Jarosiński, Kształt współczesnego wiersza
1. Współczesny wiersz cechuje się coraz większą nieregularnością -brak rymów, nierówna długość wersów, różna liczba sylab i różna liczba akcentów wersie, brak strof albo strofy o różnej długości, brak interpunkcji, brak wielkich liter, niepełne struktury zdaniowe.
2. Wiersz nowoczesny i tradycyjny mają jedną wspólną cechę: są wypowiedzią rozbitą na wersy. W wierszu tradycyjnym podział na wersy był wtórny- wiesz przyjmował jakiś wzorzec rytmiczny, który segmentował cały tekst na równe odcinki. W wierszu nowoczesnym podział na wersy nie jest wtórny, lecz stanowi samoistną decyzję poety.
3. Wierszem dzisiaj może być właściwie wszystko, co autor zechce podzielić na wersy.
4. Współczesny wiersz wolny przeszedł drogą wyznaczoną przez system toniczny ( równa liczba zestrojów akcentowych ,ale rozkład akcentów dowolny) Ponieważ zasada równej ilości akcentów w wersach realizowana była w wierszu tonicznym tylko w sposób względny, wiersz wolny po prostu zniósł tę zasadę. W nim także, jak w tonizmie, mierzona ilością sylab długość wersów może być różna, granica między regularnością a nieregularnością jest płynna. W nim wreszcie podział wiersza na wersy dyktowany jest przez przebieg intonacyjno- składniowy.
5. Wiersz wolny usunął podwójności uporządkowania (które miały miejsce w wierszach sylabicznych i sylabotonicznych. Tamte wiersze były uporządkowane składniowo, po drugie spełniały pewien wzorzec wersyfikacyjny). Przestał w nim istnieć wzorzec wersyfikacyjny, a jeśli pojawiły się jakieś regularności, miały one charakter efektów dodatkowych, nieprzewidywalnych i w znaczny sposób wpływały one na semantykę utworu.
6. Rym w wierszu współczesnym staje się zjawiskiem reliktowym. Poezja pozostanie już bezrymowa, a rym będzie rodzajem chwytu literackiego wykorzystywanym sporadycznie i do specjalnych celów, np. Stylizacji.
7. Współczesne wiersze rezygnują tez z interpunkcji. W ten sposób wiersz oddala się coraz bardziej od reguł języka pisanego. Rezygnują także interpunkcji, co zaciera strukturę składniową.
8. Obecnie trudno jednoznacznie określić, co jest poezją. Poetyckie własności mają nawet teksty piosenek popularnych. Słowa „poezja” zwykło się tez używać jako określenia, np. ładnego widoku itp.
9. Poezja jest formą wypowiedzi wyodrębnioną spośród wszystkich innych form. Swą tożsamość zyskuje poprzez przeciwstawność wobec nich. Obecnie główne właściwości liryki stały się właściwościami poezji: wyrazistość „ja” mówiącego.
10. Współczesna poezja nie dzieli się na odrębne gatunki. Wiersz jest dla nas po prostu utworem poetyckim, a nie elegia, odą itp.
Tendencje kształtujące wiersz wolny:
zdaniowa (składniowa) -w wersy wyodrębnione zostają bądź krótkie zdania i równoważniki zdań, bądź zwarte cząstki zdań obszerniejszych (Czechowicz)
intonacyjna - mówiąc ,poprzez zmiany wysokości głosu i tempa , wyodrębniamy kolejne człony zdania, a wi wierszu mogą one Stanowic odrębne wersy
Wersyfikacja może pełnić rolę semantyczną i rolę konstrukcyjną
do zachowania, choć w przejawach szczątkowych i na pewnych odcinkach wiersza, regularności wersyfikacyjnej
1