ROZWÓJ PAMIĘCI
Modele magazynowania pamięci
- pamięć sensoryczna (ultrakrótkotrwała)
- pamięć krótkotrwała (STM - shock time memory)
Pojemność - 5-9 elementów
Czas przetrzymywania informacji - maks 30 s. (bez powtarzania)
- pamięć długotrwała (LTM - lock time memory)
PAMIĘĆ SENSORYCZNA
Jaki mają na nią wpływ rozwijające się zmysły?
- niemowlęta mają mniejszą wrażliwość zmysłów,
- dzieci w średnim dzieciństwie - jak u dorosłych,
- wrażliwość zmysłów zmniejsza się w późnej dorosłości,
- z wiekiem percepcja jest mniej dokładna,
- w badaniach nie ma potwierdzenia na spadek zdolności do przechowywania informacji w rejestrze sensorycznym.
WNIOSEK - jeśli coś zostanie zarejestrowane to pamięć ultrakrótkotrwała działa tak samo niezależnie od wieku.
PAMIĘĆ KRÓTKOTRWAŁA
(pamięć krótkotrwała - robocza - tutaj dzieje się/rozpoczyna się nasze myślenie)
Odtwarzanie ciągu liczb:
- wiek do 3 lat - 2 cyfry,
- wiek 4-5 lat - 3-4 cyfry (elementy)
- wiek 6-7 lat - 5-6 cyfr
- wiek 11-12 - 7 cyfr
- wiek powyżej 12 - 9 cyfr
Brak zmian od okresu dorastania do późnej dorosłości.
Ale różnice wraz z wiekiem w pamięci krótkotrwałej są.
Zadanie typu - opamiętaj, ale tylko nieparzyste lub od końca.
Skąd różnice - dorośli powtarzając informacje często stosują strategie pamięciowe.
PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA
Nie ma powodu wątpić w efektywność przechowywania pamięci długotrwałej u 20 i 80-latków nawet, jeśli są kłopoty z opamiętywaniem.
Wyraźny spadek w przypominaniu i zapamiętywaniu pojawia się po 60 r. ż. Wydaje się być związany z koniecznością głębokiego (semantycznego) przetwarzania materiału.
Zmiany w pamięci dotyczą:
- wzrostu pojemności pamięci
- powiększania się wiedzy o przedmiotach, które próbuje się zapamiętać,
- semantycznego (znaczeniowego) kodowania informacji,
- pojawiają się skuteczne strategie zapamiętywania,
- pojawia się zdolność do myślenia o własnych procesach pamięciowych.
Myślenie o własnych procesach pamięciowych:
Metapamięć - wiedza o własnej pamięci oraz o stosowanych przez siebie sposobach zapamiętywania.
U dzieci 5-letnich w wypowiedziach widać pewien sposób zrozumienia procesów zapamiętywania (łatwiej zapamiętać krótką listę, ipt.).
U dzieci 8-letnich pojawia się większa trafność w ocenie możliwości zapamiętywania
Podział pamięci ze względu na sposób zapamiętywania:
Pamięć mimowolna i dowolna.
BADANIA - 8-latkowie lepiej zapamiętywali tekst w sposób mimowolny, postęp u 10-latków, a u 12-latków przewaga pamięci dowolnej.
Dlaczego?
Strategie pamięciowe (nie pokazują się od razu w rozwoju) - intencjonalne czynności podejmowane w celu zapamiętania.
Rozwój struktur pamięciowych.
Ekwiwalenty strategii pamięciowych (do wieku przedszkolnego włącznie)
Przetwarzanie informacji podobnie, jak w strategiach:
- powtarzanie (a co to? a kolor?)
- wyjaśnienia.
- porównywanie z wcześniejszą wiedzą,
- porządkowanie
Zachowanie prestrategiczne - czynności podejmowane ze względu na inny cel niż zapamiętanie.
Np. 4-latki szukają wzrokiem w otoczeniu przedmiotów nazywanych przez badającego, 6-latki koncentrują się na zadaniu.
Przede wszystkim - powtarzanie i organizowanie materiału - te nawet w wieku przedszkolnym są używane jako strategie.
Prawdziwe strategie naukowe - pojawiają się w wieku 7-8 lat.
- powtarzanie,
- organizowanie - nadawanie materiałowi układu ułatwiającego przyswojenie informacji (tabele, mapy pamięciowe, podkreślanie),
- elaboracja - organizowanie zapamiętywania informacji w kontekście wcześniejszej wiedzy.
Strategie pamięciowe
Pamięć logiczna vs pamięć mechaniczna
Zjawisko reminiscencji u dzieci:
- materiał odtworzony dokładniej po pewnym czasie niż przy jego pierwszej reprodukcji.
Badania: powyższe dotyczy 87% przedszkolaków, 60% dzieci w młodszym wieku szkolnym.
Dlaczego?
- utrwalanie śladu pamięciowego (u dzieci utrwala się dłużej),
- bardziej bezpośrednie (bez powtarzania) i emocjonalne spostrzeganie materiału - ma wpływ na gorsze przetwarzanie materiału w pierwszej chwili.
Negatywne nastawienie do materiału, którego się uczymy gorsze wyniki w zapamiętywaniu nie dopuszczamy do zapamiętywania
Pozytywne nastawienie materiału, którego się uczymy lepsze wyniki w zapamiętywaniu
Nie stawiamy sobie za zadanie zapamiętywania, a mimo to zapamiętujemy
Chcemy coś zapamiętać.
Zaczątki w wieku przedszkolnym - dziecko chce nauczyć się pewnych zasad.
Psychologia rozwojowa 4
1