Odpowiedzialność utrzymujących hotele i podobne zakłady (art. 846 - 852)

Regulacja w obecnym ukształtowała się po podpisaniu przez Polskę konwencji paryskiej w 96'. Odpowiedzialność ta jest surowa i zaostrzona co uzasadnia się faktem szczególnej sytuacji gościa hotelowego:

1. nie ma on możliwości samodzielnie chronić rzeczy wniesionych, a nie może oddać ich na przechowanie, ponieważ potrzebne mu są one do codziennego użytku

2. podróżny w obcym mieście nie jest w stanie wybrać hotelu wg kryterium zaufania

3. przy masowym obrocie turustycznym w hotelach dochodzi do zetknięcia z os.3

Korzystanie z hotelu to sytuacja faktyczna, niezależna od zawarcia umowy, stąd wynika, że nie jest to odpowiedzialność kontraktowa np. gość wchodzący do hotelu z walizkami. Może wchodzić w grę także przed i po nim. Jednak bardzo często nakład się na tą odpowiedzialność stosunek oparty na umowie, tak można tłumaczyć miejsce przepisu w kodeksie.

Z drugiej strony nie można powiedzieć, że jest odpowiedzialność deliktowa, świadczy o tym umiejscowienie tego przepisu.

Należy zatem przyjąć, że jest to opowiedzialność mocno zbliżona do deliktowej ze względu na podobną konstrukcję, ale jednocześnie wiąże się dość mocno ze stosunkami dotyczącymi umowy hotelowej.

I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA SZKODY

Utrata lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez osobę korzystającą z usług hotelu lub podobnego zakładu (gość)

• Gość hotelowy czyli osoba korzystając z usług hotelu, korzystająca z zakwaterowania w hotelu, przy czym umowa z hotelem nie jest warunkiem koniecznym powstania odpowiedzialności. Wystarczy zamiar zamieszkania w hotelu. Odpowiedzialność ta nie jest uzależniona od jakiejkolwiek umowy między osobą wnoszącą z prowadzącym hotel.

• Rzecz wniesiona - rzecz, która w określonym czasie i miejscu oraz w określony sposób znalazła się pod pieczą zakładu hotelarskiego.

Czas - okres korzystania przez gościa z usług hotelu z rozszerzeniem na krótki zwyczajowo przyjęty okres poprzedzający oraz następujący po korzystaniu z usług

Miejsce, w którym rzecz ma się znajdować w oznaczonym czasie - hotel lub miejsce poza nim

Aby rzecz można było uznać za wniesioną konieczne jest:

1. powierzenie rzeczy utrzymującemu hotel lub osobie u niego zatrudnionej

2. umieszczenie rzeczy w miejscu przez nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym

Nie ma znaczenia czy rzeczy znalazły się w tych miejscach w wyniku działania gościa czy zachowania innych osób.

Uwaga! Pojazdów mechanicznych i rzeczy w nich pozostawionych oraz żywych zwierząt nie uważa się za rzeczy. Utrzymujący hotel może odpowiadać tylko wtedy gdy została zawarta umowa przechowania

II KTO ODPOWIADA

Utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład

• utrzymujący zarobkowo hotele lub podobne zakłady - wszystkie podmioty zawodowo i odpłatnie świadczące usługi typu hotelowego - czasowe wynajmowanie pokoi i świadczenie usług z tym związanych

• pojęcie zakładu hotelarskiego nie jest bliżej określone przez kc.

Wg ust. o usługach turystycznych obejmuje - hotele, motele, pensjonaty, kempingi, domy wycieczkowe, schroniska, pola biwakowe - dyskusyjne. Pajor - pokoje gościnne nie!.

Zgodnie z judykaturą - zalicza się domy wczasowe, sanatoria.

Wyłączenie : szpitale (cel leczniczy), hotele pracownicze, domy studenckie, internaty (funkcja stałych zakwaterowań zastępczych), noclegownie dla bezdomnych (cele charytatywne nie zarobkowe)

III ZASADA ODPOWIEDZIALNOŚCI

Zasada ryzyka - prowadzący odpowiada surowo, niezależnie od winy własnej i swoich podwładnych, a odpowiedzialność rozciąga się także na działania os. 3 np. złodzieja

Poszkodowany musi jedynie wykazać, że rzecz utracił lub że rzecz została uszkodzona.

Obowiązek zawiadomienia

Poszkodowany powinien niezwłocznie zawiadomić zakład o poniesionej szkodzie. Jeżeli tego niezwłocznie nie zrobi - jego roszczenie wygasa (termin zawity)

Zawiadomienie nie jest konieczne jeśli szkodę wyrządził utrzymujący zakład hotelowy albo rzecz została przez zakład przyjęta na przechowanie.

IV OKOLICZNOŚCI EGZONERACYJNE

Można się zwolnić od odpowiedzialności tylko wtedy gdy szkoda wynikła:

• z właściwości rzeczy wniesionej

• wskutek siły wyższej

• wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona lub odwiedzała go.

Ograniczenie zakresu obowiązku odszkodowania

• odszkodowanie obejmuje tylko damnum emergens (wartość rzeczy)

• obowiązek odszkodowawczy ograniczony jest do określonej sumy - wysokość odszkodowania ustala się wg reguł:

1. górna granica w stosunku do jednego gościa - wysokość stukrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie, liczonej za dobę

2. odszkodowanie za każdą rzecz nie może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności.

3. ograniczenie kwotowe nie dotyczy:

• rzeczy przyjętych na przechowanie przez utrzymującego hotel

• rzeczy nieprzyjętych na przechowanie z powodu jego odmowy - mimo ciążącego na nim obowiązku

• gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa utrzymującego hotel lub osoby u niego zatrudnionej

Utrzymujący hotel ma obowiązek przyjęcia rzeczy na przechowanie - zawarcia umowy przechowania - na życzenie gościa hotelowego w stosunku do:

• pieniędzy

• papierów wartościowych

• cennych przedmiotów - w szczególności kosztowności i przedmiotów o wartości naukowej/artystycznej

Wymaga to przygotowania odpowiednich pomieszczeń i zabezpieczeń.

Istnieje możliwość odmowy przyjęcia rzeczy na przechowanie, ale jedynie gdy:

• rzeczy zagrażają bezpieczeństwu

• mają zbyt dużą wartość w stosunku do wielkości/standardu hotelu

• zajmują zbyt dużo miejsca

Rozszerzenie odpowiedzialności na inne zakłady

Przepisy o odpowiedzialności utrzymujących hotele i podobne zakłady stosuje się odpowiednio do zakładów kąpielowych (łaźnie miejskie, baseny kąpielowe)

Surowe zasady odpowiedzialności zostały ograniczone tylko do przedmiotów, które zazwyczaj bywają wnoszone przez osoby korzystające z usług tych zakładów - w tym zakresie nieskuteczne są klauzule wyłączające/ograniczające.

Odpowiedzialność za inne wniesione rzeczy powstaje:

• jeżeli zostały przyjęte na przechowanie albo

• gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa prowadzącego zakład lub personelu

Przedawnienie

• roszczenia gościa hotelowego

Roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie w upływem 1 roku od dnia, w którym przestał korzystać z usług hotelu/innego zakładu.

• roszczenia hotelarza

Roszczenia powstałe w zakresie działalności przedsiębiorstw hotelowych (utrzymujących zarobkowo hotele) dotyczące należności za dostarczone mieszkanie, utrzymanie i usługi oraz powstałe z tytułu wydatków poniesionych na rzecz gości - przedawniają się z upływem 2 lat. W tym samym terminie przedawniają się odpowiednie roszczenia zakładów gastronomicznych.

Prawo zastawu

Osobom, które ponoszą zaostrzoną odpowiedzialność za utratę/uszkodzenie rzeczy wniesionych - przysługuje na tych rzeczach prawo zastawu. Stosuje się przepisy o prawie zastawu wynajmującego.

Prawo zastawu służy zabezpieczeniu roszczeń z tytułu spełnionych przez zakład świadczeń oraz poniesionych wydatków na rzecz osób korzystających z usług zakładu (np. połączenia telefoniczne).

Prawem zastawu objęte są rzeczy każdego odbiorcy owych świadczeń - choćby korzystał z usług bez jakiejkolwiek podstawy prawnej.

Zastaw dotyczy wszystkich rzeczy wniesionych (art. 846) potrzebnych do zaspokojenia roszczenia - także przedmiotów oddanych zakładowi na przechowanie. Wyłączone są jedynie rzeczy niepodlegające zajęciu.

Prawo zastawu wygasa z momentem wyniesienia rzeczy z zakładu, choćby nastąpiło to wbrew woli prowadzącego zakład. Może on jednak sprzeciwić się usunięciu rzeczy obciążonych zastawem i zatrzymać je na własne niebezpieczeństwo, nawet przy zastosowaniu samopomocy - dopóki zaległe świadczenia nie będą zapłacone lub zabezpieczone.

Problem zbiegu odpowiedzialności w ramach odpowiedzialności utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład

Otóż może dojść do zbiegu:

• przepisów o odpowiedzialności hotelarza (art.846) - na zasadach ryzyka, ale z ograniczeniami

• przepisów o odpowiedzialności kontraktowej - za naruszenie zobowiązania (art. 471)

• w przypadku przyjęcia rzeczy na przechowanie - casus mixtus (art. 841)

• przepisów o odpowiedzialności deliktowej (art. 430)

Radwański - należy przyjąć, że art. 846 (lex specialis) ma pierwszeństwo przed art. 471; jest to reżim który w sposób szczególny wyraża interes stron ;zbieg wyłączony

Pajor - nie widzi przyczyn dla, których zbieg miałby być wyłączony, jest przecież art. 443, poszkodowany ma możliwość wyboru roszczenia najkorzystniejszego dla niego.

Art. 846 § 5 Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności, o której mowa w § 1, przez umowę lub ogłoszenie nie ma skutku prawnego. (przepisy semiimperatywne)

---