KLONOWIC JAKO REPREZENTANT LITERATURY MIESZCZAŃSKIEJ
O Sebastianie Fabianu Klonowicu można powiedzieć, że był poetą mieszczańskim. Nie tylko dlatego, że takie było jego pochodzenie, ale że nie wykroczył daleko w swych tematach i ideach poza krąg doświadczeń miejskiego pisarza, ławnika, wreszcie burmistrza.
Pochodził poeta z Sulmierzyc w Wielkopolsce. Ojciec był dzierżawcą folwarku i młyna, a zwał się Klon. Klonowic uczył się początkowo w rodzinnym miasteczku. W roku 1574 osiadł w Lublinie; tu piastował kolejno urząd pisarza sądu miejskiego, ławnika, burmistrza, wreszcie dożywotniego rajcy. Nim się trwale związał z Lublinem, bawił się w Słowacji i Czechach, a następnie we Lwowie. Przez krótki czas był nauczycielem Akademii Zamojskiej. Klonowic napisał po łacinie między innymi dwa poematy:
Roxolania z 1584 roku - opis ziem Rusi Czerwonej, przyrody, obyczajów, obrzędow, miast między innymi Lublina, Lwowa, Zamościa i Kamieńca Podolskiego. Opisuje również zabobony ludu ruskiego, niedolę i nędzę chłopską. Autor opiera się przy tym na autopsji, obserwacji i doświadczeniu.
Victoria deorum z 1600 roku - zwycięstwo bogów w walce z tytanami - jest poematem alegorycznym o walce człowieka chrześcijańskiego i jego możliwym zwycięstwie nad grzechem. Victora to swego rodzaju summa występków i grzechów przeciw naturze i prawom boskim. Bogactwo, zaszczyty, żądza władzy, kult rodu i pochodzenia - to wszystko czyha na człowieka w drodze do cnot. Prawdziwe szlachectwo z cnoty, a nie z krwi pochodzi, a kazi się przez wszeteczeństwo i rozkosze. Obok w tymże samym poemacie znajdują się także ostre skarżenia szlachty i duchowieństwa oraz obrazy ludzkiej biedy. Klonowic wiejską i wieśniaczą szczęśliwość stylizuje bukolicznie.
Kolejne, najbardziej znane utwory Kolonowica to polskie poematy - Flis, to jest Spuszczanie statków Wisłą oraz Worek Judaszów, to jest Złe nabycie majętności. Pierwszy z nich stanowi opis podróży flisaków oraz życia ludu flisackiego, a więc ludzi zajmujących się wyprawami na flis, spławianiem rzeką (na szkutach, komięgach, dubasach, bykach, galarach, później na berlinkach) do portów morskich drzewa, towarów (zboża, smoły i innych materiałów). Klonowicz wydał swój opisowo-dydaktyczny poemat w roku 1595, ale ponieważ został on dobrze przyjęty przez czytelników i cieszył się dużą popularnością ze względu na przedstawianą w nim aktualną rzeczywistość oraz reportażowy charakter, trzy lata później utwór wznowiono. Worek Judaszów zaś jest swoista encyklopedią zła - zbrodni, występku, nieprawości. Jest to summa doświadczeń lubelskiego rajcy, ławnika, burmistrza, rejestr zarówno przestępstw, które przychodziło mu sądzić, jak i społecznych niesprawiedliwości, które dotykały dumę mieszczańskiego dostojnika.