Patomorfologia - konspekt [sem], Patomorfologia


Patomorfologia [seminarium] - część lek. med. Pawła Kurzawy


  1. Krwotok - wyjście krwi w pełnym składzie poza łożysko naczyniowe

Krwinkotok ( pojęcie rzadko używane) - pojęcie ogólne w skład którego wchodzi wiele różnych jego postaci:

Petechiae - wybroczyny krwawe, do 1 mm, skóra i błony śluzowe,

Purpura - skaza krwotoczna, 1-3 mm, uraz, vasculitis,

Ecchymoses - wybroczyny krwawe, > 1 cm, uraz,

Suffusiones v. Sugillationes - podbiegnięcia krwawe, duże, uraz,

Focus haemorrhagicus - ognisko krwotoczne, wylew niszczący tkankę, np. mózg,

Haematoma - krwiak, wylew krwi do jam ciała lub szczelin tkankowych, krew nie niszczy tkanek (?), rozsuwa i uciska,

Haematocephalus, Gastrorrhagia, Enterorrhagia, Sedes cruentes, Pneumorrhagia, Haematuria, Metrorrhagia, Menorrhagia, Haematothorax, Haemopericardium, Haemarthros, Melania.

  1. Przyczyny krwotoków

  1. zakłócenie równowagi między parciem wewnątrznaczyniowym a wytrzymałością ściany naczynia

  1. krwotok bez naruszenia ciągłości ściany naczynia (pozornie samoistny), zmniejszenie szczelności naczynia, rozluźnienie jej utkania. Drobne krwotoki z naczyń włosowatych, drobnych tętnic i żył (błony śluzowe, wybroczyny)

  1. Następstwa krwotoków

  1. miejscowe, zależne od miejsca:

  • ogólnoustrojowe

    1. Rodzaje krwotoków

    1. w zależności od przyczyn: jak wyżej

    2. w zależności od miejsca:

  • w zależności od naczynia:

    1. Wstrząs - zespół zaburzeń ogólnoustrojowych spowodowanych dysproporcją pomiędzy pojemnością łożyska naczyniowego (za mało krwi w stosunku do pojemności) co prowadzi do spadku ciśnienia i niedotlenienia

      1. podział wstrząsu:

        • hipowolemiczny w następstwie utraty:

          • krwi (pokrwotoczny, pourazowy),

          • osocza (oparzenie),

          • wody i NaCl:

            • odwodnienie izotoniczne - biegunki, wymioty,

            • odwodnienie hipotoniczne - niewydolność nerek, nadnerczy,

            • odwodnienie hipertoniczne

        • normowolemiczny( wazodylatacyjny) wynikający z porażenia ścian naczyń i rozszerzenia się łożyska:

              • septyczny (endotoksyczny, bakterie),

              • anafilaktyczny (nadmiernej nadwrażliwości),

              • neurogenny (przedawkowanie barbituranów, przecięcie rdzenia kręgowego, silny uraz mózgowia),

              • w następstwie ostrej rozległej martwicy trzustki

        • kardiogenny powstający w wyniku ostrej niewydolności lewej komory (zawał, zator, tamponada serca)

    1. przebieg wstrząsu:

    1. Skaza krwotoczna - niezdolność do zatrzymania krwawienia siłami ustroju w razie uszkodzenia naczyń lub skłonność do krwawienia samoistnego.

    W procesie przeciwdziałania krwawienia biorą udział:

    1. Podział skaz:

          1. ze wględu na powyższe:

            • osoczowe,

            • płytkowe,

            • naczyniowe

        1. ze względu na charakter:

    Podział skaz

    Wrodzone

    Nabyte

    Osoczowe

    • hemofilia A (czynnik VIII - białko przeciwhemofilowe A),

    • hemofilia B (IX - przeciwhemofilowy B),

    • niedobór czynnika XI ( hemofilia C)

    • czynnik II (protrombina), VII, IX, X + niedobór wit. K → brak aktywności biologicznej → skaza krwotoczna

    • marskość wątroby i jej ostra martwica

    Płytkowe

    jakościowe zmiany płytek krwi (trombastenia Glanzmanna) - nieprawidłowa budowa błony płytkowej → niezdolność płytek krwi do agregacji (łączenia mniejszych cząstek w większe), które upośledza krzepnięcie

    • małopłytkowość

    • nadpłytkowość (np. po usunięciu śledziony)

    Naczyniowe

    naczyniakowatość krwotoczna
    (choroba Rendu, Moslera i Webera) - ściany drobnych naczyń cieńczeją na pewnych odcinkach → rozszerzenie naczyń włosowatych i żyłek (błona śluzowa nosa, jamy ustnej, w skórze, żołądku, pęcherzu moczowym, tchawicy i oskrzelach)

    • zespół Schönleina Henocha - uczulenie na alergeny → wybroczyny skórne, objawy brzuszne (bóle, wymioty, krwawe stolce), stawowe (bóle, zmniejszenie ruchomości), kłębuszkowe zapalenie nerek; głównie u dzieci i u młodzieży

    • autoimunizacyjne zapalenie naczyń

    • gnilec (szkorbut - niedobór wit.C)

    1. Przekrwienie - nadmiernie przepełnienie krwią naczyń.

    W zależności od rodzaju naczynia wyróżnia się:

    1. przekrwienie czynne (tętnicze) - może wystąpić w:

  • przekrwienie bierne (żylne) - występuje w stanach patologicznych na wskutek utrudnionego odpływu krwi żylnej

    1. przekrwienie mieszane (tętniczo-żylne) - zwiększony dopływ krwi tętniczej i utrudniony odpływ krwi żylnej (przekrwienie opadowe w płucach u obłożnie chorych), sztucznie - bańki

    1. Obrzęk - gromadzenie się w nadmiarze płynu w przestrzeni międzykomórkowej tkanek lub jamach ciała. Następstwo zaburzenia równowagi czynników zatrzymujących płyn w naczyniu sprzyających jego wychodzeniu poza.

    Przyczyny:

    Przesięk - płyn wychodzący poza naczynia w przypadku, gdy budowa ich ściany jest prawidłowa lub nieznacznie zmieniona.

    → Płyn jest przejrzysty, żółtawy - bursztynowy, gęstość ok.. 1,012; zawiera ok.. 2.5% białek (głównie albumin), wolny od enzymów, bezkomórkowy

    Wysięk - powstaje w razie typowego dla zapalenia uszkodzenia ściany drobnych żyłek, powstającego pod wpływem mediatorów zapalnych

    → Płyn jest mętny, zawiera komórki (granulocyty, limfocyty, złuszczone komórki jam ciała, pewną ilość włóknika), gęstość 1.018 do 1.025, białka przekraczają 4% o składzie podobnym do składu białek krwi wraz z enzymami

    1. Żylak - rozszerzenie żyły na pewnym jej odcinku, czemu zwykle towarzyszy wydłużenie powodujące jej kręty przebieg

    1. przyczyny:

  • umiejscowienie:

    1. Tętniak - uwypuklenie się ściany tętnicy na pewnej części jej obwodu albo rozszerzeniem się całej tętnicy na określonym odcinku

      1. przyczyny:

        • zniszczenie włókien sprężystych i elementów mięśniowych i zastąpienia ich przez niesprężystą tkankę łączną uwypuklającą się pod naporem krwi w wyniku miażdżycy, urazów, zapaleń (kiła)

        • wrodzona nieprawidłowość budowy ściany tętnic (w tętniakach wrodzonych)

    1. umiejscowienie: każda tętnica ale najczęściej aorta, tętnica śledzionowa, w kole tętniczym mózgu.

    2. rodzaje:

    1. Skrzep - powstaje za życia poza naczyniem a w układzie naczyniowym po śmierci

      1. krew w postaci ciała stałego

      2. gładki, lśniący

      3. leży luźno w świetle naczyń

      4. nie przywiera do ściany naczynia za wyjątkiem serca , gdzie ściana ta posiada pewne nierówności

      5. w zależności od liczby erytrocytów może być czerwony, żółty lub biały

    Zakrzep (skrzeplina) - powstaje w świetle układu naczyniowego naczynia za życia

        1. szaroróżowa lub wiśniowa

        2. nierównej powierzchni

        3. krucha

        4. przylega do zmienionej ściany naczynia

        5. na przekroju bywa warstwowej budowy

        6. powstaje wtedy gdy:

          • jest zmieniona ściana naczynia,

          • występują zaburzenia przepływu krwi,

          • zachodzą zmiany w samej krwi

    1. następstwa zakrzepu:

    1. Zator - krążenie krwi lub limfy polegające na wędrówce przez naczynia ciała obcego, który następnie grzęźnie w napotkanym po drodze zbyt wąskim naczyniu i zatyka je.

      1. rodzaje ciał obcych w zatorze:

        • czopy złożone z cząstek skrzepliny, z ognisk miażdżycowych,

        • kryształy cholesterolu,

        • komórki wątroby po urazie,

        • komórki łożyska w przebiegu rzucawki porodowej,

        • komórki szpiku w złamaniach kości,

        • komórki nowotworowe,

        • bakterie, tłuszcze, azot , powietrze

    1. następstwa:

    1. Zawał - czyli martwica tkanek na pewnym obszarze, powstaje wskutek znacznego niedokrwienia, bez możliwości szybkiego i dostatecznego ukrwienia zastępczego

      1. przyczyny:

        • najczęściej zamknięcie światła naczynia w sposób nagły:

          • miażdżyca,

          • wszelkiego rodzaju uciski na ścianę naczynia (guzy nowotworowe, zapalne, płyny, gazy, opaski),

          • zakrzepy, zatory, zgrubienia ściany naczyń (zarosty naczyń, zmiany kiłowe),

        • podrażnienie nerwów zwężających naczynia (emocje, przestrach, nikotyna, adrenalina)

    → Zawały powstają najczęściej w następstwie zaczopowania małych tętnic, anatomicznie lub czynnościowo końcowych.

      1. rodzaje:

    Brak zawałów w narządach dobrze ukrwionych: język, tarczyca, prącie, macica, pęcherz moczowy

    1. Zawał serca - oznacza rozległą martwicę skrzepową (powyżej 1cm) powstałą z powodu niedostatecznego dopływu krwi przez tętnice wieńcowe

    1. przyczyny:

    1. umiejscowienie: