® Kasia, Ania & Twins

Patomorfologia - wykłady

Choroby OUN

Choroba Creutzfelda-jakoba

3 glowne objawy:

Zwyrodnienie gąbczaste mózgu

1.Astroglejoza rozlana istota szara i biała,odkladanie amyloidu (z białaka pionowego PrP), skupiska wokół naczyń krwionośnych mózgu, sekcja - bez zmian

2. Mikroskopowo: wakuole w istocie szarej, neropatia( zgąbczenie w istocie szarej do garnicy z istota biała),

Lokalizacja:

• rozsiane w różnych okolicach kory

• prązkowie

• wzgórze

• istota czarna

3. Ubytek neuronów- przemieszanie obszarów ubytku prawidłowymi

Priony?

• choroba Creutzfelda - Jakoba (CJO)

• nowy wariant Jakoba (związany ze spożyciem tk. zw.BSE)

• kuru

• choroba Gertsmanna- Strauslera (GSS)

• śmiertelna rodzinna bezsenność

Cjo i smiertelna rodzinna bezsenność- dziedziczne

CJO mikroskopowo typowo:

• rozplem astrogleju

• lokalizacja zmian gąbczastych (cala szerokość kory na odcinkach o różnej długości)

• zanik neuronów

Zaawansowane stadium:

• wakuole zlewają się w mikrotorbielki

• utrata neuronów

Glejowa astrocytarna

• charakter rozlany

• zmiana odczynowa (istota biała i szara, skupiska wokół naczyń krwionośnych)

• przypominaja płytki amyloidu (zmiana nieswoista, roznicowanie z innymi chorobami OUN)

Obraz kliniczny:

• rozwój zwykle do 6 miesięcy

• przebieg podostry do zgonu ( do roku móżdżek, kora, ukł. piramidowy)

• zaburzenia snu, niepokój

• rozdrażnienie

• postępujące otępienie

• unieruchomienie

Późniejszy etap:

• objawy ogniskowe (neurologiczne)

• ruchy mimowolne np.pląsawica,

• drżenie kończyn,

• osłabienie siły mięśniowej

5-10 procent- uszkodzenie móżdżku(zaburzenia równowagi, ataksja, zaburzenai czucia głębokiego)

Późny etap:masywne niedowłady ze sztywnością, głównym objawem może być ślepota

Postać:

• sporadyczna(85 procent),

• rodzinna,

• endemiczna

Diagnostyka:

• postępujące otępienie,

• typowe EEG,

• obecność białka 14-3-3 w płynie mózgowo- rdzeniowym ( wyniku rozpadu neuronów - kompleks białkowy),

• minimum 2 z wymienionych zespołów neurologicznych( zaburzenia móżdżkowe lub wzrokowe, mioklonie, objawy uszkodzenia układu piramidowego lub pozapiramidowego)

• To prawdopodobna diagnoza.

• Diagnoza pewna to sekcja anatomopatologiczna

Warianty choroby

I okres choroby: polineuropatie, bóle kończyn, zaburzenia psychiczne

II okres choroby: otępieni bez typowego EEG, mioklonie

Stwardnienie rozsiane (SM)

• Choroba mózgu i rdzenia kręgowego( obwodowy ukł. nerwowy oszczędzony) polegająca na ogniskowej demielinizacji.

• Etiologia nieznana, czynniki środowiskowe, genetyczne, odpornościowe, infekcja wirusowa

• Choroba autoagresywna.

• Uszkodzenie osłonek mielinowych , oligodendrocytów. Limfocyty Tc, wzrost Th1 i Th2.

Wczesna faza: przenikanie leukocytów i reaktywnych limfocytów przez barierę, krew - mózg, czynniki adhezji komórek naczyń (UCAM - 1) i adhezji międzykomórkowej (ICAM)

Późniejsza faza: aktywne selektywny i beta - 2 integryny, cytokiny prozapalne (interleukiny - 2, 4 , 5, 10, 15, interferon gamma

Patomechanizm:

• rola antygenów (białka zasadowe i proteolipid czyli mieliny),

• demielinizacja (rozpad osłonek mielinowych),

• degradacja białka zasadowego przez makrofagi (obładowane) z udziałem proteaz.

Obraz kliniczny:

• rzuty (wahania stanów klinicznych),

• czasami 1 rzut i koniec ( sukcesywnie kolejne),

• głownie osoby w wieku 20 lat mają rzuty z progresją,

• zmiany ilościowe w subpopulacjach limfocytów T, ich receptorów, wahania w prezentacji antygenów w komórkach nacieku,

• zmiany ilościowe cytokin pozapalnych i antyzapalnych, czasami pierwsze zaburzenia dotycza wzroku

• Przy lekach chorzy w dobrej kondycji.

• Kolejne rzuty choroby:stres, toksyczne środowisko, banalne infejce, cokolwiek.

Morfologia:

• powierzchnia zewnętrzna mózgu i rdzenai prawidłowa,

• na przekroju charakterystyczne blaszki (plaki) w 1 miejscu lub rozsiane,

• typowe miejsce w okolicy okołokomorowej w istocie białej,

• nerwy wzrokowe i okolice ich skrzyżowania,

• istota biała tuz pod kora mózgu,

• istota biała rdzenia kręgowego,

• okolica jądra zębatego i podkorowa móżdżku.

• Dobre odgraniczenia. Od kilku mm do kilku cm. Świeże- blado różowe, miękkie. Dojrzałe- szarobiałe.

Mikroskopowo:

• obszary demielinizacyjne początkowo wokół żył, limfocytowe nacieki zapalne (różnie nasilone)

• obecne komórki plazmatyczne oraz makrofagi obładowane lipidami,

• spadek liczby aksonów,

• blaszki cienie (ogniska ponownej mielinizacji)

Pozostałe zmiany:

• uszkodzenie aksonów w częściach obwodowych lub centralnych blaszek,

• zmiany gąbczaste (ogniska martwicy),

• rozplem astrocytów i mikrogleju (przerost),

• komórki nerwowe nieuszkodzone ale zaburzona funkcja

Choroba Alzheimera

1.Otępienie kliniczne. Badanie kliniczne, neurologiczne, psychiatryczne

2. Badanie morfologiczne (obecność blaszek amyloidowych starczych)

3.Inne: angiopatia, zwłóknienie

• Główna przyczyna otępienia u ludzi starszych,

• większość po ukończeniu 50 lat,

• otępienie wcześniej to najczęściej zespół Downa,

• przyczyna nieznana,

• czynniki ryzyka - genetyczne i odkładanie złogów amyloidu oraz hiperfosforylacja białka tau.

• Głowna mutacja genetyczna w chromosomie 21 - gen prekursorowy dla prekursorowego beta - amyloidu (beta - APP).

• Inne mutacje: chromosom 14 (presenilina 1), chromosom 1 (presenilina 2, wczesny początek).

• Amyloid z rozpadu białka prekursorowego obecny w blaszkach starczych i ścianach naczyń (niszczenie komórek).

• Białko T - proteina wewnątrzkomórkowa, w tworzeniach mikrotubul wewnatrzaksonalnych, zła to śmierc nauronu i nieprawidłowa budowa cytoszkieletu.

• Apoproteina E - związana z transportem i przetwarzaniem białek, zla to Głowna przyczyna choroby?

Morfologia:

• spadek masy mózgowia( głownie zanik kory w płatach czołowych, skroniowych, ciemieniowych, apoptoza komórek nerwowych),

• powiększenie układu komorowego (kompensacyjnie).

Mikroskopowo:

• sploty neurofibrylarne (gruboziarniste, włókienkowate twory, elementy blaszek starczych, do tego amyloid i ewentualne białko T),

• beta-amyloid w ścianie naczyń krwionośnych mózgu i opon mózgowo-rdzeniwych (amyloidoza starcza),

• mogą być ciałka Lewego (niecharakterystyczne).

Choroba Parkinsona

• Proces zwyrodnieniowy neuronów wydzielających dopaminę w istocie czarnej i miejscu sinawym (typowa lokalizacja).

• Głownei w wieku 60-70 lat.

• Sporadycznie mutacja genetyczna dla bialka alfa-synuklieny (obecna w prawidłowych synapsach).

• Etiologia: rodzinna (genetyczna),

• sporadycznie czynnik środowiskowy, występuję wspomniana mutacja oraz mutacja parkiny (brak eliminacji niepokroionych? lub nieprawidłowo zwiniętych białek),

• defekty mechanizmów detoksykacyjnych,

• mutacje mitochondrialnego DNA,

• zwiększona ekspozycja na toksyny środowiskowe.

Objawy kliniczne:

• gdy poziom dopaminy osiagnei poniżej 80 procent normy,

• czynniki ryzyka to wieki pokrewieństwo (nakładanie czynników genetycznych i środowiskowych).

Patogeneza:

• nadmiar nieprawidłowo zwiniętej alfa-synuklieny,

• szok tlenowy( wzrost wolnych rodników w neuronach, powstaje peroksydacja lipidow, uszkadza to błone komórkowa komórki i powoduje jej śmierć),

• dysfunkcja mitochondriów.

• Dwie ostatnie cechy i gromadzenie toksycznych nieprawidłowych białek jest przyczyna śmierci neuronów.

• Białka powodują uszkodzenie błony pęcherzyków zawierających dopaminę, wniknięcie jej do cytoplazmy neuronu i generowanie szlaku tlenowego.

• Uszkodzenie mitochondriów powoduje kaskade apoptozy, a uszkodzenie błony komórkowej, wzrost poziomu jonów wapnia i aktywacje apoptozy.

• Zasadniczym zjawiskiem patofizjologicznym jest wzrost alfa-synukleiny.

Objawy kliniczne:

• wzrost napięcia mięśniowego (objaw koła zębatego, maskowatość twarzy, pochylona postawa ciała, zaburzenia chodu, spowolnienie ruchowe, drżenie spoczynkowe, zaburzenia mowy, mowa cicha, mikrografia),

• otępienie (późno i rzadko).

• Choroba postepująca.

• Prowadzi docałkowitego zniedołężnienia.

• Leczenie (lewo-dopa) skuteczne tylko do pewnego momentu.

Morfologicznie:

• zanik neuronów zawierających melaninę (dopaminę?) w istocie czarnej, miejscu sinawym i jądrze grzbietowym nerwu X,

• glioza i skupiska neuromieliny.

• Charakterystyczne-ciałka Lewyego.

Choroba Huntingtona

• Genetyczna.Dziedziczenei autosomalne dominujące o pełnej penetracji.

• Postepująca.

• Zajmuje układ pozapiramidowy.

• Gen kodujący białko huntingtinę (wzrost kopii CAG).

Funkcja huntingtiny: prawidłowy transport organelli komorkowych i molekuł, efektywne przekaźnictwo synaptyczne, prawidłowy rozwój płodu i neurogenezy, dzialanie antyapoptotyczne, w cytoplazmie komorek nerwowych - segregacja części szlaku wydzielniczego, endocytoza , prawidłowa gospodarka żelazem.

• Niepatrwidlowa huntingtina ma dzialanie toksyczne.

Główne cechy kliniczne:

• ruchy mimowolne,

• postępujące otępienie,

• sztywność pozapiramidowa,

• dysfonia,

• zaburzenia psychiczne.

• Zgon najczęściej po kilku latach choroby.

• Pojawia się wyniszczenie,

• zachłystowe zapalenie płuc (efekt dysfagii)-to najczęstsza przyczyna zgonu.

Typy choroby:

• Postac młodzieńcza (4-19 lat)- głownie związana z przekazywaniem genu przez ojca

• Postac wczesna (20-34 lata)

• Postac wieku średniego (35-49 lat)

• Postac wieku późnego (powyżej 50 lat)-przez matkę

Kolejne przekazywanie genu w pokoleniach nastepnych to obniżenie wieku zapadalności.

Patogeneza: niewyjaśniona, brak działania antyapoptotycznego, zaburzenia metabolizmu energetycznego w komórce.

Morfologicznie:

• zanik mózgu(jądro ogoniaste, skorupa, gałka blada, zanik neuronów koreluje ze stanem otępienia),

• zanik innych okolic( istota czarna, jądro niskowzgórzowe, kora mózgu),

• wzrost układu komorowego,

• utrata neuronów,

• glioza włóknikowa,

• stłuszczenie neuronów, glejowa makro i mikrogleju,

• zanik komórek Purkiniego kory móżdżku.

Patologia nerwów obwodowych

Diagnostyka morfologiczna nerwów obwodowych

Polineuropatie to zespoły chorobowe, w których objawy chorobowe wskazuja na zajęcie nerwów obwodowych. Polineuropatie to głowne wskazania do badania histopatologicznego nerwów obwodowych.

Objawy

nerwy ruchowe-zanik mięśni, niedowłady, zniesienie lub osłabienie odruchów głębokich

nerwy czuciowe-zaburzenia czucia, parestezje, bóle

nerwy autonomiczne-zaburzenai naczynioruchowe

Podział kliniczny

I polineuropatie - podstawowy zespół chorobowy

a) uwarunkowane genetycznie ruchowo-czuciowe, t I-III, z olbrzymimi aksonami, dziedziczna neuropatia uciskowa, t I-IV

b) nabyte: toksyczna, alergiczno zapalna

II. Wspólistniejące z objawami uszkodzenia innych tkanek i układów

a) w zaburzeniach metabolizmu lipidów

b) w chorobach OUN o nieustalonej etiologii

c) w chorobach ogólnoustrojowych

Podział histologiczno - patologiczny:

polineuropatia z przewaga zmian aksonalnych, polineuropatia demielinizacyjna (głownie demielinizacyjno - remielinizacyjna), polineuropatia mieszana aksonalno - demeilinizacyjna.

Przygotowanie nerwu do badania

Pobrany nerw czuciowy znad kostki bocznej dzieli się na dwie części.

Dłuższy- 1-1,5cm. Wydłużamy nerw pod ciężarkiem (bo nerw się kurczy). Utrwalanie w glutaraldehydzie.

Pomocniczo: epon ( barwienie Pala-Kulczyckiego ze skrawków półcienkich-osłonki mielinowe oraz badanie ultrasonograficzne -ME), czesanie (wyczesywanie włokien poj.)

Krótszy (min.1cm). Obciążenie ciężarkiem. Barwienie HE. Przekroje podłużne i poprzeczne. Stwierdzenie nacieków zapalnych.

Diagnostyka mięśni szkieletowych

Pobranie ( zaleznosic od objawów klinicznych)z mięsnia czworogłowego uda, bicepsu, naramiennego).

Utrwalanie

1.Barwienie HE

2.Barwienie wybiórcze pas, oil-red, trichrom Gamosiego-podtypy I, IIa i b ( 3 rózne kolory, mozaika norma?)

3. Badanie histo-enzymatyczne-dehydrogenaza bursztynianowa, mleczanowa, diaforeza, oksydaza cytochromowa, APT-aza kwaśna i zasadowa

4.Badanie immuno-patologiczne-dystrofia I, II, III

5.Badanie ultrastrukturalne

Nie wolno na normalne barwienie wrzucać do płynu.

Wycinek ma być suchy, schłodzony w termosie lodem (lód w torebkach, około 1/0,5cm). Zaraz po wycięciu na Sali operacyjnej 1 koniec ma być znakowany na mikroskop elektronowy (pociąć na kilka kawałków 1-2 mm i wrzucić na odczynnik do HE).

.

Dystrofie mięśniowe

1.Duchennea.

• Mutacja w miejscu 21 chromosomu X.

• Chorobotwórczość w Polsce 2:100 000

Objawy kliniczne

• początek choroby w wieku 3-4 lat,

• niezręczny kaczkowaty chód,

• objaw Gowersa

• trudności z wchodzeniem na schody,

• przerost łydek,

• chodzenie na palcach,

• zanik odruchów głębokich,

• duża lordoza lędźwiowa.

objaw Gowersa

• objaw chorobowy występujący w przypadku osłabienia siły mięśni kończyny dolnej wskutek ich bezpośredniego uszkodzenia (np. dystrofia mięśniowa Duchenne'a) lub uszkodzenia obwodowego układu nerwowego (np. polineuropatia).

• W przypadku dodatniego objawu Gowersa, pacjent podczas podnoszenia się z pozycji leżącej wspomaga ten proces rękami, wpierw podpiera się o podłoże, a następnie "wspina się" po sobie, podpierając się o części własnego ciała

Preparat:ogromny przerost tk.łącznej, w tk. łącznej pływaja włókna mięśniowe, makrofai z granulocytami.

Okazalo się, że matki również maja problemy zw. z objawami, np.potykanie, przerost łydek

2. Dystrofia Bechera

• Objawy kliniczne pojawiają się w wieku 11 lat: przerost łydek, zaniki mięśniowe, kurcze mięsni.

• Dystrofina dodatnia - dokladny opis?

• Dystroofina ujemna-mozaika?

• Preparat: niewielki rozrost tk.łącznej, różna wielkość włókien

• Miogenny zanik mięśni - ważny rozrost tkanki łącznej

3.Dystrofia kończynowo-obręczowa

• Objawy kliniczne pojawiaja siew wieku 15-20 lat.

• Najlepiej rokująca.

• Objawy:rzekomy lub prawdziwy rozrost łydek,

• kaczkowaty chód,

• trudności w wchodzeniu po schodach,

• trudności w stawaniu z pozycji leżącej.

• Dystrofina dodatnia

• Gr.różnych zespołow dziedziczenie rec.autosomalnie, rzadziej autosomalnei dominująco.

• Oznaczanie dystrofiny z homogenatu mięśniowego,podział na 2/3 duże części?

Zanik rdzeniowy mięśni

• Heterogenna grupa chorob.

• Dziedziczenie autosomalne.

• Najczęsciej u dzieci.

Podzial kliniczny

1.Wczesnodziecięcy:zanik mięśni, ułożenie w pozycji żaby, jedyne ruchy to ruchy palców rak i nóg, drżenie palców i niemozność ułożenia głowy, bardzo dobry rozwój umyslowy, zniesienie odruchow, zgon w wieku 2-3lat.

Preparaty:wśród dużych włokien dużomałych

2.Późnodziecięcy:siadaja samodzielnie,stają, nie chodzą, zniekształcenie kostne, drżenie palców

3.Pseudodystrofia:postac dorosła,łagodna, zanik dosiebnych grup mięśni, początkowo kończyny dolne, przerosty mięśni łydek, drżenia pęczkowe

Miopatie mitochimdrialne

• Wrodzone o niejasnym tle dziedziczenia.

• Może być w każdym wieku.

Objawy wczesne

• wrodzona niskość.

• Inne: oftalmoplegia, szczupłe mięśnie, upośledzony rozwój ruchowy, zniekształcenia kręgosłupa.

Mitochondria w części włókien na obwodzie.Włókna szmatowate. ME-nieprawidłowe mitochondria.

Pobranie mięśnai dwugłowego i naramiennego, bo one najwięcej pracują.

Miopatie z niedoboru karnityny.

Pojawia się tłuszcz w mięśniach (więcej dużych kropel lipidów w ciągach)

Leczenie: podawanie doustne karnityny

Zapalenie skórno-mięśniowe(kolagenoza)

Objawy kliniczne

• Mięśniowe: osłabienie, tkliwość i bolesność mięśni proksymalnych, poźniejszym przewlekłym procesie zanik mięśni

• Skórne: obrzęk zaczerwienienie oczodołów, symetryczny rumien nad stawami miedzypaliczkowymi, śródręczno-paliczkowymi, łokciowymi, kolanowymi.

• Skrojenie seryjne mięśni i poszukiwanie grup limfocytów. Szczególnie na obwodzie zanik mięśni - włokien( rąbek cytoplazmatyczny, nierównośC włókien zanikających)

Porażenie hipokaliemiczne

• Hipokaliemia napadowa.

• Głownie po dużym wysiłku.

• Później wszystko wraca do normy.

• W mięśniach(we włóknach) pojedyncze lub mnogie wodniczki.

Badanie histopatologiczne szpiku.Wskazania, podstawy zespołu mieloproliferacyjnego

Wskazania:

1.Zespoły mielodysplastyczne i choroby nowotworowe ukł.kwrwiotwórczego

2.Diagnostyka chłoniaków

3.Choroby rozrostowe ukł.plazmatyczno-komórkowego (w tym chłoniaków)

4.Nienowotworowe schorzenia ukł.krwiotwórczego(zatrucia,toksyczne działanie)

5.Przerzuty nowotworów litych (staging)

6.Ocena szpiku po leczeniu onkologicznym, choroba resztkowa

7.Ocena szpiku przeszczepionego

8.Choroby infekcyjne i ziarniniakowe

9.Choroby metaboliczne

Pobranie materiału

1.Miejsce pobrania-kolec biodrowy tylny górny

2.Znieczulenie miejscowe

3.Igły Jamshidi

4.Utrwalanie:Oxford lub Hanower oraz zabezpieczenie komórek przed obkurczaniem i obrzękiem

Pobranie walca kostnego:2-3cm długi, 2-3cm szeroki.

Preparaty i ocena mikroskopowa

Odwapnianie

1.Zatapianie w bloczki parafinowe lub masy plastyczne(metoda bardzo droga, efekt taki sam)

2.Barwienie: HE, Giemza, pas, Gordon, błękit pruski, trichrom Massona(uwidocznione włóknienie kolagenowe?)

3.W mikroskopie świetlnym:komórkowość, struktura, dojrzewanie, włóknienie, komórki patologiczne

4.I H Ch

Ocena szpiku:

• wiek pacjenta(dzieci 80 procent komórki, starsi 30-40 procent komórki),

• układy (erytroblasty 25 procent, megakariocyty 5 procent, ukł.granulocytarny z dojrzewaniem 75 procent zdrowego szpiku przybeleczkowo, makrofagi, komórki plazmatyczne, nieliczne limfocyty T i B)

Informacja kliniczna:

• wiek, płeć, przebieg choroby,

• objawy,stosowane leki,

• choroby przebyte,

• badanie fizyczne (narządu krwiotwórcze, guzy w tk.chłonnych, zmiany skórne-alergiczne lub nacieki chłoniaków)

Badanie laboratoryjne: morfologia, rozmaz, badanie cytologiczne szpiku łącznie z odczynami, histo i immunohistochemiczne, uzupełnienie diagnostyki-linie komórek

Białaczki ostre

1.Diagnostyka i klasyfikacja ostrych białaczek:badanie cytologiczne krwi obwodowej i szpiku z odczynami histo i IHCh

2.Badanie histo-patologiczne szpiku:rzadkie postacie białaczek M7, często pomoc przy niejasnje grupie, ocena włóknienia, komórkowowść po leczeniu, choroba resztkowa, szpik po przeszczepie

Ostra białaczka: komórki blastyczne, brak dojrzewania segmentowego

Zespoły mieloproliferacyje

1.CML

2.czerwienica prawdziwa

3.esential trombocytemia

4.chronic idiopathic myelofibrosis

Rozrost min.1 linii

CML

• Najczęstsza choroba mieloproliferacyjna(15-20 procent białaczek).

• 1-1,5/100 000/rok.

• Chorzy w wieku 50-60 lat.

Objawy kliniczne:

• utrata masy ciała,

• anemia,

• splenomegalia,

• 20-40procent przypomina objawy kliniczne,

• sporadycznie ujawnia się w fazie transformacji w acute,

• leukocytoza

• Etiologia nieznana.

W 3 fazach.

Histo-patologicznie:

• rozrost ukł.granulacytarnego, megakariocyty, najczęściej zanik linii erytroblastów, dojrzewanie morfologiczne zachowane (nie o czynności),

• komórki do 90 procent, wzrost eozynofilii,bardzo ciemne nierowne wrytroblasty, powiększenei wątroby śledziony

Trwanie: włoknienie retikulinowe, chemokiny pobudzają kom.tk.łącznej i i jest rozrost tk.łącznej

Fazy:

• Faza przewlekła: kilka lat

• Faza akceleracji: pewna pula kom.przestaje dojrzewać, mieloblasty we krwi obwodowej lub szpiku 10-19 procent, bazofilia w krwi obwodowej, trombocytopenia,powiększenie śledziony, dysplazja w ukł. granulocytarnym i megakariocytarnym.Leczenie(2-3razy)cofniecie się do fazy przewleklej.

• Transformacja blastyczna: blasty 20 procent, niekoniecznie w szpiku, moze być w miejscu wychwytywania(wątroba,płuca nadnercza).W ALL,czasami w AL. megakariocytarnej, erytroblastycznej?, najrzadziej w HD i T.komórkowych chłoniakach

95procent przypadków odpowiada za to chromosom Philadelphia, inna to BCR-ABL.

Prognoza: średnia życia 5-7lat, u młodych ludzi allogeniczny przeszczep

Czerwienica prawdziwa

• Japonia 2/1mln, Australia 13/1mln, Europa 8-10/1mln.

• Średnia wieku 60 lat.

• Głownie mężczyźni.

• Objawy: nadciśnienie, zakrzepica, zawał mięśnia sercowego, zapalenie żył, wzrost erytrocytów, wzrost hemoglobiny, czasem powiększenie śledziony i wątroby

• Etiologia:toksyczna

• Szpik: makroblastyczna? Proliferacja ukł.erytroblastów, krwawienie z niedoboru żelaza, mikrocyty, wzrost liczby megakariocytów i granulocytów

• Brak specyficznych aberacji chromosomów

ALL lub inna postac zespołu proliferacyjnego

• Szpik: rozrost ukł.erytroblastów, zachowane morfologiczne dojrzewanie, patologiczny układ megakariocytów, wzrost liczby eozynofili

Nadpłytkowośc pierwotna

• Do 2,5/100000.

• Wiek 50-60 lat.

• Częściej kobiety.

• Szczyt w wieku 30 lat.

• Połowa pacjentów bez objawów klinicznych

Objawy:

• zakrzepica,krwotoki,martwica,zawały(serca,mózgu), powiększenie śledziony i wątroby

• Występują przypadki rodzinne

• Niewielki wzrost komórkowości, rozrost megakariocytów, skupiska, jądra dysplastyczne, może wystąpić wzrost innych układów.

• Średnie przeżycie 10-15 lat.

• Rzadko MDS

MF mielofibroma

• Klonalne uszkodzenie komórki krwiotwórczje macierzystej z proliferacją ukł.megakariocytów i granulocytów,

• włóknienie i krwiotworzenie pozaszpikowe.

• Możliwe zejście inych MDS

• Objawy: 30procent bez, gorączka, splenomegalia

• Etilogia: nieznana

• Szpik faza komórkowa: trudna do rozpoznania, wzrost komórkowości szpiku z rozrostem ukł.megakariocytów, i granulocytów, minimalne włóknienie

• Szpik faza włóknienia: hiper lub normokomórkowość, włóknienie retikulinowe (postac do rozbicia) lub kolagenowe (postac nie do rozbicia), przebudowa beleczek, szpik powoli zanika, komórki krwiotwórcze powoli zanikają

• Brak swoistych aberacji

• Krwiotworzenie pozaszpikowe: Wątroba, śledziona, węzły chłonne, płuca, nadnercza,PP

• Średnia przezycia to 5 lat. Śmierć często powikłań hematologicznych.

• Transformacja do MDS (rzadko, do 30 procent)

Rozrosty ukł.chłonnego i plazmocytów

• Rozpoznanie pierwotne, potwierdzenie rozpoznania, ocena fenotypu komórek, stading.

• Ocena nacieku szpiku: śródmiąższowy, rozlany,ogniskowy przybeleczkowy, pozabeleczkowy.

• Ocena krwiotworzenia.

• Włóknienie

• Choroba resztkowa

• Szpiczak: wytwarzanie białka i gromadzenie. Określenie procentu zajęcia szpiku. IHCh cd38,PC

Choroby wtorne i rzadkie jednostki chorobotwórcze

1.Pancytopenie,niedokrwistości, leukopenie, trombocytopenie.Obecne w :kolagenozie, uszkodzeniu toksycznym lub polekowym szpiku, infekcjach, nowotworach litych.

2.Choroby spichrzeniowe:Niemman-Pick, Gauchem-młodzi dorośli

3.Histiocytozy

4.Mastocytozy(według nowego WHO, MDS to inna póla rozrostu)

Mastocytoza:

• komórki tuczne-przestrzenie międzybeleczkowe,

• komórki nowotworowe-przestrzenie beleczkowe,

• resztkowe krwiotworzenie,

• wtórne włóknienie retikulinowe,

• przeciwciała antytrombocytowe

Przerzuty nowotworowe

Guz: z literatury przerzut do szpiku (płuco, gruczoł piersiowy, stercz)

1.Ocena zaawansowania choroby nowotworowej przy zdefiniowanym guzie pierwotnym (staging)

2.Wykrycie przerzutów przy podejrzeniu choroby nowotworowej: określenie ogniska pierwotnego

3.Ocena skuteczności chemioterapii ( po 1 serii powtarzamy badania) i czynności szpiku po leczeniu systemowym

Cytokeratyna - potwierdzenie raka

Rec. hormonalne - progesteronowe w gruczole piersiowym

Dzieci: guzy lite-badanie szpiku, komórkowośc do 90 procent norma

Nowotwory tk.miękkich

Czynniki prognostyczne:

• rozmiar guza,

• głębokość zmian (powierzchowne rokują lepiej),

• lokalizacja (centralna, kończynowa),

• typ histologiczny utkania nowotworowego, marginesy cięcia chirurgicznego,

• grading (średnica guza, liczba mitoz, martwica),

• Stasing (obecność lub brak przerzutów),

• DNA-ploidia, proliferacja komórkowa(indeks Ki-67),

• mutacje onkogenów (mutacje p53 i zaburzenia ekspresji genu RB-gorsze rokowanie)

Nowotwory tk.łącznej włóknistej:

1.Włokniak:

• polipowata zmiana skóry błon śluzowych,

• twardy lub miękki,

• zmiana odczynowa

2.Nodular fascitis:

• najczęściej spotykany rozrost rzekomomięsakowy tk.łącznej włóknistej,

• najczęściej kończyny górne,

• wiek 20-30 lat,

• podskórne lub śródmięśniowe.

Mikroskopowo:

• dobrze lub słabo odgraniczony,

• wygląd gwiazdkowaty,

• jednopostaciowe o łagodnym wyglądzie fibroblasty,

• ukł. bezładny

3.Fascitis proliferans:

• rzadszy rzekomomięsakowy,

• głownie dorośli, rzadko dzieci,

• prokxymalne części kończyn,

• międzyzrazikowe przegrody łącznotkankowe,

• tk. podskórna, słabo odgraniczone

Mikroskopowo:

• nieregularne lub gwiazdgowaty ukł. miofibroblasty o morfologii przypominającej kom. zwojowe oraz wrzecionowate,

• zmienna ilość podścieliska włóknistego lub mikroidowego?

4.Keloid:

• zmiana rozrostowa tk.łącznej włóknistej

• głównie rasa czarna,

• może być rodzinna,

• górna część ciała,

• młodzież i dorośli,

• często po urazie lub operacji

Mikroskopowo: zeszkliwiałe włókna kolagenowe

5.Fibromatozy powięzi.

Mikroskopowo:

• guzkowe, słabo odgraniczone pęczki fibroblastów i miofibroblastów otoczone obfitymi włoknami kolagenowymi

a)palmar: przykurcz, nieregularne guzkowe zgrubienie powięzi dłoniowej, połowa chorych jednostronnie, połowa obustronnie, zgięcie 4 i 5 palca

b)plantar: rzadko przykurcze i zmiany

c)penie: stwardnienie, nieprawidłowe wygięcie zaciśnięcie cewki moczowej

6.Fibromatozy głębokie(desmoidy)

• Zespól Gardera: polipowatość rodzinna związana z fibromatozą krezki

• Głownie nowotwory mięsni głębokich,powięzi, rozcięgien

• Głowne okolica barku, klatka piersiowa, udo, krezka

• Postać brzuszna niemal wyłącznie u kobiet (ciąża, po porodzie)

• Postać w krezce w połowie związana z zabiegami operacyjnymi.

• Nawroty u 25-80procent

Mikroskopowo:

• słabo odgraniczone,

• naciekające marginesy,

• szerokie wiązkowe układy,

• wrzecionowate jednopostaciowe fibroblasty,

• rzadkie mitozy,

• obfity kolagen,

• nacieki mikroidowe (postać brzuszna),

• rzadko metaplazja chrząstkowa lub zwapnienia,

• komórki mięśniowe ulegają zmianom wstecznym (przez włókna kolagenowe)

7.Fibrosarcoma:

• guz powoli rosnący,

• bezbolesny,

• chorzy w wieku 30-60lat,

• kończyny dolne, górne i tułów,

• bardzo bogato komórowy naciaka tk.tłuszczową,

• atypia nowotworowa,

• olbrzymia komórkowość,

• duza aktywność mitotyczna

8.Guzy fibrohistiocytarne

• Łagodne:

• benigu fibrosis histiocytoma,

• xanthoma,

• dermatofibrosa protuberans,

• bednar tumor,

• malignant fibrons histiocytoma?,

• dermatofibroma

• Powoli rosnąca, bezbolesna, łagodna w skórze i tk podskórnej, chorzy 20-50 lat, głownie kończyny.

1

---