Semestr 1 - Wykład 4

Konsumpcja

PROSTA FUNKCJA KONSUMPCJI

Punktem wyjścia w badaniach zachowań konsumpcyjnych jest funkcja konsumpcji, którą można zapisać:

c - krańcowa psychologiczna skłonność do konsumpcji

Y - dochód

ODROCZONA FUNKCJA KONSUMPCJI

W praktyce mamy doczynienia z tzw. odroczoną funkcją konsumpcji :

czyli konsumpcja w okresie `t' odnosi się do dochodu z poprzedniego okresu.

(1) - odroczenie Robertsona; oznacza przedział czasu między uzyskaniem dochodu a zaplanowanym jego wydatkowaniem. Odroczenie to jest związane z oczekiwaniami i przewidywaniami gospodarstw domowych, rządu i władz lokalnych dokonujących wydatków konsumpcyjnych. Gdy wielkość dochodów zmienia się w czasie odroczenie to może wywołać niezamierzone oszczędności.

2. - odroczenie Lundberga; oznacza przedział czasu między wydatkowaniem

posiadanego dochodu a produkcją tj. czas niezbędny do przetransformowania zgłaszanego popytu na dobra i usługi w nową produkcję. Odroczenie to wynika z oczekiwań i przewidywań przedsiębiorstw. Gdy dochód zmienia się w czasie, odroczenie to może wywołać niezamierzone zapasy (inwestycje).

(3) - odroczenie produkcja - dochód; oznacza przedział czasu między przychodami przedsiębiorstw z produkcji a opłatą czynników tej produkcji. Odroczenie to w praktyce w zasadzie nie występuje, dlatego w teorii makroekonomicznej pojęcia dochód i produkcja używane są zamiennie.

NOWOCZESNE TEORIE KONSUMPCJI.

1)

Teoria konsumpcji związana z permanentnym dochodem (Milton Friedman).

Teoria bierze swą nazwę od rozróżnienia między dochodem permanentnym, który w oczekiwaniach gospodarstwa domowego będzie trwał długo oraz bieżącym dochodem do dyspozycji, który może być dochodem okresowym.

Punktem wyjścia tej teorii są dwie przesłanki :

• dochody ludzi wahają się w czasie,

• ludzie nie lubią, aby ich konsumpcja wykazywała wahania.

W związku z tym ludzie dążą do wyrównywania wahań w poziomie konsumpcji starając się nie dopuścić do przenoszenia zmian w poziomie dochodu na konsumpcje. A zatem według Friedmana dochód permanentny to przeciętny dochód ludzi w długim okresie (średnia ważona bieżącego i przeszłego dochodu).

Y^p = mY + (1 - m) Y_-1

gdzie :

Y^p - permanentny dochód do dyspozycji

Y_-1 - dochód poprzedniego roku

Y - dochód bieżący

m - udział konsumpcji w danym dochodzie lub jego przyroście

Wnioski z badań Friedmana :

1. dochód z niedalekiej przeszłości w mniejszym stopniu wpływa na dochód permanentny niż dochód z lat bardziej odległych,

2. bieżący dochód zawsze otrzymywał wagę „m” mniejszą niż 1,

3. jeżeli bieżący dochód równy dochodowi z poprzedniego okresu, konsumenci zakładają, że w przyszłości też taki dostaną,

4. jeżeli bieżący dochód jest większy od dochodu z poprzedniego okresu, to dochód permanentny wzrośnie wolniej niż dochód bieżący,

5. krótkookresowa skłonność do konsumpcji jest mniejsza niż długookresowa.

1^o wynikająca z kalkulacji permanentnego dochodu,

2^o, 3^o krótkookresowe funkcje konsumpcji odpowiadające bieżącemu dochodowi.

Konsument opierający się na informacji o dochodzie w krótkim okresie przy jego wzroście zwiększy konsumpcję jedynie z punktu E do E' (w obawie przed krótkotrwałością wzrostu przeznaczy raczej większą część swoich dodatkowych dochodów na oszczędności, a nie na konsumpcję).

Gdy konsument uwierzy, że wzrost dochodu utrzyma się również w przyszłości uzna to za równoznaczne z trwałym znacznym podniesieniem poziomu dochodu permanentnego. I tylko wówczas duży wzrost bieżących dochodów przerodzi się w znaczne zwiększenie bieżącej konsumpcji do punktu E''.

2)

Teoria konsumpcji i oszczędności w cyklu życia (A. Ando, F. Modigliani)

Konsumenci budują na swój własny użytek prognozy dotyczące dochodów, jakie otrzymają w ciągu całego życia i na tej podstawie formułują swoje plany konsumpcji na całe życie, włączając w to ewentualne wpisy w testamencie na rzecz dzieci. Źródłem finansowania konsumpcji mają być przewidywane dochody całego życia powiększone o ewentualny spadek, bądź majątek początkowy. Na szczeblu pojedynczego gospodarstwa domowego teoria dopuszcza dwie rozpiętości w wydatkach (np. sfinansowanie rejsu dookoła świata). W skali masowej takie rozpiętości mają tendencje do wzajemnego niwelowania. Podobnie jak w teorii permanentnego dochodu, o poziomie całkowitego popytu konsumpcyjnego decyduje głównie przeciętny dochód uzyskiwany w długim okresie.

Teoria przyjmuje zatem następujące założenia :

1) konsumpcja jest jednakowa w każdym okresie życia,

2) wydatki konsumpcyjne są finansowane z dochodu całego życia oraz

ewentualnego, początkowego bogactwa.

Funkcja konsumpcji Ando-Moliglianiego ma postać :

C = cY_d + bA

gdzie :

Y_d - bieżący dochód do dyspozycji

A - całkowite aktywa

c,b - krańcowa skłonność do konsumpcji

3)

Hipoteza względnego dochodu. (efekt rygla - zapadki).

Bieżąca konsumpcja zależy nie tylko od bieżącego dochodu lecz również od poziomu dochodu w przeszłości. Jednostki (ludzie) kształtują swój konsumpcyjny standard opierając się na szczytowym (maksymalnym) poziomie dochodu. Jeżeli bieżący wzrost dochodu przewyższa poprzedni szczyt, to bezpośrednio indukuje on nowy standard (poziom) konsumpcji. Jeżeli jednak dochód jednostki w stosunku do dochodów przeszłości obniży się, jednostka ta nie zechce bezpośrednio proporcjonalnie rezygnować z osiągniętego poziomu życia, lecz np. zaciągnie kredyt, dokona zakupów na raty, aby ten zaadoptowany poziom konsumpcji utrzymać przynajmniej w krótkim okresie.

Czynniki wywierające wpływ na wydatki konsumpcyjne :

1. Dochód do dyspozycji,

2. Dochód permanentny lub dochód całego cyklu życia,

3. Majątek (bogactwo),

4. Stopy podatkowe,

5. Stopy procentowe i stopa inflacji (realne przychody z oszczędności),

6. System zabezpieczeń socjalnych (społecznych),

7. Oczekiwania dotyczące przyszłej sytuacji gospodarczej i politycznej,

8. Czynnik kulturowy.

1

5

[C]

0

[Y]

S=0

S<0

S>0

Linia 45^o , gdy c=1

(dochód = produkcja)

S - oszczędności

Prosta funkcja konsumpcji oznaczająca konsumowanie bieżącego dochodu.

Wydatki (popyt, zakupy) (Z)

Produkcja (Q)

Dochód (Y)

Fazy obrotu ekonomicznego i odroczenia.

(1)

(2)

(3)

0

Y⁰

Y'

C⁰

C'

E

E'

E''

[Y]

[C]

C = cmY+(1-m)Y⁰ (3^o)

C = cmY+c(1-m)Y' (2^o)

C = cY' - długookresowa funkcja konsumpcji (1^o)

A

B

A

Śmierć

[Lata życia]

Schemat konsumpcji w cyklu życia.

Dochód

Konsumpcja

Dochód faktyczny

Dochód permanentny

0

0

[C]

E

E'

E''

E⁽³⁾

C = cY_d

Funkcja konsumpcji w długim okresie

Funkcja konsumpcji w krótkim okresie

Dochód do dyspozycji

Funkcje konsumpcji.

---