Wyklad XII - 22.12.09 (Fizjologia), Wykład 22


Wykład 22.12.09 (Fizjologia)

Kubek smakowy

Typy smaków:

Najcześciej występującym neurotransmiterem jest kwas glutaminowy.

Próg wrażliwości na smaki:

Słodki rozcieńczenie 1: 200

Słony rozcieńczenie 1: 400

Kwaśny rozcieńczenie 1: 130 000

Gorzki rozcieńczenie 1: 2 000 000

Indywidualne preferencje smakowe

Ludzie, którzy lubią bardziej słone potrawy reagują na wyższy poziom sodu. Preferencje smakowe zmieniają się z wiekiem, małe dzieci nie lubią oliwek, kawy, piwa, ostrej papryki.

Znaczenie smaku

Smak gorzki - „zły”, wiele trucizn i substancji szkodliwych jest gorzka w smaku. Dzięki temu możemy unikać tych substancji w naszej diecie. „przełknąć gorzką pigułkę”

Smak słodki - „dobry”, substancje słodkie zawierają w sobie zwykle dużo węglowodanów, a więc są wysokokaloryczne i pożądane w diecie „słodki kochanek”

Rafinowany cukier, w przeszłości ewolucyjnej go nie było, nasi przodkowie mieli wielki apetyt na słodkie, nie zjadali niedojrzałych owoców, bo one miały malo węglowodanów. Dlatego się dobrze odżywiali, obecnie ludzie spożywają zbyt wiele węglowodanów, problem jest taki, że jak jest dużo węglowodanów, tworzy się płytka nazębna, to dochodzi do próchnicy, bakterie lubią węglowodany i się namnażają i w procesie metabolizmu przekształcają ten cukier i efektem końcowym są kwasy, które nadżerają nam płytkę nazębną.

Nasz organizm jest dostosowany do innych warunków niż obecnie mamy, czego są konsekwencje.

Mapa języka

Powszechny w podręcznikach, błędny pogląd mówiący o specyficznych rejonach języka czułych na poszczególne smaki. Dopiero teraz sprawdzono i okazało się, że nie ma czegoś takiego jak występowanie skupisk kubków smakowych w różnych częściach języka.

Efekt nieprawidłowej interpretacji wyników badań z końca XIX wieku. Komórki smakowe występują też na podniebieniu, w gardle i na migdałkach.

Małe dzieci mają jeszcze kubki smakowe na policzkach, co im daje większą wrażliwość niż u dorosłych.

Smak Umami

Piąty, mało znany smak. Informuje o obecności białek w pokarmie, receptor reszt kwasów aminokwasowych.

Reaguje m.in. na glutaminian sodu.

Ok. 10 000 kubków smakowych występuje u osobnika dorosłego

Smak „ostry”

Nie ma specyficznych kubków smakowych reagujących na pikantny smak.

Potrawy ostre są najbardziej popularne tam, gdzie jest największe zagrożenie amebą, bo są one bardzo silnie bakteriobójcze. Tam, gdzie nie ma zagrożeń tego typu, nie ma tradycji ostrych potraw.

W przypadku smaku ostrego substancje chemiczne zawarte w pokarmie pobudzają receptory bólowe na języku.

Przykladem takiej substancji jest kapsaicyna zawarta w papryczkach chili.

Motyle, lub muchy plujki mają receptory smakowe na przednich nogach,

Ogólne wrażenia smakowe

Na ogólne wrażenia smakowe składa się wiele czynników:

Psychofarmakologia

W pokarmie mogą znajdować się substancje psychoaktywne.

Czekolada jedzona w stanach depresji, przy załamaniach poprawia samopoczucie.

Zawiera:

Fenyloetyloamina - związek zbliżony do amfetaminy, wprowardzający osobę w stan zbliżony do zachowania

Teobromina - substancja zbliżona do kofeiny, rozszesza naczynia krwionośne

„Czarodziejskiej jagody” - zawierają mirakulinę (białko), która powoduje modyfikowanie receptorów słodkiego smaku, że mogą być stymulowane przez kwaśne substancje przez pół godziny, wykorzystywane u ludzi na diecie, którzy potrawy dietetyczne odbierają jako słodkie.

Laurylosiarczan sodu - nasilane są gorzkie smaki, dlatego po umyciu zębów sok pomarańczowy odbierany jest jako gorzki.

Węch

Feerię barw organoleptycznych daje nam węch, a nie smak, jest on bardziej wrażliwy niż smak. Osoby z uszkodzonym węchem mają o wiele bardziej ubogie wrażenia organoleptyczne (mogą nawet nie odróżnić jabłko od cebuli).

Narząd powonienia:

Nabłonek węchowy znajduje się w górnej części jamy nosowej.

U człowieka jego powierzchnia wynosi ok. 5 cm2 (u psa 80cm2)

W opuszce węchowej znajduje się 20 tys. receptorów węchowych.

Receptory przekazują sygnał nerwowy do opuszki węchowej.

Droga przekazywanie informacji węchowej.

Opuszka węchowa

Komórka mitralna

Kłębuszek węchowy

Kość sitowa

Komórki receptorów węchowych

Drogi nerwowe

Nerwy z opuszki węchowej biegną głównie w trzech kierunkach:

Próg pobudzenia

Niektóre zwierzęta są bardzo wyspecjalizowane pod kątem określonych zapachów (np.: padliny)

Mikrosmatyczne makrosmatyczne

Próg pobudzenia jest różny dla różnych lotnych związków:

Eter etylowy - 79 mikromoli/ l powietrza

Kwas masłowy - 102 nmol/l powietrza

Wrażliwość węchowa zależy od wieku i płci (np.: kobiety są wrażliwe na substancje piżmowe które przez mężczyzn i dzieci nie są wykrywalne).

Węch pozwala ustalić, czy ktoś jest chory, czy nie, pozwala noworodkowi rozpoznać matkę i na odwrót. Ponadto zapachy pewnych osobników nam się powodują a innych nie w kontekście seksualnym.

Dochodzi do szybkiej adaptacji zmysłu powonienia Po około 2 minutach nie odczuwamy danego bodźca.

Kichanie

Nagłe, gwałtowne wypuszczenie powietrza z płuc. Pozwala na wydalenie z organizmu wydzieliny błon śluzowych nosa i ust zawierającej obce ciała lub substancje drażniące.

W czasie kichania powstaje nawet 40 000 kropel wydzieliny podróżujących z prędkością około 75 km/h.

Przyczynia się do rozprzestrzeniania chorób.

Choroba „Apsik” - słonecznie indukowanie kichanie.

Coraz więcej badań pokazuje znaczenie zapachu w kontekście oceniania ludzi. Można przy pomocy zapachu manipulować człowiekiem poprzez podanie mu maseczki przesiąkniętej feromonami, zaczyna on wtedy bardziej łaskawie oceniać innych ludzi.

Ludzie preferują naturalny zapach osoby, jeśli pochodzi od osobnika ma bardziej odmienny mhc (zespół zgodności białkowej), czyli im bardziej geny różnią się od naszych, tym bardziej nam się to podoba.

Kobiety inaczej patrzą na te osoby pod wpływem pigułek hormonalnych oraz w okresie ciąży.

Kobiety mieszkające razem mają zsynchronizowne cykle menstruacyjne. Okazuje się, że transfer informacji ma charakter chemiczny, nie ma nic wspólnego z tym, że kobiety razem mieszkają.

Koncepcja radaru - jeśli facet wysyła zapach i kobieta się od niego odsuwa, to znaczy, że nie jest płodna, w okresie jajeczkowania jest bardziej tolerancyjna na brzydkie zapachy (to jest tylko hipoteza).

Do niedawna uważano, że człowiek nie ma szóstego zmysłu (organ Jacobsona - lemieszowo - nosowy), poprzez niego dociera informacja hormonalna, przez ten organ dociera bezpośrednio do podwzgórza omijając naszą świadomość, działa popędowo.

Kicha się, gdy podrażnione są końcówki nerwu trójdzielnego.

Narząd pachowy - u człowieka dobrze rozwinięty, powstaje w okresie dojrzewania, składa się z włosów; w nim jest duże zagęsczenie gruczołów łojowych oraz krynowych, one są po to, by tam była odpowiednia ilość płynu, włosy tam sprężynują i wypuszczają zapachy spod pachy po ogoleniu pach i umyciu się naturalny zapach wraca dopiero po 24 godzinach

U starszych ewolucyjnie zwierząt jest słabo zarysowana różnica między węchem i smakiem.

Równowaga

Wchodzi w zakres czucia proprioceptywnego (np.: zabezpieczenia w mięśniach).

Narządem równowagi jest przede wszystkim błędnik złożony z dwóch elementów:

Zbudowany z dwóch części:

Odbiera informacje o położeniu głowy oraz o ruchu

Błędnik kostny:

Kanały półkoliste są w trzech płaszczyznach, w kanałach jest ruch śródchłonki, który powoduje informację o zmianie położenia głowy.

Błędnik błoniasty

Kanał półkolisty zakończony banieczką, woreczek, nerw przedsionkowy, łagiewka.

Funkcjonowanie narządu równowagi

Percepcja ruchu prostoliniowego i odchyleń głowy od pionu.

Kryształki węglanu i fosforanu wapnia, błona kamyczkowa, komórki receptorowe

Ruch głowy w linii prostej powduje przemieszczanie się otolitów na zasadzie bezwładności, w wyniku czego ???

Funkcjonowanie narządu równowagi

Percepcja przyśpieszenia kątowego: obrotu głowy wokół osi.

Narząd równowagi połączony jest z móżdżkiem

Wpływ narządu równowagi na motorykę gałek ocznych.

Wpływ narządu równowagi na postawę ciała

Choroba lokomocyjna

Wywołana niezgodności bodźców docierających do mózgu. Przykład: będąc w kajucie na statku błędnik odbiera inforamcje o ruchu związane z ruchem statku na falach, a informacje docierające z narządu wzroku sugerują, że pozostajemy w bezruchu???

Kołysanie

Kołysanie, czyli drażnienie błędnika daje poczucie bezpieczeństwa

Dlatego u osób z chorobą sierocą objawiami są kołysanie się i obejmowanie samego siebie.

Marazm - greckie "marnienie”; dzieci pozbawione bodźców podstawowych (dotyk, kołysanie) mają mało stymulowany mózg, poziom odporności immunologicznej jest bardzo niski.

Dotyk

Bardzo ważny szczególnie we wczesnym okresie ontogenezy, ale nie tylko.

Funkcje skóry:

  1. Ochrona tkanek przes wysychaniem i czynnikami chorobotwórczymi

  2. Termoregulacja (powierzchnia skóry zależy od wieku) - gruczoły umożliwiające odpowiedni poziom termoregulacji (schładzania i ocieplania); u dzieci stosunek powierzni skóry do objętości ciała jest wysoki, im większy organizm, tym mniejszy stosunek powierzchni skóry do objętości ciała

  3. Odbiór informacji ze środowiska zewnętrznego (dotykowe, termiczne, chemiczne, bólowe)

  4. Organ metaboliczny (magazyn tłuszczów, który jest magazynem energii, to jest tkanka metaboliczna, gdzie dochodzi do konwersji różnych hormonów: endrogenów do estrogenów, kobiety z dużą tkaną podskórną łagdoniej przechodzą menopauzę, chłopcy z dużą tkaną podskórną - ginekomastia czyli rozwój piersi oraz miejsce produkcji witaminy D - ona umożliwia wchłanianie wapnia, który jest niezbędny w mięśniach i do budowania kości, słońce syntetyzuje przekształcanie nieaktywnej witaminy D w aktywną, „choroba angielska” - powodowała u angielskich arystokratów krzywicę z powodu unikania słońca)

Budowa skóry:

Naczynia krwionośne i nerwy znajdują się w skórze właściwej i tkance podskórnej.

- otwór potowy

- łodyga włosa

- gruczoł łojowy (produkują substancję, która jest naturalnym kremem człowieka, zapobiega uszkodzeniam skóry, grzybicom itp)

- mięsien przywodziciel włosa (uaktywnia się, gdy jest nam zimno, podnoszą się włosy, w czasie niebezpieczeństwa „stroszenie włosów” może działać odstraszająco na napastników)

- korzeń włosa

- przewód potowy

- opuszka włosa

- gruczoło potowy

Budowa naskórka

Grubość od 0,1 mm na powiekach do 2 mm na stopach.

Powierzchnia: 1,5 - 2 m2

Utworzona przez komórki zrogowaciałe

Brak naczyń krwionośnych

Komórki żywe w warstwie germinatywnej

Obecne melanocyty produkujące melaninę (nadaje kolor skórze) - jej ilość wpływa na pigmentację skóry i włosów, jej ilość silnie zależy od warunków środowiskowych, im więcej promieniowania fioletowego, tym ciemniejsza skóra.

Ultrafiolet stymuluje syntezę witaminy D.

0x01 graphic

8


Wyszukiwarka