makroekonomia
temat: bezrobocie w gospodarce rynkowej
Jakie są przyczyny, skutki, sposoby ograniczania bezrobocia
Czy bezrobocie może mieć pozytywny wpływa na funkcjonowanie rynku pracy?
data: 12.03.2012
Rynek pracy - obejmuje relacje zachodzące pomiędzy popytem i podażą pracy, które kształtują poziom płac
płaca (W)
W1 DL
W2
L1 L2 Popyt na pracę (DL)
- nachylenie negatywne
- ujemna zależność
Popyt na pracę - zapotrzebowanie na zgłaszane przez pracodawców na pracowników o określonych kwalifikacjach przy danym poziomie płacy. (Jest popytem pochodnym, zależy od popytu na dobra i usługi.)
Czynniki kształtujące popy na pracę:
Popyt na dobra i usługi
Poziom płac
Wydajność pracy mierzona wartością marginalnego produktu pracy
Możliwość substytucji czynników produkcji - w długim czasie
PODAŻ PRACY - ilość osób która chce podjąć zatrudnienie przy określonym poziomie płacy (realnej)
INDYWIDUALNA KRZYWA PODAŻY PRACY
płaca (W)
W2
W1
W0
L 0 = L 2 L1 czas pracy
Czynniki determinujące podaż pracy:
Płaca realna
Czynniki demograficzne
Przepisy prawne
Mobilność pracowników (skłonność do zmiany zawodu, miejsca zamieszkania
Preferencje odnośnie czasu wolnego i czasu pracy
UWAGA!
Rynkowa podaż pracy jest funkcją o nachyleniu dodatnim!
Równowag na rynku pracy i przejawy jej braku.
płaca W
1 SL
W1
E 3 A - zasoby siły roboczej
WE
DL
WZJ
2
Popyt, podaż
LE pracy
1. podaż pracy> popyt na pracę BEZROBOCIE PRZYMUSOWE
2.popyt na pracę > podaż pracy NIEDOBÓR PRACOWNIKÓW (dotyczy niektórych grup pracowniczych)
3. bezrobocie dobrowolne, naturalna
KONCEPCJA NATURALNEJ STOPY BEZROBOCIA ZOSTAŁA ROZWINIĘTA POD KONIEC LAT 70 PRZEZ FRIEDMANA I PHELPSA
W warunkach równowagi ranku pracy, gdy rzeczywista produkcja równa się produkcji potencjalnej występuje bowiem pewien poziom bezrobocia zwany naturalny. Naturalna stopa bezrobocia obejmuje bezrobocie frykcyjne i częściowo strukturalne. Jest to bezrobocie dobrowolne.
BEZROBOCIE TO:
Przejaw nierównowagi na rynku pracy, kiedy podaż > popyt
Może występować w war równowagi na rynku - naturalna stopa bezrobocia
Taki stan w gospodarce, w którym część osób zdolnych i chcących pracować nie może znaleźć zatrudnienia
Podmioty występujące na rynku pracy (strona podaży)
LUDNOŚC W WIEKU PRODUKCJI
ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ OSOBY POZOSTAJĄCE
- AKTYWNI ZAWODOWO POZA ZASOBAMI SIŁY
ROBOCZEJ
- BIERNI ZAOWDOWO
BEZROBOTNI
ZATRUDNIENI
JAK ZMIERZYĆ WIELKOŚĆ BEZROBOCIA W GOSPODARCE?
W praktyce gospodarczej posługujemy się dwiema miarami określającymi poziom bezrobocia.
- wydajność bezrobocia i jego struktura w liczbach bezwzględnych
- stopa bezrobocia wyrażona w %
STOPABEZROBOCIA = liczba osób bezrobotnych/ zasoby siły roboczej * 100%
W praktyce wykorzystywane są dwa niezależne źródła informacji o poziomie i stopie bezrobocia w gospodarce:
-informacje z powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy
- informacje z badań aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) podawane według metodologii opracowanej przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP)
POLSKA - grudzień 2011
10% BAEL
12,8% GUS
woj. Warmińsko-mazurski 20,1 %
woj. Śląski 10,1%
woj. Wielkopolskie 9,2%
RODZAJE BEZROBOCIA
ze względu na przyczynę wywołującą:
FRYKCYJNE / PRZEJŚCIOWE krótkookresowe rozbieżności pomiędzy popytem i podażą pracy wynikające za zmianami miejsca pracy, zamieszkania, preferencje, ze względu na nieodpowiednie warunki pracy czy płacy.
Bezrobocie to obejmuje również osoby niepełnosprawne na rynku pracy (bezrobocie chroniczne - czyli, że czynniki pozaekonomiczne decydują o zatrudnieniu)
ZAWSE BĘDZIE
KONIUNKTURALNE / CYKLICZNE - TYPU KYNESOWSKIEGO (wynikające z niedostatecznego popytu globalnego) występu ono w warunkach spadku popytu globalnego przy równoczesnym niedostosowaniu się płac i cen do realnej sytuacji ( spadek popytu globalnego powoduje spadek popytu na pracę - np. spadek poziomu produkcji i konieczność ograniczenia w gospodarce zatrudnienia)
Pojawia się w okresach spadkowych w cyklu koniunkturalnym i ma charakter przymusowy.
STRUKTURALNE powstaje na skutek zmian strukturalnych w gospodarce, które wywołują trwałe i zasadnicze rozbieżności pomiędzy strukturą popytu i podaż pracy. Powstaje wówczas zjawisko niedopasowania kwalifikacji do potrzeb rynku pracy.
Może być ono wynikiem:
- likwidacji pewnych gałęzi w gospodarce
- spadku popytu na określony produkt
- utrata zagranicznych rynków zbytu określonego produktu, co może być wynikiem narastającej konkurencji w gospodarce światowej
- szybki postęp techniczny i wzrost wydajności pracy - bezrobocie technologiczne
TRUDNE DO OGRANICZENIA!
KLASYCZNE występuje wtedy, gdy płaca realna jest utrzymywana w sposób sztuczny na poziomie powyżej płacy równowagi rynkowej
Może to być spowodowane działalnością związków zawodowych lub państwa w zakresie płac minimalnych.
5
2