FINANSE
Systematyka finansów na podstawie kryteriów : przedmiotowego i podmiotowego.
Kryterium Przedmiotowe - wyróżnia następujące rodzaje strumieni pieniężnych :
przychody i wydatki materialne (charakter ekwiwalentny, rynkowy)
przychody i wydatki osobowe -`'- -`'- -`'-
płatności transferowe ( charakter nie ekwiwalentny, redystrybucyjny)
przychody i wydatki kredytowe
przychody i wydatki ubezpieczeniowe
opłaty za usługi społeczne
Kryterium Podmiotowe - wyróżnia następujące grupy :
finanse przedsiębiorstw
finanse publiczne
finanse banków i instytucji kredytowych
finanse ubezpieczeń
finanse gospodarstw domowych
Omów przedmiot, podstawowe funkcje i obszary zarządzania finansowego w przedsiębiorstwie.
Finanse - obejmuje pieniężny mechanizm podziału i wymiany wartości materialnych i niematerialnych, którego istotą jest gromadzenie, podział oraz wydatkowanie przez podmioty zasobów pieniężnych.
Podatki jako instrument prawno-finansowych uregulowań i ograniczeń w zarządzaniu finansowym przedsiębiorstwa.
PODATEK - można zdefiniować jako pieniężne, przymusowe, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie pobieranie przez państwo lub samorząd terytorialny.
Istota i klasyfikacje rynków finansowych.
RYNEK FINANSOWY - to umowne miejsce zetknięcia popytu i podaży finansowych aktywów i pasywów oraz obrotu aktywami (instrumentami) finansowymi. Inaczej jest to rynek na którym zawierane są transakcje finansowe polegające na zakupie i sprzedaży instrumentów finansowych.
Instrumenty finansowe mogą być :
instrumentami wierzycielskimi - w których jedna strona kontaktu udziela drugiej stronie kredytu, a druga strona zobowiązuje się zwrócić kredyt i zapłacić odsetki
instrumenty własnościowymi - w których jedna strona kontraktu sprzedaje drugiej stronie prawo własności przedsiębiorstwa
instrumentami pochodnymi (terminowymi) - w których strony określają swoje wzajemne zobowiązania i należności do których dojdzie między nimi w przyszłości.
Najpopularniejszym podziałem podziałem rynków finansowych jest ich klasyfikacja wg kryterium instrumentów finansowych stanowiązcych przedmiot obrotu. W takiej klasyfikacji wyróżnia się :
rynek pieniężny
rynek kapitałowy
rynek walutowy
rynek instrumentów pochodnych
Rynek pieniężny - podstawowe instrumenty.
krótkoterminowe wyrównywanie płynności banków i innych instytucji finansowych - polega to na efektywnym lokowaniu nadmiaru środków finansowych, bądź pokryciu niedoboru środków pochodzących z operacji z klientami,
zabezpieczenie koniecznych rezerw przez banki
określanie wysokości procentu (ceny pieniądza) w operacjach krótko i średnio-okresowych
stworzenie bankowi centralnemu możliwości wywierania wpływu na koniunkturę gospodarczą w drodze wpływania na wielkość masy pieniądza w obiegu (polityka obowiązkowej rezerwy, otwartego rynku, refinansowanie banków - redyskonto weksli, kredytu lombardowego)
Rynek kapitałowy pierwotny i wtórny - podstawowe funkcje.
Rynek kapitałowy pierwotny - transakcje między emitentem instrumentu finansowego np. akcji, a jego pierwszymi nabywcami. Na rynku pierwotnym kupno papierów wartościowych odbywa się bezpośrednio od Emitenta. Można tu wyodrębnić tzw. Emisję publiczną i niepubliczną. Publiczna - ma miejsce wówczas gdy wykorzystuje się środki masowego przekazu lub propozycję zakupu papierów wartościowych emitent skierował do więcej niż 300 osób. W pozostałych przypadkach, tzn. gdy nie jest spełniony chociaż jeden z tych dwóch warunków, mamy w zasadzie do czynienia z emisją niepubliczną.
Rynek kapitałowy wtórny - na których transakcji dokonują inwestorzy inni niż emitent instrumentu finansowego. Na rynku wtórnym mają miejsce oferty i transakcje kupna - sprzedaży papierów wartościowych (praw do papierów wartościowych) nabytych uprzednio na rynku pierwotnym. Rynek wtórny papierów wartościowych dzieli się na trzy segmenty :
prywatny (niepubliczny)
poza giełdowy
giełdowy
PRYWATNY- to rynek małych spółek,których zapotrzebowanie na kapitały zewnętrzne jest relatywnie niewielkie.
POZA GIEŁDOWY, GIEŁDOWY - dotyczy spółek większych, dopuszczonych do publicznego obrotu, które poszukują kapitału na rynku publicznym.
Omów podstawowe instrumenty rynku kapitałowego.
Podstawowe instrumenty rynku kapitałowego są : obligacje i akcje.
OBLIGACJE - jest papierem wartościowym świadczącym, że pożyczkodawca (emitent obligacji) winien jest jej posiadaczowi wymienioną na niej kwotę pieniężną. Tytułem spłaty długu pożyczający zobowiązuje się wypłacić posiadaczowi obligacji pożyczony kapitał i ewentualnie odsetki w ściśle określonych terminach. Emitentem obligacji może być : Skarb państwa, NBP, gminy, inne przedmioty prowadzące działalność gospodarczą i posiadające osobowość prawną.
Każda obligacja powinna posiadać następujące charakterystyki :
wartość nominalną
odsetki, określone czasami jako kupon
termin wykupu
zakres i formę zabezpieczenia, udzielone gwarancje i przez kogo
Obligacje można podzielić ze względu na oprocentowanie :
obligacje o stałym oprocentowaniu - zachowują tą samą wartość odsetek wypłacanych regularnie w określonych odstępach czasu
obligację o zmiennym oprocentowaniu - kwota odsetek jest uzależniona od określonego w prospekcie obligacji wskaźnika.
AKCJE - czyli papier wartościowy stwierdzający bezwarunkowe uczestnictwo jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej oraz uprawiający do partypakcji w jej zyskach oraz do majątku spółki w razie jej likwidacji. Poza tym daje jeszcze posiadaczowi szereg innych praw jak np. prawo do dywidendy, uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy z prawem do głosowania, poboru nowej emisji akcji. Jak więc widać akcje dają szereg uprawnień posiadaczom. Istnieje również możliwość zagwarantowania niektórym z nich dodatkowych praw. Mamy wówczas do czynienia z tzw. Akcjami uprzywilejowanymi, może ono polegać na :
przyznaniu prawa do większości dywidendy
większej liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy (nie więcej niż 5)
pierwszeństwa w nabywaniu nowych akcji
przyznaniu specjalnych uprawnień w przypadku podziału majątku likwidowanej spółki
Akcje, podobnie jak obligacje, mogą być imienne i na okaziciela. W przypadku akcji na okaziciela zachodzi potrzeba publicznej subskrypcji akcji rozumianej jako metoda emitowania i obejmowania skierowania do bliżej nieokreślonej liczby podmiotów i osób fizycznych. Procedura publicznej subskrypcji akcji jest skomplikowana i regulowana wieloma aktami prawnymi.
Omów podstawowe funkcje i instrumenty rynku instrumentów pochodnych.
INSTRUMENTY POCHODNE - stanowią takie instrumenty, których wartość zależy od innych aktywów, na które instrumenty te zostały wystawione, np. kursów walut, cen akcji, towaru lub kształtowania się tak abstrakcyjnych wielkości jak indeks rynkowy.
Instrumenty na nim notowane spełniają dwie podstawowe funkcje dla inwestorów :
zabezpieczenia przed zmianą ceny aktywów
spekulacją (tj. możliwość osiągnięcia korzyści w przypadku zmiany aktywów )
Do podstawowych instrumentów pochodnych zalicza się opcje oraz kontrakty forwarward i futures.
OPCJA - to kontrakt dający jej właścicielowi prawo do zakupu lub sprzedaży określonego aktywu na który ta opcja została wystawiona po ustalonej z góry cenie w ustalonym czasie. Kontrakt opcyjny oznacza uprawnienie posiadacza opcji zakupu aktywów , natomiast wystawca (sprzedawca) ma OBOWIĄZEK sprzedaży aktywów objętych opcją.
KONTRAKT FORWARD - kontrakt te, podobnie jak opcja dotyczy sprzedaży (kupna) aktywów w przeszłości po cenie ustalonej w momencie zawierania kontraktu, jednakże w odróżnieniu od niej zarówno sprzedający jak i kupujący mają OBOWIĄZEK zrealizowania transakcji. Kontrakty forward dotyczą indywidualnych transakcji i dlatego w zasadzie nie ma rynku wtórnego na kontrakty forward.
KONTRAKT FUTURES - w przeciwieństwie od forward, są przedmiotem obrotu wtórnego. Są one bardzo podobne do kontraktów forward, ponieważ dotyczą kupna lub sprzedaży w przyszłości aktywów, po ustalonej w kontrakcie cenie , ale stronami kontraktu futures jest z jednej strony inwestor a z drugiej - izba rozruchowa.
Prosta i złożona stopa procentowa w wyznaczaniu wartości przyszłej (FV), gdy znana jest wartość obecna (PV) lub wartość wpływów (CF).
Stopa dyskontowa w procesie wyznaczania wartości obecnej (PV), gdy określono wartość przyszłą (FV) lub wartości wpływów (CF).
Nominalna i efektywna roczna stopa procentowa.
Realna, a nominalna stopa procentowa w warunkach inflacji.
Omów cele i podstawowe obszary analizy finansowej przedsiębiorstwa.
Analiza finansowa w przedsiębiorstwie odgrywa bardzo ważna rolę. Rozmiary obserwowanych zjawisk mogą być uznane przy pewnych wartościach wskaźników za neutralne i nie wymagające interwencji, innymi razem budzić niepokój. Dolna granica która wskazuje na obszary niewykorzystanych, możliwości posiadanego potencjału gospodarczego i górna granica, po której przekroczeniu mogą wystąpić określone poziomy. Ogólne wskaźniki używane do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa można podzielić na cztery grupy :
wskaźniki retnowności (zyskowności)
wskaźniki płynności (zdolność regulowania zobowiązań bieżacych)
wskaźniki zadłużenia (wspomaganie finansowe)
wskaźniki rotacji (sprawność zarządzania)
Analiza rentownści (zyskowność)
Relacje zysku osiągniętego przez firmę do różnych kategorii ekonomicznych obrazują wskaźniki rentowności. Różnią się one między sobą pozycją wyniku finansowego, która została wybrana aby reprezentować zysk firmy oraz wielkością, do której miara ta jest porównywana. Wskaźniki tego typu są często przytaczane jako mierzące stopę zysku.
* Do najpowszechniej stosowanych miar rentowności przedsiębiorstw zalicza się rentowność
sprzedaży ROS (Return on Sales). W zależności od celu analizy można analizować rentowność operacyjną, brutto lub netto. Należy wówczas do licznika formuły obliczania wprowadzić odpowiednią kategorię zysku.
ROS = Z / S * 100
ROS - wskaźnik rentowności sprzedaży
Z - zysk (na sprzedaży lub operacyjny lub brutto lub netto)
S - przychody ze sprzedaży netto
* drugą grupę wskaźników stanowią wskaźniki rentowności majątku, informują one o wielkości zysku przypadającą na jednostkę wartości zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku. Podstawowym wskaźnikiem jest tutaj rentowności majątku nazywana zyskiem z aktywów i oznaczana jako ROA
ROA = ZN / A *100
ROA - wskaźnik rentowności aktywów (zysku z aktywów)
ZN - zysk netto (zysk po opodatkowaniu)
A - wielkość aktywów
Wskaźnik ten obrazuje zysk firmy w odniesieniu do jej aktywów (czyli zdolność aktywów do tworzenia zysku). Należy zauważyć, że we wskaźniku powinna być zastosowanaprzeciętna wielkość aktywów. Zysk pochodzi z wyniku finansowego i obrazuje całoroczną działalność.
* rentowność przedsiębiorstwa dotyczy rentowności zaangażowanego kapitału własnego, czyli tzw. Rentowności finansowej. W jej badaniu wykorzystuje się wskaźnik rentowności kapitału własnego określany jako ROE.
ROE = ZN / KW *100
ROE - wskaźnik rentowności kapitału własnego
ZN - zysk netto
KW - kapitał własny
Jest to najważniejszy wskaźnik rentowności oceniający opłacalność zaangażowanego kapitału przez właścicieli. Poziom tego wskaźnika określa wielkość zysku po opodatkowaniu jakaprzypada na jednostkę kapitału własnego.
2) Analiza płynności finansowej
Test „Z” E.Altmana jako metoda wielokryterialnej analizy finansowej.
Analiza wieloczynnikowa pozwala rozpatrywać jednocześnie cały zestaw charakterystyk odnoszących się do badanych przedsiębiorstw, uwzględniając jednocześnie wzajemne współzależności pomiędzy poszczególnymi cechami. Zamiast analizy wielu wskaźników z osobna i rozważania znaczenia poszczególnych kombinacji wartości, w analizie wieloczynnikowej ocena sprowadza się do wyliczenia jednej liczby i porównania z wartością wzorcową wzorcową. Porównanie to jest podstawą zakwalifikowania firmy do grupy przedsiębiorstw zagrożonych bankructwem (niewypłacalnością) lub pozostałych (niezagrożonych).
Prezentowane tu narzędzie zostało opracowane przez E.Altmana, który opublikował swój pierwszy model (funkcja dyskryminująca) współcześnie wykorzystywany w wielu krajach, w oparciu o pięć wskaźników o ogólnej postaci :
Z= 1,2 * X1 + 1,4 *X2 + 3,3 *X3 + 0,6 * X4 + 1,0 * X5
X1 - współczynnik obliczany jako; ( majątek obrotowy - zobowiązania krótkoterminowe) / aktywa
ogółem
X2 - wskaźnik obliczany z relacji; zysk netto zatrzymany / aktywa ogółem
X3 - wskaźnik obliczany; zysk operacyjny / aktywa ogółem
X4 - wskaźnik obliczany jako; kapitał własny / zobowiązania ogółem
X5 - wskaźnik rotacji aktywów obliczany jako relacja; przychody ze sprzedaży netto / aktywa ogółem
Stosując ten test trzeba pamiętać, że często występuje możliwość, zawyżania realnej wartości testu „Z” poprzez względne przeszacowanie wartości parametru X5 (np. X5 tworzy 40% i więcej wartości tlenu). Zwracał na to uwagę autor testu widząc w tym relatywne niedokapitalizowanie firmy i zalecał w tych przypadkach redukowanie wartości w przedziale 33% - 66%. Współczynniki dla zmiennych niezależnych zostały ustalone metodą regresji liniowej.
Wartością dyskryminacyjną w modelu Altmana jest wartość testu „Z” 1,81 . Firmy dla których wskaźnik „Z” kształtuje się poniżej tej wartości są uważane jako potencjalni (bardzo prawdopodobni) bankruci. Natomiast wartości testu w przedziale 1,81 - 2,99 oznaczają firmy należące do tzw. Szarej strefy (zagrożone bankructwem) . Z kolei firmy dla których wartość testu wynosi powyżej 2,99 uznaje się za rokujące na przetrwanie w długim okresie.
Analiza finansowa na podstawie modelu „Du Ponta”.
Model Du Ponta wskazuje na współzależności omawianych poprzednio wskaźników.
Pierwsze z podstawowych równań modelu Du Ponta uwidacznia, że wskaźnik zwrotu z aktywów ROA jest kategorią zależna od rentowności sprzedaży (ROS) oraz rotacji aktywów (RA)
ROA = ROS * RA
ROA = ZN / S * S / A
ROA - rentowność aktywów
ROS - rentowność sprzedaży
RA - wskaźnik rotacji aktywów
ZN - zysk netto
S - przychód ze sprzedaży netto
A - aktywa ogółem
drugie z podstawowym równań modelu Du Ponta wskazuje, że rentowność kapitału własnego (ROE) jest rezultatem rentowności majątku oraz polityki (poziomu) zadłużenia wyrażonego jako mnożnik kapitału własnego. Mnożnik kapitału własnego jest obliczany jako iloraz wartości aktywów przez kapitał własny. Należy tu zwrócić uwagę, że wartości mnożnika kapitału własnego będzie tym wyższa, im niższy będzie udział kapitału własnego (wyższy poziom zadłużenia) w finansowaniu aktywów firmy. Wobec tego powyższe równanie to można wyrazić następująco :
ROE = ROA * EM
ROE = ZN / A * A / KW
ROE - rentowność kapitału własnego
EM - mnożnik kapitału własnego (aktywa ogółem / kapitał własny)
KW - kapitał własny
Istota ryzyka operacyjnego i finansowego - struktura kosztów i struktura kapitałów jako ich determinanty.
Ryzyko operacyjne - dotyczy przedsięwzięcia gospodarczego odnosi się do możliwości nie uzyskania w przyszłości oczekiwanych przychodów ze sprzedaży, a co się z tym nierozerwalnie wiąże - zysku operacyjnego na sprzedaży w przewidywanej wysokości. Ryzyko to wynika z niepewności co do kształtowania się przyszłych cen surowców i wyrobów, zmiany konkurencji i technologii oraz preferencji konsumenta. Jednakże najbardziej bezpośrednim czynnikiem od którego zależy ponoszone ryzyko operacyjne jest relatywna wysokość kosztów stałych ponoszonych przez firmę.
Ryzyko finansowe - jest następstwem struktury kapitałowej spółki rozumianej jako propozycja kapitałów własnych i obcych (czyli obciążonych odsetkami w finansowaniu majątku spółki). Udział kapitałów obcych ma bowiem istotne znaczenie dla kształtowania się zysku netto, a w konsekwencji stopy zwrotu z kapitałów własnych - ROE oraz tzw. Ryzyko finansowe. Różny poziom finansowania kapitałów spółki kapitałami obcymi powoduje, że przy tym samym poziomie zysku operacyjnego spółka może osiągnąć różne wartości zysku netto.
DFL = ∆EPS /EPS0 * 100% / ∆EBIT / EBIT0 * 100%
Lub
DFL = S - KZ - KS / S - KZ - KS - KF = EBIT / EBIT - KF
DFL - stopień dźwigni finansowej
∆EPS - zmiana zysku przypadającego na akcję w badanym okresie
EPS0 - zysk przypadający na akcję w okresie t0 (wyjściowym)
∆EBIT - zmiana zysku operacyjnego w badanym okresie
EBIT0 - zysk operacyjny w okresie t0 (wyjściowym)
S - przychody ze sprzedaży netto
KZ - koszty zmienne
KS - koszty stałe
KF - koszty finansowe (odsetki)
Otrzymany wynik stopnia dźwigni finansowej wyraża o ile procent zmieni się (wzrośnie lub spadnie) zysk netto przypadający na akcję (EPS), przy jednoprocentowej zmianie (wzroście lub spadku) zysku operacyjnego (EBIT). Im większy stopień dźwigni finansowej jest wyższy, tym zysk netto przypadający na akcję jest bardziej zależny (wrażliwy) od zmian zysku operacyjnego, a więc przedsiębiorstwo to jest bardziej ryzykowne. W takim bowiem przypadku stosunkowo mały spadek zysku operacyjnego powoduje silny spadek zysku netto przypadającego na akcję.
Próg rentowności jako miara ryzyka operacyjnego.
Próg rentowności - jest kategorią finansową określającą zrównanie przychodów z działalności operacyjnej z sumą stałych i zmiennych kosztów operacyjnych.
Ryzyko operacyjne dotyczy natury przedsięwzięcia gospodarczego i odnosi się do możliwości nie uzyskania w przyszłości oczekiwanych przychodów ze sprzedaży, a co za tym nierozerwalnie wiąże - zysku operacyjnego na sprzedaży w przewidywanej wysokości. Ryzyko to wynika z niepewności co do kształtowania się przyszłych cen surowców i wyrobów, zmiany konkurencji i technologii oraz preferencji konsumenta.
Podejmując decyzję o zakupie składników majątku trwałego, zwiększa ono koszty stałe, ale zazwyczaj obniża jednostkowy koszt zmienny.Jeśli znajdzie odpowiednio duży popyt na swoje produkty , wówczas uzyska zwiększone korzyści z racji zmniejszenia kosztów zmiennych. Jeśli jednak oczekiwana się nie sprawdzą i popyt nie będzie wystarczająco duży wówczas poniesie dodatkowe straty wynikające z ulokowania środków pieniężnych w „nieprzydatny” w nowej sytuacji majątek trwały.
Gdy koszty stałe są wysokie , nawet nieznaczny spadek sprzedaży może spowodować znaczący spadek zysku operacyjnego oraz stopy zwrotu z aktywów.
Miarami ryzyka operacyjnego są : próg rentowności wraz z marginesem bezpieczeństwa operacyjego oraz stopień dźwigni operacyjnej.
Wymień i krótko omów metody oceny efektywności inwestycji.
Metoda „okresu zwrotu” jako instrument oceny efektywności inwestycji.
Metoda „ wartości zaktualizowanej netto” w ocenie efektywności inwestycji.
Metoda „wewnętrznej stopy zwrotu” w ocenie efektywności inwestycji.
Sposób obliczania IRR.
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) - jest to procentowe ujęcie.
Wewnętrzna stopa zwrotu to stopa dyskontowa o takim poziomie, przy której suma zdyskontowanych wpływów netto z inwestycji jest równa wartości poniesionych nakładów inwestycyjnych. Inaczej wewnętrzna stopa zwrotu to stopa dyskontowana redukcyjna NPV spodziewanych strumieni cash flow od zera. Podstawową formuła obliczania wewnętrznej stopy zwrotu (IRR) jest :
IRR = CF0 / (1+k)0 + CF1 / (1+k)1 + CF2 / (1+k)2 + ... + CFt / (1+k)n = ∑ CFt / (1+k)t = 0
IRR - wewnętrzna stopa zwrotu
CFt - strumień pieniężny netto spodziewany w roku „t”
k - stopa dyskontowa (koszt alternatywny inwestowania kapitału)
n - okres użytkowania projektu w latach
Pojęcie i rodzaje kapitału w przedsiębiorstwie - istota kosztu kapitału.
Koszt kapitału - jest definiowany jako oczekiwana stopa zwrotu przez dawców kapitału. Koszt ten jest zawsze wyrażany w procencie sumy kapitału. Stopa zwrotu , której spodziewają się dawcy kapitału stanowi dla przedsiębiorstwa koszt. Zgodnie z ogólnym prawem obowiązującym w finansach im bardziej ryzykowna jest działalność przedsiębiorstwa i podejmowanych przez nie inwestycji, tym wyższa jest też oczekiwana przez inwestorów stopa zwrotu, a tym samym wyższy koszt kapitału dla spółki.
Kapitał obcy
Kapitał własny
Koszt kapitału obcego.
Koszt kapitału obcego (kd) - dla przedsiębiorstwa jest wymaganą przez nabywcę wierzycielskiego papieru wartościowego (np.obligacji), bądź instytucję udzielającą kredytu lub pożyczki stopą zwrotu skorygowaną o podatek dochodowy.W przypadku obliczania kostu długo jako składnika kapitału zawsze uwzględnia się oszczędności podatkowe, wynikające z faktu wliczania odsetek w koszty działalności, a tym samym odliczania ich od podstawy opodatkowania.
Ogólnie koszt kapitału obcego można obliczyć dwiema metodami. Gdy znana jest nominalna stopa procentowa długu, korzysta się wówczas z następującego wzoru :
kd = Rnom * (1-T)
kd - koszt długu (kapitału obcego)
Rnom - roczna nominalna stopa procentowa kredytu (obligacji)
T - stopa podatku dochodowego
Z kolei , aby wyznaczyć wartość oszczędności wynikających z wliczenia odsetek w koszty (tarcza podatkowa) korzysta się z następującej formy :
TP = O* T
TP - tarcza odsetek
O - odsetki
T - stopa podatku dochodowego
Koszt kapitału własnego i podstawowe metody szacowania.
Koszt kapitału własnego (ks) - jest stopą dochodu wymaganą przez akcjonariuszy od kapitału akcyjnego. Ponieważ dywidendy wypłacone są z zysku netto (koszty dywidend nie pomniejszają podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym) nie koryguje się ich o stopę podatku dochodowego.
Wyznaczenie kosztu kapitału własnego stwarza znacznie większe problemy niż kapitału obcego ponieważ w tym przypadku, jak to wynika z charakteru kapitału własnego, nie są wypłacane odsetki, a w związku z tym nie jest bezpośrednio podawana wymagana przez akcjonariuszy stopa zwrotu. Na gruncie teorii finansów wypracowanych kilka metod szacowania wymaganej stopy zwrotu przez akcjonariuszy, czyli kosztu kapitału własnego. Do podstawowych metod zaliczyć należy :
metodę dochodu z obligacji z premią za ryzyko
metodę Gordona (model stałego wzrostu dywidendy)
metodę CAPM
ks = Do + PR
ks - koszt kapitału własnego
Do - dochód z obligacji (lub dochód dla banku z udzielonego kredytu tj. oprocentowanie kredytu)
PR - premia za ryzyko
3