeniu bo ich ogolna moc moze przekroczyc moc wiazania I rzedu.
Wiazania atomowe:
Polegaja na utworzeniu jednego lub dwoch atomow wiazacych, sa kowalencyjne.
Wystepuje symetryczny rozklad ladunku, moc wiazania to ilosc energii jaka trzeba zuzyc do jego zniszczenia.
Wiazanie atomowe spolaryzowane:
Polega na uwspolnieniu atomow, lacza sie atomy rozniace sie elektroujemnoscia, czasteczka o niesymetrycznym ukladzie ladunku to dipol.
Wiazanie koordynacyjne (Donorowo - akceptorowe):
Powstaje za pomoca uwspolnienia elektronow pochadzacych od jednego atomu, dawca elektronow to donor, a drugi to akceptor, jest to najslabsze z wiazan.
Wiazanie jonowe:
Polega na tym, ze lacza sie atomy pierwiastkow rozniacych sie elektroujemnoscia (jeden na powloce walencyjnej posiada wiecej niz 4 elektrony, a drugi mniej niz 4), jeden oddaje elektrony drugiemu. Wiazanie to wystepuje miedzy metalami i niemetalami tzn w solach.
Wiazanie metaliczne:
Metal oddaje wszystkie elektrony walencyjne, elektrony tworza chmure elektronowa.
Sily Van der Walsa:
Sily orientacji
Sily indukcji
Sily dyspersji
Mostki wodorowe:
Powstaja miedzy czasteczkami posiadajacymi wodorowe
Laczenia sa silniejsze niz sily Van der Walsa. Im wyzsza temperatura mniej wiazan.
Polietylen - masa czasteczkowa ok 200000, wytrzymalosc na rozciaganie 15 Mpa
Poliamid - ok 250000, 60MPa na rozciaganie
W polietylenie sa sily Van der Walsa, a w poliamidzie mostki wodorowe.
W metalach jedynym rodzajem wiazan sa wiazania metaliczne
Materialy mineralne
- materialy kamienne
- Materialy ilaste
- ceramika budowlana
- spoiwo
- szklo
Dominujacym wiazaniem jest tu wiazanie jonowe, wystepuja także mostki wodorowe (tylko mat kamienne, ilaste i spoiwa)
Materialy organiczne
- drewno
- substancje bitumiczne (smola, asfalt)
- tworzywa sztuczne
Podstawowym wiazaniem jest atomowe, wystepuja tylko sily Van der Walsa, u niektorych tworzyw sztucznychg i w drewnie sa mostki wodorowe.
Biorac pod uwazge rodzaj wiazan, ciecze dzielimy:
niepolarne - wiazania wewnatrzczasteczkowe atomowe, oprzejsciu w stan gaazowy decyduja sily dyspersji (benzyna)
polarne - wiazania atomowe spolaryzowane, mostki wodorowe, Van der walsa, orientacji, indukcji (woda, stopiony bazalt)
stopy soli - wiazania jonowe
stopy metali - wiazania metaliczne
Krysztaly:
czasteczkowe (miekkie, mala wytrzymalosc, niskie temp topnienia)
atomowe (twarde, duza wytrzymalosc, wysoka temp topnienia)
jonowe (duza wytrzymalosc)
metaliczne (zroznicowana wytrzymalosc, plastyczne)
Podzial mineralow:
metale niemetale
zwykle ciala stale w - ciala stale, ciekle i gazy w temp pokojowe
temp pokojowej - swiezo odslonieta warstwa jest matowa
swiezo odslonieta warstwa - kruche
powierzchni jest blyszczaca. - izolatory
Zwykle plastyczne
dobrze przewodza elektrycznosc
nieprzezroczyste
tworza stopy
Uklad atomow:
ciala krystaliczne ciala bezpostaciowe (amorficzne)
- uklad atomow w przestrzeni - uklad atomow chaotyczny
statyczny, uporzadkowany - sa izotropowe
polozenie atomow wyznacza sie - przechodza w stan ciekly w
przy pomocy metod rentgenowskich zaleznosci od temperatury
polozenie atomow odwzorowuje - wraz z temp zmieniaja swoje właściwości
model geometryczny, siec przestrzenna
Uklady krystograficzne:
regularny
tetragonalny
rombowy
trygonalny
heksagonalny
jednoskosny
trojskosny
Komorka sieciowa:
wiezy sieciowe - zbior punktow majacych takie samo otoczenie
siec punktowa lub Braviego
Uklad regularny
siec prosta - lelmenty budujace krysztal znajduja sie w naroznikach szescianu
siec centrowana - w naroznikach i w jego srodku
siec centrowana sciennie - w naroznikach i na srodkach scian
uklad tetragonalny - tworza sieci prosta i centrowana przestrzennie
uklad heksagonalny - siec prosta
uklad trygonalny - siec prosta
uklad rombowy - siec prosta, centrowana przestrzennie, sciennie, centrowana w podstawie
uklad jednoskosny - siec prosta, centrowana w podstawie
uklad trojskosny - siec prosta
zmiana stanu skupienia ciekly - staly
1-3 materialy krystaliczne
4- material amorficzny jednoskladnikowy
Etapy krystalizacji:
!) powstaja zarodki krysztalow
dendryty - agregat krystaliczny o strukturze drzewa
ziarna
Defekty struktury:
luka
atom w pozycji miedzyczasteczkowej
obcy atom wbudowany w siec krystaliczna
Krystalizacja - proces przejscia cial krystalicznych ze stanu cieklego w stan staly
Defekty:
Punktowe
zlozone
liniowe (dyslokacje)
Krysztaly molekularne: lod H2O, suchy lod CO2
zbudowane z czasteczek
dosc nietrwale mechanicznie
topia sie w dosc niskich temperaturach ze wzgledu na slabe sily tworzace wiazania
nalezy tu wiekszosc zwiazkow organicznych
Krysztaly jonowe:
rodzaj makroczasteczek gdzie kation otoczony jest anionami, a aniony kationami, np. NaCl
Sily wiazace jony w postac krystaliczna naleza do oddzialywan elektrostatycznych. Wysoka wytrzymalosc na sciskanie, niewielka na rozciaganie.
Krysztaly metaliczne - czyste metale i ich stopy
Sieci krystaliczne metali:
regularna sciennie centrowana: Al, Cu, Ag, Au, Pb
regularna, przestrzennie centrowana: Cr, W, V, Nb
heksagonalna zwarta: Mg, Ru, Cd, Ti
Krysztaly kowalencyjne, np. Diament
sa to krysztaly zbudowane z atomow powiazane wiazaniami kowalencyjnymi tworzac makroczasteczki. Ze wzgledu na duza sile wiazan bardzo trwale mechanicznie i odporne chemicznie, czasem o szczegolnych wlasciwosciach optycznych.
Polimorfizm - wystepowanie tej samej substancji chemicznej w kilku odmianach krystalicznych, rozniacych sie wlasciwosciami fizycznymi,a czasem chemicznymi. Kazdy material wybiera taka strukture, ktora zapenia minimum energii.
Ca w temp <450C HZ
>450C RSC
Fe w temp <912 RPC
>912 RSC do temp 1394, powyzej ponownie RPC
kryształ kalcytu - uklad regularny (CaCO3)
krysztal aragonitu - rombowy (CaCO3)
diament - regularny (C)
grafit - heksagonalny (C)
Diament:
temperatura przejscia w grafit 1800 C
posiada ogromna trwalosc
twardosc 10 w skali mohsa
krystalizuje w ukladzie regularnym
na najwieksza gestosc atomowa (atomy zwarte w skutek oddzialywan zachodzacych miedzy nimi)
Ciecze - stan posredni miedzy gazami a cialami stalymi.
Sily oddzialywania miedzy czasteczkami w cieczach sa duzo mniejsze niz w c. Stalych
cecha charakterystyczna - plynnosc
lepkosc - tarcie wewnetrzne wystepujace podczas poruszania sie warstw cieczy wzgledem siebie
Wzor Newtona:
F=nA*dV/dx
n - dynamiczny wspolczynnik lepkosci
A - powierzchnia
x- odleglosc pomiedzy poruszajacymi sie warstwami
V- predkosc poruszania sie
n[Pa*s]
Wzor dzieli ciecze na 2 grupy
ciecze Newtonowskie
ciecze nie spelniajace wzoru Newtona
Dla danego rodzaju cieczy wspolczynnik lepkosci zalezy od temperatury
Wspolczynnik lepkosci w malym stopniu zalezy od cisnienia
nH2O = 1/1000 Pa*s
W danych warunkach zewnetrznych ustalonych wspolczynnik jest staly.
Gdy zmieniaja sie naprezenia w cieczach. N zmienia sie dla cieczy nienewtonowskich.
- 100 Pa*s - lepkosc polimerow
Ciecze sztywne maja n powyzej 10^12 Pa*s, nie maja zdolnosci plyniecia, nazywane cieczami przechlodzonymi.
2500C ~10Pa*s
20C ~10^19Pa*s --> szkło
Wysoka lepkosc powoduje, ze procesy krystalizacji sa bardzo spowolnione
Plynnosc - fi=1/n dynamiczny wspolczynnik lepkosci.
Do warstwy powierzniowej zaliczymy te czesci powierzchniowe faz u ktorych przecietny stan energetyczny jest inny niz wewnatrz faz. Jezeli chcemy zwiekszyc powierznie cieczy to musimy wykonac prace przeciwko silom napiecia powierzniowego: dL=6ds
dL - praca potrzebna do jednostkowego zwiekszenia powierzchni cieczy
6=dL/ds
ds - zwiekszona powierzchnia
Dla wiekszosci cieczy napiecie powierzchniowe zawiera sie w 0,02
dla wody wynosi 0,07
Napiecie powierzchniowe zalezy od granicy faz. Jezeli podajemy wynik napiecia i nie podajemy faz tzn ze jest to faza woda->powietrze
6w/b = 0,35 trzeba podac granice faz dla cieczy nie mieszajacych sie w/b - woda/benzyna
Energia powierzchniowa - energia jaka trzeba przylozyc aby rozdrobnic material
C - 10J/m^2 (diament)
Cu - 2,7
beton - 1,8
drewno - 0,08
woda - 0,07
Poliamid(PA) - 0,05
Polietylen(PE) - 0,03
Zwilzalnosc, kapilarnosc - cechy zwiazane z napieciem.
Zwilzalnosc - zdolnosc do pokrywania ciala stalego przez ciecz. Miara jest kat zwilzania - kat poniedzy powierzchnia ciala a powierzchnia kropli cieczy
Kat >90 - ciecz nie ma zdolnosci zwilzania ciala stalego
kat <90 - ciecz ma zdolnosc zwilzania
Powierzchnia ktora woda zwilza- pow. Hydrofilna
Powierzchnia ktorej woda nie zwilza - pow. Hydrofobowa
Jesli kat = 0 to nastepuje zwilzanie doskonale.
Zjawisko termokapilarnosci - przemieszczanie sie wody kapilarnie od strefy cieplejszej do strefy zimniejszej.
Woda w kapilarach zamarza w znacznie nizszych temperaturach niz 0C
Uklady rozproszone - uklady tworzone przez co najmniej 3 substancje
Jednofazowe Wielofazowe
| | |
a<10^-9 10^-9-10^-6 a>10^-6
roztwory rozproszenie rozproszenie
koloidalne makroskopijne
a - srednica czasteczek
Roztwory - homogeniczne mieszaniny co najmniej 2 substancji, uklad jednofazowy. Kazda mieszanina jest roztworem.
Koloidy - uklady pozornie jednofazowe (jednorodne) - okiem nieuzbrojonym widzimy jednolita faze, okiem uzbrojonym rozroniamy fazy
Roztwory ciekle - rozpuszczalnikiem jest ciecz, rozpuszczane moga byc ciecze, gazy, ciala stale.
Roztwory stałe - roztwory dwoch faz stalych
Sklad roztworow wyrazamy za pomoca stezen
uklady wielofazowe - skladaja sie z dwoch faz, jedna to faza ciagla, a druga nieciagla
faza ciagla - rozpraszajaca osrodek dyspersyjny
faza nieciagla - faza rozproszona, zdyspersowana
faza zewnetrzna faza wewnetrzna
matryca inkluzja
osnowa uzupelnienie
Uklad koloidalny - uklad wielofazowy, taki ze w fazie ciaglej rozproszonej jest inna faza taka ze a<10^-9,10^-6m)
Otrzymujemy je albo z roztworow albo z ukladow o rozprosznieu makroskopowym
roztwory -->kondensacja-->koloidalny uklad o roproszeniu makroskopowym-->dyspersja-->uklad koloidalny.
Kondensacja bazuje na
roztworach chemicznych
roznicach rozpuszczalnosci
AgNO3 + KJ = AgJ + KNO3
[Ag+, NO3-] [K+,J-] koloid [K+, NO3-]
Dyspersja
-mechaniczna
-ultradziwekowa
-elektryczna
-termiczna
Wyroznik ukladow kolidalnych:
ruchy Browna (czastki fazy rozproszonej pozostaja w ciaglym ruchu chaotycznym niezaleznym od oddzialywan zewnetrznych) - wystepuja tylko w koloidach
efekt Tyndala - na czasteczkach obu faz (ciaglej i nieciaglej) wystepuja wspolczynniki zalamania swiatla i rozproszenia swiatla.
Specyficzne zachowanie sie czasteczek koloidalnych w polu elektrycznym
elektroforezja- przemieszczanie sie czasteczek fazy rozproszonej pod wplywem zewnetrznego pola elektrycznego, unieruchomiona pozostaje faza rozpraszajaca
elektroosmoza - przemieszczanie sie czastek fazy rozpraszajacej podczas nieruchomej fazy rozproszonej pod wplywem zewnetrznego pola elektrycznego
Dializa - przenikanie przez blony polprzepuszczalne fazy rozproszonej.
Podzial koloidow ze wzgledu na stan skupienia:
gaz - faza rozpraszajaca
| | --> gazozole
ciecz cialo stale
ciecz - f. Rozpraszajaca
| | |
gaz ciecz c stale
(piana) (emulsja) (zole)
cialo stale - f rozpraszajaca
| | |
gaz ciecz c stale
(piana stala) (emulsja stala) (zole stale)
Podzial koloidow ze wzgledu na właściwości:
Liofilowe (lubia faze ciagla)
takie koloidy ktorych fazy wykazuja powinowactwo wzgledem innych faz - ortrzymujemy przez rozmieszanie.
Tworza ogromne makroczasteczki wykazujace silna solwatacje (otaczaja sie czasteczkami fazy ciaglej)
wykazuja slabe ruchy browna
bardzo widoczny efekt Tyndala
musza posiadac ladunek elektryczny na czastkach aby byly trwale
maja zdolnosc tworzenia galaret
wrazliwe na dzialanie elektrolitow
koagulacja nietrwala
Liofobowe:
otrzymywane metodami dyspersyjnymi lub kondensacji
nie ulegaja solwatacji, sa to agregaty czasteczek (kilka polaczonych czasteczek)
wykazuja silne ruchy browna
slaby efekt Tyndala
moga byc naladowane elektrycznie ale nie musza
ich lepkosc niwiele rozni sie od lepkosci fazy ciaglej
nie pecznieja, nie tworza galaret
ulegaja zniszczeniu trwale - koagulacja trwala
Tiksotropia - odwracalne przechodzenie zelu w zol pod wplywem zwiazkow mechanicznych.
Taka zdolnosc ma krzemionka koloidalna
Dzieki temu zjawisku mozemy naniesc substancje na powierzchnie pionowePlynny podczas mieszania, pozostawiony w bezruchu przechodzi w strukture zelowa
Uplynnianie sie gruntu pod wplywem bodzcow mechanicznych.
Zjawisko Tiksoskopii ograniczaja zwiazki wapniowe
Emulsje
Uklad zwarty <<--emulgowanie-->> uklad rozproszony
Uklad koloidalny dwoch wzajemnie nieropuszcalnych cieczy i emulgatora - emulsja.
Wielkosci czasteczek fazy rozproszonej 10^-9 - 10^-5m
Podzial wg rodzaju emulgatora
-jonowy
-niejonowy
Podzial wg ukladu faz
O/W olej w wodzie
W/O woda w oleju (woda - faza rozproszona, olej - faza rozpraszajaca ciagla)
O - ciecz mniej polarna
W - eoda lub inna ciecz bardziej polarna
Korzystne jest stosowanie emulsji gdzie woda ma faze ciagla
Jezeli w jednej z cieczy jest 26% objetosciowo, to
O/W <<-------inwersja------>W/O zjawisko niekorzystne
Trwalosc emulsji zalezy od:
roznica gestosci faz im mniejsza tym emulsja trwalsza
srednica czasteczek fazy - im mniejsze tym emulsja trwalsza
lepkosc fazy ciaglej - im mniejsza tym em trwalsza
rodzaj emulgatora (obniza napiecie powierzchniowe na granicy dwoch cieczy)
Napiecie powierzchniowe na granicy ciecz-ciecz ma byc 6c/c < 10^-4 N/m alby emulsja byla trwala
Im bardziej emulgator obniza napiecie powierzchniowe, tm trwalsza emulsja
stabilizator emulsji
obecnosc koloidu ochronnego (koloid liofilowy)
KOMPOZYTY - uklady rozproszone
cialo stale - cialo stale o rozproszeniu makroskopowym
Kompozyty:
1. Faza ciagla (matryca)
materialy mineralne (ze spoiw wapiennych uzyskuje sie z obrobki mineralow)
2. Faza nieciagla (inkluzja)
Inkluzja jest wzmocnieniem matrycy
organiczna faza ciagla jest zlozona ze zwiazkow wegla (betony zywiczne)
mineralno organiczna
metalowa
Inkluzja:
ziarnista
wloknista
ziarnosto wloknista
inkluzja ziarnista:
1 rodzaju:
- Faza rozproszona jest rozsegregowana, kazde ziarenko inkluzji jest rozdzielone matryca
- Material nieporowaty
- przez taki kompozyt nie ma transportu masy
zaleza od matrycy, inkluzji i udzialow objetosciowych - ksztaltowane przez mechanizm addytywny
2 Rodzaju:
inkluzja nie musi byc calkowicie rodzielona
material jest porowaty (pory zamkniete)
np. betony zywiczne
nie zachodzi transport masy
taki kompozyt ksztaltowany jest przez mechanizm addytywny
3 rodzaju:
inkluzja nie musi byc calkowicie rozdzielona
posiada pory zamkniete i otwarte
np. betony cementowe
mechanizm synergistyczny wynikajacy ze zjawisk zachodzacych na granicy faz (adhezja, nap powierzchniowe, adsorbcja)
warstwa stykowa: najslabsze miejsce w kompozycie (miejsce styku matrycy i inkluzji)
Kompozyty budowlane:
Matryca
| |
spoiwa lepiszcza
przechodzenie z fazy cieklej z fazy cieklej do stalej w skutek obnizenia temperatury
do f stalej jest wynikiem reakcji albo odparowania rozpuszczalnika
chemicznej. - bitumy
element/ woda - siarka
wapno/woda/CO2 - termoplasty
gips/H2O
zywica/utwardzacz
Inkluzja
pory
niezamierzone oslabiaja material
zamierzone (celowe) poprawiaja właściwości izolacyjne
ziarna
mikrowypelniacz D<0,5 mm
zaprawa - do 2 mm
beton drobnoziarnisty <10mm
wlokna
ciagle
rozproszone
REAKCJE CHEMICZNE - wszystkie przemiany polegajace na przegrupowaniu atomow w czasteczkach substancji wyjsciowych czyli w substratach reakcji i utworzeniu substancji o odmiennym skladzie i wlasciwosciach produktow reakcji. Aby te przegrupowania byly mozliwe, musza zostac zerwane wiazania w czasteczkach. Rownanie reakcji chemicznej jest bilnasem masy reagentow.
Opis reakcji:
Synteza A+B=AB
Analiza (rozklad) AB=A+B
Wymiana pojedyncza AB+C=AC+B
Wymiana podwoja AB+CD=AC+BD
Rodzaje czastek:
reakcje jonowe (w elektrolitach)
czasteczkowe
wolnorodnikowe
Liczba czasteczek substratow bioraca udzial w reakcji:
jednoczasteczkowe
dwuczasteczkowe
wieloczasteczkowe
Kierunek przebiegu reakcji:
reakcje nieodwracalne (przebiegaja w kierunku produktow)
odwracalne (w obu kierunkach)
Liczba faz:
homogeniczna (przebiega w jednej fazie, zarowno substraty jak i produkty sa w jednym stanie skupienia)
heterogeniczne (przebiegaja na granicy faz, rozne stany skupienia)
Efekt energetyczny reakcji:
reakcje egzoenergetyczne (energia wydzielana z ukladu)
endoenergetyczne (pobieraja energie z zewnatrz)
H<0 zmiana entalpii ukladu jest ujemna (egzoterm)
H>0 dostarczamy energii (endoterm)
Sposob prowadzenia reakcji:
izobaryczna (pod stalym cisnieniem)
izohoryczna (w stalej objetosci)
Zmiana elektrowartosciowosci pierwiastkow
bez zmiany
ze zmiana (redoks) - proces redukcji i utleniania
Cechy charakterystyczne reakcji zachodzacych w budownictwie i reakcje heterogeniczne z udzialem fazy stalej
Reakcje prowdzimy w taki sposob, aby byly nieodwracalne
wystepuja zarowno endo jak i egzoenergetyczne
otrzymywanie spoiw budowlanbych, ceramika budowlana - reakcje endotermiczne wymuszone
reakcje wiazan spoiw, korozji - r egzotermiczne samorzutne
Reakcje sa reakcjami izobarycznymi, ale często przebiegaja ze zmiana objetosci jesli dotyczy to fazy stalej to można sie spotkac ze zniszczeniem materialu.
Reakcje hydratacji:
Procesy w wyniku ktorych woda zostaje chemicznie zwiazana. Dotycza:
Jonow
AL3+ + 6H2O --> [Al(H2O)6]3+
Hydratacja bezposrednia - polega na tym ze woda zostaje wbudowana w krysztaly w sposob bezposredni
CaSO4 + H2O --> CaSo4*2H20
Hydratacja posrednia - woda jest wbudowywana w postaci grup wodorotlenowych
CAO + H2O --> Ca(OH)2
Sa to procesy przebiegajace samorzutnie z wydzieleniem ciepla.
Cement portlandzki - wydziela sie energia rzedu 450-600J/g w zaleznosci od skladu cementu
C3S - 570 J/g
C2S ~260 J/g
C3A - 900 J/g
Hydroliza (reakcje odwrotne do reakcji zobojenienia zachodza w skutek dysocjacji slabych)
W zaleznosci od tego, ile czasteczek ulega rozpadowi, wyrozniamy:
elektrolity slabe (ilosc czasteczek ulegajacych rozpadowi to ok 30%)
elektrolity mocne - 100%
alfa=N/No * 100%
Reakcja zobojetnienia: reakje kwasow z zasadmi w wyniku ktorcyh powstaje sol i woda, nie zachodza dla soli mocnych kwasow i mocnych zasad.
NaCl -->H2O--> Na+ + Cl-
ph=7 ph= -log[H+]
Sol mocnego kwasu i slabej zasady
FeCl2 + 2H2O --> Fe(OH)2 + 2HCl
ph<7 silnie kwasny
sol mocnej zasady i slabego kwasu
CH3COONa + H2O --> CH3COOH + NaOH
odczyn zasadowy ph>7
sol slabego kwasu i slabej zasady
FeCO3 + H2O --> Fe(OH)2 + H2CO3
odczyn lekko kwasny lub lekko zasadowy
sol kuchenna nie ulega hydrolizie!
Hydratacja i hydroliza zachodzi dla krzemianow:
3CaO + SiO2 + 5H2O --> Ca(OH)2 + CaO*SiO2*4H2O
2CAO*SiO2 + 3H2O --> Ca(OH)2 + CaO*SiO2*2H2O
Faza CSH + CH - faza uwodnionych krzemianow wapniowych
hydratacja prowadzi do powstania CSH
CSH - odpowiedzialna za wytrzymalosc spoiwa.
CH - wodorotlenek wapniowy, odpowiada za trwalosc elementow, zwlaszcza zelbetowych
ph betonu - 12,5-13
ciecz parowa ma właściwości ochronne dla stali.
W przypadku srodowiska o ph 11,8 - 13,5 - stan pasywny stali
dla ph<11,8 i ph>13,5 stal koroduje
Gliniany ulegaja tylko hydratacji
3CaO*Al2O3 + 6H2O --> 3CaO*Al2O3*6H2O
Reakcja egzotermiczna (hydratacja, hydroiliza). Przebiegaja samorzutnie bo energia substratow jest wieksza od energii produktow.
Ea - energia aktywacji procesu.
Miara szybkosci reakcji moze byc:
ubytek stezenia substancji w czasie V=dsc/dt
przyrost stezenia produktu V=dcp/dt
Rodzaj substancji okreslony przerz rzad substancji
Jesli szybkosc reakcji zalezna jest od stezenia 1 substratu to bedzie 1 rzad substancji
V=k[Cs]
k-stala szybkosci reakcji
[Cs] - stezenie molowe substratu
A+B=AB
V=k[A][B]
Stezenie substancji jest najwyzsze na poczatu
Szybkosc reakcji zalezy od
stezenia substratow
stanu skupienia reagentu
W fazie stalej wolne
W fazie gazowej zalezy od cisnienia
szybkosc kazdej reakcji zalezy od temperatury
Regula Van't Hoffa
Wzrost temperatury o kazde 10 C
2-4 razy - homogenicznych
- 1,4 raza- heterogenicznych
Reakcje kinetyczne - jej szybkosc wyznacza proces chemiczny
Szybkosc reakcji chemicznej wyznaczaja procesy towarzyszace reakcji - reakcje dyfuzyjne.
Reakcje topochemiczne - zaleznosc od temperatury jest slabsza
Na szybkosc reakcji wplywaja katalizatory
A+B --> AB - w czasie t
Dzialanie katalityczne:
A+K --> AK- t1
AK +B --> AB - t2
t1 + t2 << t
inhibitory - spowalniaja reakcje
Reakcje z udzialem fazy stalej zaleza od rozwiniecia powierzchni fazy stalej
Aby przyspieszyc proces reakcji chemicznej, rozwijamy powierzchnie wlasciwa (ktora okresla powierzchnie fazy stalej)
300m^2/g po rozwinieciu grama czasteczek dadza powierznie 300m^2
400m^2/g *2 - rozwiniecie, 2 razy zwieksza sie proces chemiczny
Szybkosc reakcji w czasie maleje bo zmniejsza sie ilosc substratow
A+B -->V1--> C+D
C+D -->V2--> A+B
V1=k1[A][B]
V2=k2[C][D]
Jak V1 maleje to V2 rosnie
Po penym czasie V1=V2 - stan rownowagi chemicznej ( nie zmienia sie ilosc reagentow - tyle ile ubywa po jednej stronie, tyle samo przybywa po drugiej)
Stan rownowagi:
K - stala rownowagi
K=k1/k2 = [C][D]/[A][B] --> stezenia w stanie rownowagi, nie stezenia wyjsciowe!
W stanie rownowagi chemicznej w stalych warunkach ciesnienia i temperatury stosunek stezen produktow do stezenia substratow jest staly i nosi nazwe stalej rownowagi chemicznej
w reakcjach dysocjacji - k dysocjacji
w reakcjach hydrolizy - k hydrolizy
aA + bB <--V1, V2--> cC + dD
K= ([C]^c*[D]^d)/([A]^a*[B]^b = const
N2 + 3H2 --> 2NH3
K=[NH3]^2/[N2][H2]^3 = const
Regula przkeory - jezeli zmieniamy jeden z parametrow zewnetrznych ukladu bedacego w stanie rownowagi to uklad dziala w ten sposob aby przeciwdzialac tej zmianie.
3H2 + N2 ---> 2NH3 reakcja egzotermiczna
2NH3--> 3H2 + N2 - reakcja endotermiczna
T1, p1 - K1 = [NH]^2/[H2]^3[N2] = const
podnosimy temperature
T2>T1 - K2
Jaka relacja miedzy K1 a K2
K2<K1
Jezeli mamy stan rownowagi procesu i zwiekszymy ilosc substratow to stala rownowagi k wzrosnie
BETON
beton jest materialem kompozytowym, ma porowatosc otwarta, a wiec przez beton moze odbywac sie transport masy w wyniku
roznicy stezen
roznicy ciesnien
Beton
| |
matryca inkluza(kruszywa)
Inkluzja - O wytrzymalosci betonu decyduje skladnik najbardziej reaktywny, bo on wchodzi w reakcje ze srodowiskiem.
18CaO + 4SiO2 + 2Al2O3 + Fe2O3 --> 3(CaO*SiO2) + 2CaO*SiO2 + 3CaOAl2O3 + 4CaO*Al2O3*Fe2O3
Cement zawiera zmielony z klinkierem cementowym gips. Gips dodaje sie jako regulator spoiwa cementowego. Po polaczeniu cementu z woda zachodza reakcje hydrolizy i hydratacji.
Hydroliza:
3CaOSiO2 + 5H2O --> Ca(OH)2 + 2CaO*SiO2*4H2O |
|
2(3CaO*SiO2) + 6H20 --> 3Ca(OH)2 + 3CaO*2SiO2*3H2O |-> uwodnione krzemiany
| wapniowe CSH+CH
2CaO*SiO2 + 3H2O --> Ca(OH)2 + CaO*SiO2*2H2O |
O wytrzymalosci decyduje CSH, o trwalosci CH
CSH nadaje betonowi odczyn alkaiczny (ph=13). W takim srodowisku trwala jest stal. Jezeli odczyn spadnie ponizej 10 to nastepuje rozpad fazy CSH czyli rozklad krzemianow.
Jezeli ubywa wodorotlenku wapniowego, to spada odczyn ph.
a) korozja 1 rodzaju
b) korozja 2 rodzaju
c) korozja 3 rodzaju
a) Jest zwiazne z rozpuszczaniem wodorotlenku wapniowego przez wody miekkie (woda nie zawiera jonwo wapniowych), agresja ługujaca rozpuszczalnosc Ca(OH)2 = 1,28 g/dm^3
Ubywa Ca(OH)2 wiec maleje odczyn -> korozja
b) skladniki srodowiska reaguja ze skladnikiem najchetniej reagujacym z powstawaniem zwiazkow latwo rozpuszcalnych w wodzie. Musza byc to reakcje w fazie cieklej, bo fazaz stala nie wplywa na trwalosc betonu.
Najszybciej koroduje w wyniku agresywnosci kwasowej
Jezeli beton ma kontakt z roztworem o ph<6,5 to nastepuje niszczenie betonu.
Ca(OH)2 + 2H+ --> Ca 2+ + 2H2O
Jezeli beton ma kontakt z roztworem o ph<4,5 to musi zostac zabezpieczony powirzchniowo (calkowicie). O ph>4,5 wystarczy zabezpieczony czesciowo.
agresywnosc amonowa - zwiazana z obecnoscia w wodzie jonow [NH4+]
Ca(OH)2 + 2NH4+ --> Ca2+ + 2NH3 + 2H2O
agresywnosc weglanowa - zwiazana z obecnoscia w wodzie agreywnego CO2
CO2 - caly
CO2 zwiazany
obecny w weglanach i wodoroweglanach
CO2 wolny (rozpuszczony w w wodzie)
- przynalezny - zapewnia rownowage miedzy weglanami a wodoroweglanami
- agresywny
Ca(OH)2 + CO2 --> CaCO3 + H2O
CaCO3 + CO2 + H2O --> Ca(HCO3)2 -> rozpuszczalnosc 1,66 g/dm^3
agresywnosc od zasady
zachodzi jesli beton znajduje sie w srodowisku gdzie stezenie sodu i potasu wynosi >10%
Wodorotlenki reaguaj z SiO2
SiO2 + 2NaOH --> Na2SiO3 + H2O
Zachodza reakcje ze skladnikami spoiwa i powstaja produkty nierozpuszczalne w wodzie ale o znacznie zwiekszonej objetosci w stosunku do substratow. Jest to korozja pecznienia i powoduje powstawanie naprezen wewnetrznych.
Do tego typu korozji zaliczamy:
pecznienie siaczanowe
Ca(OH)2 + SO4 --> CaSO4 + 2OH
CaSO4 + 2H2O --> CaSO4*2H2O
Powstaly gips reaguje z glinianem trojwapniowym
3CaO*Al2O3*6H2O + 3(CaSO4*2H2O) + H2O --> 3CaO*Al2O3*3CaSO4*32H2O
eltringit wtorny
dokonuje sie w pustkach w doszczelnia strukture, alejesli jest go za duzo, powoduje spekania
powyzej 600mg/dm^3 SO4 - powstaje za duzo eltryngitu.
Korozja wewnetrzna betonu
zachodzi miedzy skladnikami betonu ale przy obecnosci wody w srodowisku zewnetrznym
Korozja wewnetrzna:
a) pecznienie wapniowe
b) Pecznienie magnezowe
c) pecznienie alkaliczne
a) Jesli w spoiwie cementowym obecny jest tlenek wapniowy i jest go wiecej niz 2% masy cementu to nie ulegnie on pelnej hydratacji. Czesciowo pozostanie w betonie w postaci tlenku wapnia CaO
Reaguje on z woda
CaO + H2O --> Ca(OH)2 -> zwieksza objetosc 1,7 raza
b) MgO>5%
MgO + H2O --> Mg(OH)2 --> zwieksza objetosc 2,2 raza
c) zachodzi w reakcji pomiedzy kruszywem a cementem zawierajacym zwiekszona liczbe alkali.
K2O + Na2O < 1,6% w cemencie K2O -> alkalie
% dla cementow niskoalkalicznych
2NaOH + SiO2 --> Na2SiO2 + H2O
Na2SiO3 + 2H2O --> H2SiO3 + 2NaOH
korozja alkaliczna:
reaktywne kruszywo
spiowo
wilgoc
Efekt korozji zalezy od:
Material - podatnosc [Ca(OH)2] - powierzchnia zewnetrzna P/V |
Srodowisko - reaktywnosc czynnika agresywnego stezenie [ mg/dm^3] |
Podatnosc tym wieksza im wieksza powierzchnia jest dostepna dla dla srodowiska. Miara jest P/V - modul materialu (powierzchnia do objetosci materialu)
Srodowisko moze dzialac na material w stopniu
slabym
srednim - nalezy projektowac ochrone
silnym - konieczna ochrona oddzielajaca srodowisko od materialu.