Pamięć ćw. 5

Carson Psychologia zaburzeń

TERAPIE PSYCHODYNAMICZNE

• terapia psychodynamiczna skupia się na dynamice rozwoju osobowości jednostki

• nawiązuje do psychoanalizy Freuda

• praktyka terapeutyczna przybiera dwie formy: klasycznej psychoanalizy i psychoterapii zorientowanej psychoanalitycznie

PSYCHOANALIZA FREUDOWSKA

• intensywna (3 razy w tygodniu) i długoterminowa procedura

• nastawiona na wydobycie wypartych wspomnień, myśli, lęków i konfliktów, które mogły powstać w jednym z hipotetycznych stadiów rozwoju (oralne, analne, falliczne, latencji, genitalne)

• uzyskanie wglądu w wyparty materiał uwalnia od konieczności ciągłego marnowania energii na wypieranie potrzeby uwolnienia się od dotychczasowych nawyków

• podstawowe techniki terapii:

SWOBODNE SKOJARZENIA

-Człowiek mówi wszystko co przychodzi mu na myśl nie zależnie od tego jak bardzo jest to osobiste, bolesne lub pozornie nie znaczące

-terapeuta siedzi poza zasięgiem wzroku

-Freud uważał że skojarzenia są zdeterminowane, podobnie jak inne wydarzenia i jeżeli zostaną właściwie „zinterpretowane” pozwoli to na odkrycie właściwego materiału

ANALIZA SNÓW

-gdy śpimy mechanizm wyparcia jest osłabiony i zakazane pragnienia znajdują swoje ujście w snach, ale nawet tutaj przybierają postać symboliczną, zaszyfrowaną

-sen ma 2 rodzaje treści: jawną i ukrytą

-terapeuta musi odgadnąć zaszyfrowane znaczenie wyobrażeń

ANALIZA OPORU

-opór- niechęć lub niezdolność do mówienia o pewnych myślach

-opór może przejawiać się też jako nagłe zmiany tematu, spóźnianie na sesje(jak tak to ja mam opory przed wieloma rzeczami) lub zapominanie o niej

ANALIZA PRZENIESIENIA

-przeniesienie- nieświadome kierowanie na terapeutę nastawienia i uczucia przeżywanego w relacji z osobami bliskimi w przeszłości (np. nagłe oskarżenie terapeuty o brak zainteresowania)

-terapeuta pomaga klientowi w dostrzeżeniu i zrozumieniu relacji przeniesieniowej

-zneutralizowanie reakcji następuje przez „przepracowanie” konfliktu emocjonalnego

-przeciwprzeniesienie- reakcja emocjonalna terapeuty zgodna z przeniesieniowymi atrybucjami klienta (nierozpoznane może zaburzyć terapie)

TERAPIA PSYCHODYNAMICZNA OD CZASÓW FREUDA

• TERAPIA INTERPERSONALNA

• kładzie nacisk na zjawisko przeniesienia i przeciw przeniesienia

• podejście sformułowane przez H. S. Sullivana

• „każdy z nas w każdej chwili interpretując to co dzieje się w bieżących relacjach nieświadomie przywołuje wzorce nabyte w trakcie najwcześniejszych relacji”

• TEORIA RELACJI Z OBIEKTEM, PSYCHOLOGIA „SELF”

• integracja rozmaitych form terapii

• koncentrują się na różnych okresach życia człowieka (nie tylko dzieciństwo)

• rozumienie teraźniejszości po przez przeszłość, ale odrzucają teorię libido i popędów

OCENA TERAPII

• Minusy:

• czasochłonna i kosztowna

• opiera się na niepoważnej koncepcji natury ludzkiej

• lekceważy bieżące problemy klienta

• nie ma wiarygodnych dowodów skuteczności

• Plusy:

• wielu ludzi uważa że im pomogła

• dobra dla osób szukających głębszego wglądu w siebie

• terapia interpersonalna Klermana dobra w leczeniu bulimii

TERAPIA BEHAWIORALNA

• oparta na zasadach warunkowania klasycznego i instrumentalnego

• osoba zaburzona : nie nabyła umiejętności radzenia sobie z problemami życiowymi lub/i wyuczyła się nieprawidłowych reakcji,

TECHNIKI:

• STEROWANA EKSPOZYCJA

• w zaburzeniach lękowych lęki nie wygasają bo osoby unikają konfrontacji z budzącymi lęk bodźcami (nie mogą zobaczyć że są niegroźne)

• odmiany:

SYSTEMATYCZNA DESENSYTYZACJA

-procedura przewarunkowująca

-relaksowanie się w obecności bodźców lękotwórczych

pierwszy eksperyment Jones (lęk przed królikiem)

-metoda Wolpa stan relaksu i opracowywanie listy bodźców lękotwórczych

-możliwe odmiany:

grupowa desensytyzacja, praca z magnetofonem, hipnoza, praca w warunkach naturalnych, ekspozycja wyobrażeniowa(EMDR)

wprowadza boczne ruchy gałek ocznych- ale jest silnie krytykowana

TERAPIA OPARTA NA EKSPOZYCJI W WARUNKACH NATURALNYCH

• najważniejszym czynnikiem jest ekspozycja na bodźce lękowe

• zamiast wyobrażania sobie bodźców lękowych klient wchodzi z nimi w kontakt w warunkach naturalnych, o ile jest to możliwe

• modyfikacja tej procedury polega na wielokrotnym wywołaniu fizjologicznych sygnałów poprzedzających panikę bez wystawiania na traumatyczne sytuacje

• ekspozycja interoceptywna nakłanianie klientów by sami wzbudzili fałszywe ataki paniki

• TERAPIA AWERSYJNA

• polega na zmianie niepożądanych zachowań metodą karania

• skuteczna w leczeniu alkoholizmu, objadania się itd.

• Np. leki powodujące mdłości i wymioty po alkoholu albo strzelanie gumką na przegubie dłoni

• Klasyczne warunkowanie- łączenie bodźca awersyjnego z pokusą

• MODELOWANIE

• uczenie się umiejętności przez naśladowanie drugiej osoby

• dobre dla dzieci głęboko upośledzonych umysłowo, nastolatków czy osób nieśmiałych

• metoda wspomagająca przy innych

• SYSTEMATYCZNE STOSOWANIE WZMOCNIEŃ

• wykorzystuje wzmocnienia w celu wygaszenia niepożądanych zachowań (usunięcie podtrzymujących je wzmocnień) lub utrzymania zachowań pozytywnych

• kształtowanie reakcji- (Wolf, Risley i Mees) metoda kolejnych przybliżeń stosowana w formowaniu zachowania (np. uczenie noszenia okularów)

EKONOMIA ŻETONOWA

• zachowania właściwe nagradzane są żetonami, które można wymienić na pożądane przedmioty lub przywileje (np. schizofrenicy mogli wyjść do kina)

• ekonomia żetonowa może przypominać prace jak w normalnym świecie (płacenie za wykonanie jakiegoś zadania)

• zalety:

-liczba żetonów zależy od liczby zachowań

-żetony nie tracą wartości jako bodźce motywujące bo można je wymienić na co się chce

-żetony zmniejszają opóźnienie między poprawnym zachowaniem a wzmocnieniem

-liczba uzyskanych żetonów i sposób wydawania zależą od klienta

-wprowadzają chorych w realia świata poza szpitalem

KONTRAKT ODNOSZĄCY SIĘ DO ZACHOWANIA

• umowa między terapeutą a klientem- ustalająca zasady rządzące ich kontaktami

• sporządzona w formie pisemnej zawiera obowiązki obu stron

• nie może na długą metę zmienić zachowania, ale

• wspiera proces terapeutyczny:

pomaga określić istotę relacji terapeutycznej

wyraźnie określone obowiązki i nagrody

określone są granice terapii

określone zostają tematy spotkań

zdefiniowane cele terapii

kryteria sukcesu lub porażki

TERAPIA OPARTA NA BIOLOGICZNYM SPRZĘŻENIU ZWROTNYM

• stosowane do np.:

zmiany nieregularnych uderzeń serca, leczenia jąkania oraz chronicznych bólów głowy

• osobę uczy się wywierania wpływu na swoje procesy fizjologiczne

• kroki:

1. obserwowanie reakcji fizj. które trzeba zmienić

2. przełożenie tej inf. na sygnał wzrokowy lub słuchowy

3. zapewnienie sposobu udzielania inf. zwrotnych

• ocena tej terapii jest niejednoznaczna

OCENA TERAPI BEHAWIORALNEJ

• plusy:

• jest precyzyjna

• podstawa dla skutecznych interwencji, potwierdzona naukowo

• nie wymaga dużych nakładów finansowych i czasowych

• szybki efekt- ulga dla pacjenta

• szczególnie sprawdzona przy terapiach lękowych

• minusy:

• jej zasięg jest ograniczony, nadaje się do określonych typów problemów

• nie da się jej zastosować przy nieokreślonych problemach (masło maślane, sorki)

TERAPIA POZNAWCZA

I POZNAWCZO-BEHAWIORALNA

(terminy używane zamiennie)

• Wolpe zwrócił uwagę na zachowania ukryte

• Potem również zaczęto doceniać znaczenie „wydarzeń prywatnych”

• Terapia ta podkreśla wpływ myśli na zachowanie oraz znaczenie badań nad naturą procesów poznawczych

• Jest wiele różnych metod które łączą wspólne cechy:

• przekonanie że procesy poznawcze wpływają na emocje, motywacje i zachowania

• pragmatyczne (testowanie hipotez)wykorzystanie technik poznawczych i behawioralnych

BECHAWIORALNA TERAPIA RACJONALNO-EMOTYWNA(REBAT)Ellisa

• próbuje się zmienić nieprzystosowany proces myślowy klienta, od którego zależą nieprzystosowane reakcje emocjonalne i zachowania

• myśli poprzedzają i prowokują zachowania (szczególnie emocjonalne)

• nierealistyczne przekonania i system wartości prowadzi do zachowań nieracjonalnych (mężczyzna przeżywa rozpacz bo ma słaby obraz siebie)

• metody przebudowy systemu przekonań:

-podważanie fałszywych przekonań przez konfrontację

-wewnętrzne wzmocnienia „naprawdę dobrze mi idzie”

• cel tej terapii zwiększenie poczucia własnej wartości jednostki i i umożliwienie samorealizacji przez wyeliminowanie fałszywych przekonań

TERAPI UODPARNIAJĄCA NA STRES(wreszcie coś dla mnie!)

• rodzaj treningu w generowaniu wew. poleceń, koncentrującego się na zmianie stwierdzeń pod adresem własnej osoby (w sytuacjach stresowych)

• etapy terapii:

• przygotowanie poznawcze

• nabywanie umiejętności i wykorzystywanie ich

• zastosowania i praktyki

TERAPIA POZNAWCZA BECKA

• opracowana do leczenia depresji

• później do zaburzeń lękowych, odżywiania i zachowania u dzieci, ale także do zaburzeń zespołu chronicznego zmęczenia

• problemy są wynikiem nielogicznego myślenia o sobie i świecie

• uświadamianie sobie związku między myślami i reakcjami emocj.

• Spostrzeganie własnych błędów logicznych (wybiórcze postrzeganie, nadmierne uogólnianie, przecenianie niepowodzeń, myślenie w sposób arbitralny)

• Klienci gromadzą informacje na swój temat (schematy poznawcze-kluczowe w depresji), nadają im postać hipotez, sprawdzają w realnym świecie (czasem opracowany jest szczegółowy plan dnia)

OSENA TERAPII

• Plusy:

• użyteczne przy obniżaniu lęku egz. i przed wystąpieniami

• może pomagać ludziom zdrowym

• co najmniej tak skuteczna jak farmakoterapia

• Minusy:

• przeprowadzono niewiele badań potwierdzających jej skuteczność

• w przypadku nerwic lepsza jest metoda oparta na ekspozycji

TERAPIE HUMANISTYCZNO-DOŚWIADCZALNE

• opozycja do psychodynamicznego podejścia

• opiera się na przekonaniu że możemy wpływać na nasze zachowania

• koncentrują się na poszerzeniu świadomości

TERAPIA GRUPOWA

• nieformalne spotkania w małych grupach

• psychodrama (Moreno)

TERAPIA SKONCENTROWANA NA KLIENCIE

• wrodzona zdolność do samoleczenia - Roger

• psychoterapia to usuwanie przeszkód hamujących ten proces (np. nierealistyczne wymagania)

• techniki nie dyrektywne

• po terapii człowiek jest lepiej zintegrowany

• terapeuta nie udziela odpowiedzi i nie interpretuje, ale kieruje uwagę na określone tematy

• wprowadził zasadę zapisywania przebiegu sesji

• aktywne ja „self” zdolne do wartościowych wyborów, empatii

TERAPIA EGZYSTENCJALNA

• fenomenologiczne doświadczenia jednostki

• ludzie są wolni dlatego mogą zmienić swoją sytuację

• niepowtarzalność każdej jednostki

• nacisk na świadomość własnej egzystencji

• koncentracja na tym co dzieje się w danej chwili

TERAPIA GESTALT (Perls)

• jedność umysłu i ciała

• zwiększenie samoświadomości i samoakceptacji

• stosowana głównie w grupach terapeutycznych

• nacisk na sny - reprezentacje nieświadomych aspektów Ja

• zajmowanie się niedokończonymi sprawami

OCENA TERAPII

• Plusy:

• brak określonych procedur- siła i witalność

• ludzie są różni - różne techniki

• nowe pojęcia - wywarły wpływ na współczesne rozumienie człowieka

• Minusy:

• niejasność w opisie, brak procedur

• wyniki badań nad skutecznością niekorzystne

Meyer Psychopatologia (pisze tutaj tylko to co jest nowe w stosunku do poprzedniego tekstu, żeby nie powtarzać)

Opis przypadku Danielle chorej na depresje i fobie

PODEJŚCIE PSYCHOANALITYCZNO-PSYCHODYNAMICZNE

• choroba wynik nieprawidłowo rozwiązanego konfliktu w fazie oralnej, analnej, fallicznej, latencji lub genitalnej

• K. Abracham- depresja związana z oralną fazą rozwoju

Introjekcja- proces kształtowania superego przez przyjmowanie wartości rodziców

• terapia psychodynamiczna jest bardziej interaktywna (kontakt wzrokowy)

• metoda podprogowej aktywacji psychodynamicznej ujawniła że osobny lękowe mają wyjątkowo silną potrzebę jedności

PODEJŚCIE BEHAWIORALNE

• reakcje lękowe wynik modelowania i bezpośredniego uczenia się

• Ferster- depresja wynik:

Wydarzenia krytyczne (śmierć bliskich) brak pozytywnych wzmocnień

Zachowania oparte na unikaniu

• najbardziej skuteczne metody leczenia fobii:

terapia ekspozycyjna (konfrontacja)

systematyczne odwrażliwianie (SDT)

terapia implozywna (zalew)

• Morita- wprowadzenie w życie czynności rutynowych, zwiększenie świadomości w życiu codziennym

PODEJŚCIE POZNAWCZE

• Ellis, Kelly, Meichenbaum

• Stosowanie alternatywnych werbalizacji pozytywnych

• Beck błędy:

Minimalizacja osiągnięć

Wyolbrzymianie problemów

Polaryzacja (czarne-białe)

Zbytnie uogólnianie

PODEJŚCIE INFORMACYJNO-SYSTEMOWE

• Chomsky, Mischel, Kelly

• Zaburzenia psychiczne:

Wejścia (błędna percepcja)

Przechowywania (amnezja)

Odzyskiwania (błędne przypominanie)

Manipulacja inf. (mech. obronne)

Wyjścia (gonitwa myśli

• Szasz „mit choroby psychicznej” przyczyna choroby w społeczeństwie nie w jednostce

PODEJŚCIE HUMANISTYCZNO-EGZYSTENCJALNE

• struktury społeczne i kulturowe utrudniają ekspresję osobowości

• społeczeństwo represyjne i ubóstwo czynniki chorób

• depresja ucieczka od odpowiedzialności za dokonany wybór

• rodzaje winy: neurotyczna i prawdziwa

PODEJŚCIE BIOLOGICZNE

• genetyczne predyspozycje

• depresja - norepinefryna i serotonina

• depresja endogenna-genetyczna

• depresja egzogenna-czynniki sytuacyjne

• leki uspokajające:

propandiole- Meprobamate

benzediaspany- Valium

• przy depresji : inchibitory Mao

inchibitory selektywne Prozac

PODEJŚCIE WIELOKULTUROWE

• treść zaburzeń zależy od kultury

---