I. KOŃCZYNA DOLNA
1. STAW BIODROWY
wyprost w płaszczyźnie strzałkowej (15°)
PW: leżenie przodem, staw w pozycji zerowej, stabilizacja miednicy w celu zapobiegnięcia kompensacyjnemu ruchowi lędźwiowego odcinka kręgosłupa,
OŚ: przyłożona do szczytu krętarza większego kości udowej.
RN: ułożone wzdłuż linii pachowej środkowej, skierowane na środek dołu pachowego,
RR: wzdłuż osi długiej uda, skierowane na środek szpary zewnętrznej stawu kolanowego.
UWAGI: W trakcie badania RR goniometru podąża za prostowanym udem (w trakcie ruchu prostowania staw kolanowy ma być wyprostowany). RN pozostaje wzdłuż płaszczyzny czołowej.
zgięcie w płaszczyźnie strzałkowej (125°)
PW: leżenie tyłem
OŚ: przyłożona do szczytu krętarza większego kości udowej.
RN: ułożone wzdłuż linii pachowej środkowej, skierowane na środek dołu pachowego,
RR: wzdłuż osi długiej uda, skierowane na środek szpary zewnętrznej stawu kolanowego.
UWAGI : RR podąża za zginanym udem w stawie biodrowym (staw kolanowy zgina się równocześnie)
odwodzenie w płaszczyźnie czołowej (45°)
PW: leżenie tyłem, stabilizacja miednicy, stawy biodrowe w pozycjach zerowych.
OŚ: przyłożona do miejsca oddalonego o szerokość dwóch palców ręki w dół od kolca biodrowego przedniego górnego (oś stawu biodrowego w płaszczyźnie czołowej),
RN: ułożone równolegle do linii łączącej kolce biodrowe przednie górne
RR: leży wzdłuż osi długiej uda i celuje na boczny brzeg rzepki (kąt zawarty między oboma ramionami musi wynosić 90°).
UWAGI: Skala kątomierza zwrócona w stronę kolana. Ramię ruchome goniometru przemieszcza się wraz z odwodzoną kończyną w bok.
przywodzenie w płaszczyźnie czołowej (25°)
PW: leżenie tyłem, stabilizacja miednicy, stawy biodrowe w pozycjach zerowych, z tą różnicą, że kończyna dolna nie badana zgięta w stawach biodrowym i kolanowym, oparta stopą o podłoże, po zewnętrznej stronie kończyny badanej lub podtrzymywana przez badającego terapeutę tak, aby nie przeszkadzała w przywodzeniu kończynie badanej.
OŚ: przyłożona do miejsca oddalonego o szerokość dwóch palców ręki w dół od kolca biodrowego przedniego górnego (oś stawu biodrowego w płaszczyźnie czołowej),
RN: ułożone równolegle do linii łączącej kolce biodrowe przednie górne
RR: leży wzdłuż osi długiej uda i celuje na boczny brzeg rzepki
UWAGI: Ramię ruchome w trakcie ruchu przywodzenia przemieszcza się wraz z osią długą uda.
rotacja zewnętrzna (staw kolanowy zgięty pod kątem 90°: R (S90)) (45°)
PW: leżenie tyłem, podudzie kończyny, na której dokonujemy pomiaru, swobodnie zwisa poza krawędzią kozetki (udo ustabilizowane), natomiast druga kończyna dolna zgięta w stawach biodrowym i kolanowym, podeszwą stopy oparta o brzeg leżanki.
OŚ: przyłożona do centralnego punktu na rzepce
RN: ustawione równolegle do podłoża, a prostopadle do osi długiej podudzia, zwrócone do wewnątrz
RR: pokrywa się z osią długą podudzia (ustawione w dół).
UWAGI: skala kątomierza skierowana w dół. W trakcie pomiaru RR podąża za podudziem, które wykonuje ruch do wewnątrz.
rotacja wewnętrzna (staw kolanowy zgięty pod kątem 90°: R (S90)) (45°)
PW: jw. z tą różnicą, że w trakcie pomiaru ramię ruchome podąża za podudziem, które wykonuje ruch na zewnątrz.
rotacja zewnętrzna (staw kolanowy wyprostowany: R (SO)) (45°)
rotacja wewnętrzna (staw kolanowy wyprostowany: R (SO)) (40°)
PW: leżenie tyłem, obie kończyny dolne wyprostowane w stawach biodrowych i kolanowych. Pomiaru dokonujemy wraz ze stopą, która wyjściowo znajduje się w pozycji pośredniej. Stabilizacja miednicy,
OŚ: guzie piętowym od strony podeszwowej
RN: leży na kozetce
RR: przyłożone do osi długiej stopy od strony podeszwowej
UWAGI: w trakcie pomiaru ruchu rotacji zewnętrznej ramię ruchome podąża za stopą skręcaną na zewnątrz, a przy badaniu rotacji wewnętrznej za stopą skręcaną do wewnątrz. Należy zwrócić uwagę, aby przy ruchu rotacji do wewnątrz nie występowała supinacja stopy, a przy rotacji na zewnątrz - pronacja stopy.
Rotację zewnętrzną i wewnętrzną w stawie biodrowym można też mierzyć w innych pozycjach:
w siadzie - podudzia, zgięte pod kątem 90° w stosunku do ud, zwisają luźno poza brzegiem kozetki;
w leżeniu tyłem - badana kończyna dolna zgięta w stawach biodrowym i kolanowym pod kątem 90°;
w leżeniu przodem - podudzie kończyny dolnej badanej zgięte pod kątem 90° - udo spoczywa na podłożu. Podobnie jak w poprzednich pozycjach, gdy następuje ruch podudzia na zewnątrz, jednocześnie zachodzi ruch rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym i na odwrót;
na stojąco - pacjent zdrową kończyną dolną stoi na podwyższeniu, a badana kończyna dolna swobodnie zwisa (wyprostowana w stawach biodrowym i kolanowym - stopa w pozycji pośredniej).
2. STAW KOLANOWY
wyprost w płaszczyźnie strzałkowej (0°)
zgięcie w płaszczyźnie strzałkowej (130°)
PW: leżenie przodem, kończyny dolne wyprostowane w stawach kolanowych, stopy poza brzegiem kozetki, stabilizacja uda kończyny badanej.
OŚ: przyłożona do środka szpary zewnętrznej stawu kolanowego
RN: ułożone wzdłuż osi długiej uda, skierowane na krętarz większy kości udowej
RR: wzdłuż osi długiej podudzia celuje na kostkę boczną.
UWAGI: Skala skierowana do góry. RR podąża za zginanym lub prostowanym w stawie kolanowym podudziem. Przy ewentualnym pomiarze ruchu przeprostu w stawie kolanowym kończyny dolne wysuwamy podudziami poza krawędź leżanki tak, aby kolana nie były podparte.
3. STAW SKOKOWY GÓRNY I DOLNY
wyprost grzbietowy w płaszczyźnie strzałkowej (20°)
zgięcie podeszwowe w płaszczyźnie strzałkowej (45°)
PW: siad z podudziami opuszczonymi poza brzeg kozetki
OŚ: przyłożona do kostki bocznej
RN: pokrywając się z długą osią goleni, zwraca się w kierunku głowy strzałki
RR: ustawione jest prostopadle do niego
UWAGI: Po ustaleniu tej pozycji goniometr przesuwamy równolegle w dół, aby ramię ruchome oparło się o zewnętrzną krawędź stopy. Skala kątomierza zwrócona do przodu. Prostowana grzbietowo i zginana podeszwowo stopa steruje ramieniem ruchomym goniometru.
nawracanie stopy (20°)
PW: siad na krześle, stopy podeszwami dotykają podłoża
Oś: przyłożona do osi pierwszej kości śródstopia (na paluchu)
RN i RR pokrywają się i są skierowane na zewnątrz ciała wzdłuż linii równoległej do linii łączącej główki pierwszej i piątej kości śródstopia.
UWAGI: W trakcie pomiaru ramię ruchome podnosi się wraz z linią palców (unosi się brzeg zewnętrzny stopy).
odwracanie stopy (40°)
PW: siad na krześle, stopy podeszwami dotykają podłoża
OŚ: przyłożona do osi piątej kości śródstopia (na palcu V)
RN i RR pokrywają się i są skierowane do środka ciała.
UWAGI: w czasie pomiaru ramię ruchome przemieszcza się razem z linią palców (unosi się brzeg wewnętrzny stopy).
II. KOŃCZYNA GÓRNA
zgięcie
PW: siad z tułowiem wyprostowanym, stabilizacja tułowia przez podparcie pleców na, możliwie dużej powierzchni, stabilizacja obręczy kończyn górnych po stronie badanej
OŚ: zgodna z osią poprzeczną stawu ramiennego, przyłożona w okolicy guzka większego
RN i RR ułożone wzdłuż osi długiej ramienia celują na nadkłykieć boczny kości ramiennej
UWAGI: skala skierowana w przód, RR porusza się razem z odpowiednim odcinkiem kończyny górnej. RN pozostaje w pozycji wyjściowej.
wyprost
PW: leżenie przodem z ramieniem ułożonym wzdłuż tułowia, opartym o podłoże. Stabilizacja obręczy kończyny górnej po strome badanej
OŚ: zgodna z osią poprzeczną stawu ramiennego, przyłożona do okolicy guzka większego kości ramiennej
RN i RR: ustawione zgodnie z osią długą ramienia, z którym podczas badania porusza się RR.
UWAGI: RN pozostaje w ustawieniu równoległym do osi długiej tułowia (od strony bocznej) i do podłoża. Skala skierowana ku górze.
odwodzenie
PW: siad z tułowiem wyprostowanym, stabilizacja przez podparcie tułowia od strony boku nie badanego
OŚ: przyłożona zgodnie z osią strzałkową stawu ramiennego
RN i RR ustawione wzdłuż osi długiej tułowia lub ramienia od tyłu tułowia, skierowane w dół.
UWAGI: RR przyrządu podczas badania porusza się razem z ramieniem badanej kończyny, skala kątomierza skierowana w bok
przywodzenie
Jeżeli w pozycji siedzącej z tułowiem ustabilizowanym przez podparcie go od strony boku nie badanego swobodnie zawieszone ramię przylega do tułowia, to znaczy, że zakres ruchu przywodzenia jest w normie i wynosi 0°.
zgięcie w płaszczyźnie poprzecznej (horyzontalnej)
PW: leżenie tyłem, kończyna badana odwiedziona do kąta 90°, oparta o podłoże. Stabilizacja obręczy kończyny górnej od góry i od przodu
OŚ: przyłożona zgodnie z osią długą przeprowadzoną przez staw ramienny w dół, od wyrostka barkowego łopatki.
RN i RR ułożone zgodnie z osią długą kończyny górnej.
UWAGI: badanie polega na wznosie kończyny górnej od podłoża dokładnie w płaszczyźnie horyzontalnej. Ramię kończyny badanej musi być w całym przebiegu ruchu ustawione pod kątem prostym do osi długiej tułowia. Skala skierowana ku górze.
wyprost w płaszczyźnie poprzecznej (horyzontalnej)
PW: leżenie przodem, kończyna górna badana odwiedziona do kąta 90°, oparta o podłoże. Stabilizacja barku po stronie badanej od góry i od tyłu
OŚ: przyłożona zgodnie z osią długą przechodzącą przez staw ramienny na wyrostku barkowym łopatki.
RN i RR ułożone zgodnie z osią długą kończyny górnej
UWAGI: badanie polega na uniesieniu kończyny górnej od podłoża dokładnie w płaszczyźnie horyzontalnej. Ramię kończyny badanej ustawione pod kątem prostym do osi długiej tułowia. Skala skierowana ku górze.
rotacja zewnętrzna
PW: leżenie przodem, ramię po stronie badanej odwiedzione w bok do kąta 90°, przedramię swobodnie zwisa w dół poza podłoże. Stabilizacja ramienia przez oparcie go o podłoże uniemożliwia przesunięcie w górę i w dół po podłożu
OŚ: przyłożona zgodnie z osią poprzeczną stawu ramiennego ustawiona jest na wysokości wyrostka łokciowego kości łokciowej.
RN i RR skierowane w dół zgodnie z osią długą przedramienia.
UWAGI: ruch przedramienia ku górze, ku głowie badanego. Skala skierowana ku górze.
rotacja wewnętrzna
PW: leżenie przodem, ramię po stronie badanej odwiedzione w bok do kąta 90°, przedramię swobodnie zwisa w dół poza podłoże. Stabilizacja ramienia przez oparcie go o podłoże uniemożliwia przesunięcie w górę i w dół po podłożu
OŚ: przyłożona zgodnie z osią poprzeczną stawu ramiennego ustawiona jest na wysokości wyrostka łokciowego kości łokciowej.
RN i RR skierowane w dół zgodnie z osią długą przedramienia.
UWAGI: ruch przedramienia w dół, a z nim porusza się ramię ruchome kątomierza. Skala skierowana w dół.