STATUS PRAWNY ZIEM POLSKI POD ZABORAMI
Nazwa |
K |
Okres |
Status prawny |
Samorząd, uwagi |
Zabór rosyjski
|
R
|
1772-1812
|
Cześć Rosji |
Nowy podział administracyjny (gubernie), zachowanie systemu oświaty i części samorządu szlacheckiego (sądy), zachowanie prawa litewskiego |
Zabór pruski |
P |
1772-1807 |
Cześć Prus (nowe prowincje) |
Próby pozyskania chłopów i (początkowo) szlachty, reforma administracyjna, słaba germanizacja |
Zabór austriacki |
A |
1772-1809 |
Cześć monarchii austriackiej |
Silna germanizacja, ostry reżim polityczny, akcje antypolskie i antykościelne |
Księstwo Warszawskie |
F |
1807-15 |
Monarchia konstytucyjna (Fryderyk August z dynastii Wettynów) |
Własne wojsko (liczne), dwuizbowy sejm (o-graniczone kompetencje), sądownictwo powszechne (zniesienie niewoli osobistej chłopów, Kodeks Napoleona), wzory francuskie w administracji, pełna zależność od Francji |
Królestwo Polskie |
R |
1815- 32 |
Połączone unią personalną z Rosją. Pełna samodzielność wewnętrzna, ograniczona w sprawach zagrań. |
Dobre warunki do rozwoju gospodarki i kultury, brak rusyfikacji. Oddzielne od Rosji wojsko, sejm, senat, Rada Stanu (ministrowie i doradcy); pozakonstytucyjne działania wlk. ks. Konstantego |
Rzeczpospolita Krakowska |
W |
1815-46 |
Wolne Miasto pod patronatem zaborców |
Własna konstytucja, samorząd. Uprawnienia stopniowo ograniczane, 1846 wcielone do zaboru austriackiego |
Zabór pruski, w tym Wielkie Księstwo Poznańskie |
P |
1815-70 |
Cześć Prus zachowująca pewną odrębność (do 1831 urząd namiestnika) |
Początkowo niezbyt silna germanizacja, dążenie do integracji z resztą Prus, istnienie organów samorządowych. Zaostrzenie kursu po 1831, ale w latach 40. znaczne swobody |
Galicja |
A |
1815-ok. 1867 |
Praktyczny brak odrębności od cesarstwa |
Silny ucisk narodowościowy (germanizacja), rządy nieudolne i wyniszczające gospodarkę (podatki), cenzura, represje policyjne. Pod koniec okresu złagodzenie kursu |
Zabór niemiecki |
N |
1871-1914 |
Część Rzeszy Niemieckiej |
W 1. 70. silne ograniczanie odrębności zamieszkałych przez Polaków, germani- zacja, popieranie kolonistów (rolników) niemieckich, prześladowanie katolicyzmu |
Galicja |
A |
1867-1914 |
Autonomia w ramach Austro- Węgier jako „Królestwo Galicji i Lodomerii” |
Własny sejm i rząd, autonomia w gospodar- ce i oświacie. Przy wrócenie języka polskiego w administracji i szkołach, duża swoboda życia kulturalnego |
Królestwo Polskie |
R |
1832-63 |
Prowincja Rosji z pewną autonomią |
Stopniowe likwidowanie odrębności w sądownictwie, administracji, syst. monetarnym |
Kraj Przywiślański |
R |
1864-1914 |
Część Rosji |
Silna rusyfikacja wszystkich instytucji i likwidacja ostatnich odrębności od Rosji. Po rewolucji 1905-6 znaczne złagodzenie kursu, częściowe przywrócenie języka polskiego i in. ustępstwa |
K - kraj dominujący (A - Austria/Austro-Węgry, F - Francja, N - Niemcy, P - Prusy, R - Rosja, W - wspólnie Au-stria, Prusy i Rosja; a - nazwa od nazw ziem i miast: Halicza i Włodzimierza
POLSKA OD 1795 DO DZIŚ