Temat: Polityka pieniężna Banku Centralnego.

Podstawowym celem polityki Banku Centralnego jest ograniczenie inflacji ( w literaturze - cel inflacyjny). Chodzi o utrzymanie inflacji na niskim poziomie, co oznacza, iż (roczna) stopa inflacji powinna mieścić się od 2-4 %.

• inflacja - wzrost przeciętnego poziomu cen

• deflacja - spadek przeciętnego poziomu cen

Ekonomiści twierdzą, że deflacja jest bardziej groźna niż inflacja.

Pomiar inflacji nie jest dokładny i otrzymuje się różne wyniki zależne od metody pomiaru.

Najczęściej stosowane do pomiaru inflacji są:

1. indeks Laspayeresa

J	L		∑p1*q0
					=
				p			∑p0*q1

2. indeks Pasche'a

J	(P)		∑p1*q1
					=
				p			∑p0*q1

3. indeks Fishera

Najbardziej popularny jest indeks Laspayeresa - bierze ilości z poprzedniego roku (ceny można szybciej ustalić). Wskaźniki inflacji mogą być liczone dla różnych produktów dla konsumpcji i towarów produkcyjnych. Jeżeli liczymy dla obu naraz, wskaźnikiem pomiaru jest deflator. Wskaźnik Laspayeresa może być zaniżony, bowiem nie uwzględnia zmian w koszyku zakupów

(proporcje) i nie uwzględnia zmian jakościowych produktów. GUS bierze pod uwagę reprezentant grup usługowych i towarowych.

Bank Centralny może wspierać politykę gospodarczą pod warunkiem, że nie będzie to ze szkodą dla celu podstawowego. W polityce gospodarczej chodzi o wysoki poziom zatrudnienia, o wzrost gospodarczy i stabilność rynków finansowych oraz stóp procentowych.

Bank realizując politykę pieniężną ma do dyspozycji instrumenty pośrednie, administracyjne i perswazyjne.

Instrumenty pośrednie:

1. rezerwa obowiązkowa - obowiązek utrzymywania przez banki określonych minimalnych rezerw środków pieniężnych, stanowiący pewien % ( w Polsce 3,5%) zgromadzonych depozytów.

Rezerwa kształtuje wielkość podaży pieniądza, ma tez wpływ na stopy procentowe na rynku międzybankowym. Pośrednio oddziaływuje na oprocentowanie kredytów.

Rezerwa jest odprowadzana do Banku Centralnego i tam przechowywana za oprocentowaniem, banki spółdzielcze odprowadzają rezerwy do banków zrzeszonych. Każdy bank ma bowiem w Banku Centralnym dwa rachunki: rachunek rezerwy i rachunek rozliczeniowy. Aktualizację rezerwy obowiązkowej robi się raz w miesiącu.

2. operacje otwartego rynku - polegają na warunkowej i bezwarunkowej kupnie lub sprzedaży papierów wartościowych lub dewiz oraz na emisji papierów dłużnych Banku Centralnego.

REPO - polega na tym, że NBP kupuje papiery wartościowe od banków komercyjnych pod warunkiem, że one je odkupią po określonej cenie w określonym terminie (poprawa płynności finansowej banków komercyjnych).

Jeśli zaś Bank Centralny sprzedaje bankom swoje papiery wartościowe pod warunkiem, że one je odsprzedadzą w określonym terminie i po określonej cenie Bankowi Centralnemu to jest to operacja REVERSE REPO (ograniczenie nadpłynności banków komercyjnych).

Operacje OUT RIGHT polegają na sprzedaży lub zakupie papierów wartościowych, ale bez ich odwracania w przyszłości.

Papiery są wykupywane w momencie zapadalności. Okres zapadalności to okres życia instrumentu finansowego (od zaciągnięcia do spłaty kredytu). Są też sprzedawane

i wykupywane przez NBP 14-dniowe i 7-dniowe bony pieniężne, których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej.

Stopa referencyjna (bazowa, interwencyjna, repo) określa minimalne oprocentowanie kredytów na rynku międzybankowym, czyli stanowi podstawowe narzędzie operacji otwartego rynku.

3. operacja kredytowo-depozytowe, w tym kredyt lombardowy i redyskontowy

kredyt lombardowy jest udzielony bankom komercyjnym pod zastaw skarbowych papierów wartościowych do wysokości 80% ich wartości na 1-szy dzień operacyjny (dzień księgowy). Podobną rolę pełni kredyt redyskontowy - obecnie w Polsce ma niewielkie znaczenie. Stopa %-wa kredytu lombardowego określa najwyższy poziom oprocentowania na rynku. Kredyt lombardowy i redyskontowy są mało skutecznymi instrumentami ze względu na niewielką popularność. Banki mogą też zakładać w Banku Centralnym 1-dniowe depozyty według stopy określanej przez Radę Polityki Pieniężnej, która to stopa wyznacza minimum oprocentowania na rynku międzybankowym.

Weksel - to bezwarunkowe zobowiązanie do zapłacenia określonej sumy określonej osobie, w określonym miejscu i terminie. Zobowiązanie ma charakter abstrakcyjny, co oznacza, że spełnienie przyczyny, dla której weksel wystawiono nie jest wymagane dla ważności weksla. Weksel jest wart nie zawsze tyle, na jaka kwotę został wystawiony. Weksel można przedstawić do dyskonta do banku, bank może odkupić weksel a wypłacić gotówkę pod warunkiem, że spełnia on wszelkie warunki by oddać go Bankowi Centralnemu do redyskonta (musi być płatny nie dłużej niż za 3 miesiące i musi pochodzić z obrotu handlowego).

Instrumenty administracyjne

1. pułapy kredytowe - Bank Centralny może narzucić bankom komercyjnym limit udzielanych kredytów;

2. kontrola poziomu stóp procentowych;

3. oddziaływanie na wielkość emisji papierów wartościowych poprzez limitowanie kredytów na zakup tych papierów;

4. instrumenty perswazyjne polegają na upublicznieniu sygnałów o zamiarach Banku Centralnego, o możliwości zmian w polityce monetarnej, maja silniejsze oddziaływanie, jeżeli autorytet Banku Centralnego jest większy.

2

---