WYKŁAD 6, 28.03.2002.
Kredyty można podzielić według procesów gospodarczych finansowanych kredytami. Z takiego podziału wynikają cechy kredytu, wysokość ryzyka (a z nim łączy się wysokość st. proc.). Z takiego podziału otrzymujemy m. in.:
Kredyty na finansowanie cyklu obrotowego
W cyklu można wydzielić okres od zakupienia surowców, siły roboczej itd. przez okres wytwarzania i uzyskania gotowego wyrobu i sprzedania. Jest to cykl wytwórczy. W momencie sprzedaży nie ma uzyskania zapłaty, rozpoczyna się cykl inkasowy czyli pewien okres jaki upływa od momentu sprzedaży do momentu otrzymania zapłaty.
Gdy towar sprzedawany jest z odroczeniem zapłaty np. 60, 90 dni to oferty mają wkalkulowany kredyt np. 90 dni. Gdy ktoś nie chce kredytu to otrzymuje opust (skonto).
W Polsce kredyt odgrywa małą rolę, bo mamy politykę ograniczania kredytów, pojawia się zjawisko finansowania obrotu zadłużeniem wobec dostawcy (płacimy dostawcy kiedy sprzedamy ).
Cykl inkasowy finansowany jest za pomocą kredytu dyskontowego.
Kredyt dyskontowy
Dostawca wystawia weksel ciągniony, trasowany na odbiorcę (zapłaci odbiorca np. za 90 dni) i on zostaje zdyskontowany w banku, bank potrąca jakąś część, a resztę wypłaca dostawcy, bank czeka aż odbiorca zapłaci należność.
Weksel w obrocie kredytowym odgrywa bardzo dużą rolę. Weksel powstał z certyfikatu depozytowego wystawianego przez bankierów. W XV wieku ta operacja była bardzo rozwinięta. Bank wystawiał certyfikat za złoto, które przyniósł właściciel. Tym certyfikatem można było płacić. Służył on m. in. do tego aby można było pojechać z nim do innego miasta i tam u innego bankiera odebrać pieniądze. Certyfikat ten stał się prototypem czeku (szczególny rodzaj weksla), obligacji i innych papierów dłużnych, banknotu wymienialnego.
Weksel
pisemne polecenie (bezwarunkowe) dokonania zapłaty pewnej, określonej sumy = Weksel trasowany (ciągniony)
bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy do zapłacenia pewnej, określonej sumy = weksel własny
Żeby weksel był wekslem musi być:
bezwarunkowe polecenie lub zobowiązanie zapłaty
słowo weksel użyte w treści dokumentu
podpis wystawcy (w. własny), podpis akceptujący płatnika (w. ciągniony)
Weksel zawiera też:
nazwisko, nazwę wystawcy (płatnika)
data i miejsce wystawienia
miejsce płatności
datę płatności
może być bez daty płatności i wtedy płatny jest za okazaniem
suma, ale nie musi i wtedy posiadacz weksla otrzymuje prawo wypełnienia sumy (w. inblanco)
uczestnicy
Weksel odgrywa dużą rolę z dwóch powodów:
Weksel jest zobowiązaniem samoistnym, oderwanym od przyczyny z powodu której został wystawiony, jest zobowiązaniem bezwarunkowym, formalnym, wynikającym z treści dokumentu
Za realizacją zobowiązania stoi prawo wekslowe, państwo z aparatem egzekucyjnym należności wekslowej
W praktyce są różne podejścia do zobowiązań wekslowych. Podejście niemieckie opiera się na tym, że zobowiązanie wekslowe powstaje przez podpis i wręczenie weksla, poza dyskusją jest przyczyna zobowiązania wekslowego. Podejście francuskie polega na tym, że weksel powinien powstać w związku z dostawą towarową, obawiano się, że ktoś bez dostawy towarowej wystawiał weksel i go dyskontowała. Jest to przestępstwo. Weksel musi mieć odbicie w obrocie towarowym.
Poręczyciel - osoba, która poręczyła weksel i odpowiada w sposób solidarny czyli wierzyciel wekslowy może zwrócić się albo do dłużnika albo do poręczyciela. Poręczenie to awal
Żyranci - wierzyciel może odstąpić weksel w drodze indosu lub żyra na zlecenie firmy Y i firma Y staje się wierzycielem wekslowym, ma miejsce przekazanie. Odpowiada solidarnie nie tylko dłużnik wekslowy ale także ten, który odstąpił weksel. Żyrant może odstąpić weksle kolejnej osobie. Jest to funkcja obiegowa weksla.
Podstawowe funkcje weksla:
Instrument kredytowy
Weksel przeważnie jest płatny w określonym terminie i nie można żądać zapłaty przed terminem, dzięki temu staje się dobrym narzędziem kredytu.
Instrument zapłaty
W przypadku akredytywy czy inkasa dołączamy weksel i ....
Instrument gwarancyjny
Zabezpieczenia należności, dobrze pełni to weksel inblanco, płatny za okazaniem.
Weksel daje wysoki stopień pewności, ale często się zdarza, że dłużnik wekslowy mimo egzekucji okazuje się nie wypłacalny, weksel nie zostaje wykupiony.
Gdy dłużnik wekslowy nie chce zapłacić to uruchamiany jest protest wekslowy, następuje zwrotne poszukiwanie. Uruchamia się przez sąd komornika, który ma zająć ruchomości dłużnika.
Gdy dłużnik wekslowy uważa, że podpisał weksel, ale kontrakt został zerwany to i tak musi on zapłacić weksel, ale może on wystąpić drogą sądową o zwrot zapłaconej kwoty, ale to jest postępowanie pozawekslowe.
Roszczenie wekslowe - nie można z nim wystąpić przed terminem płatności weksla, ale są wyjątki. Może być tak, że ogłoszona jest upadłość firmy dłużnika wekslowego i wtedy wierzyciel wekslowy ma prawo uruchomić postępowanie wekslowe mimo, że nie zapadł termin płatności weksla.
Kredyt dyskontowy - udzielany przez bank w drodze zakupienia wierzytelności wekslowej połączonej z dyskontem weksla, wierzyciel wekslowy otrzymuje kwotę, kredyt spłaca dłużnik wekslowy. Weksel wystawiony przez dostawcę towaru zawiera cenę powiększoną o odsetki za oczekiwanie na zapłatę.
N - nominalna kwota weksla, to cena towarów C powiększona o odsetki i
N=C(1+i) należność roczna
N=C(1+i 
)
Bank pobiera dyskonto w wysokości 16%
d=0,16
t=90 dni
Na jaką kwotę, ile ma doliczyć do sumy wekslowej?
Jeżeli stopa dyskontowa wynosi 16% to do 90 dniowego weksla trzeba doliczyć 16,667%
Wysokość dyskonta wynika z wzoru:
Przy skupie weksli stosowany jest wzór dla liczb procentowych
1000 |
270 dni |
2700 |
możemy wyliczyć dyskonto dla całego tego pakietu
WYKŁAD 7, 04.04.2002
Kredyt dyskontowy - udzielony wierzycielowi wekslowemu przez bank w drodze skupienia wierzytelności wekslowej (weksla) dokonanej po potrąceniu kwoty reprezentującej odsetki. Wierzyciel wekslowy otrzymuje bez odsetek. Kredyt dyskontowy spłaca dłużnik wekslowy w terminie płatności. Mogą tu być dwa kredyty:
Kredyt towarowy (dostawca-odbiorca)
Kredyt który udziela bank wierzycielowi
To co potrąca bank to suma dyskonta (różnica między ceną nominalna i kwotą należności bez oczekiwania) N-C
Kwota nominalna wekslowa 1000
Cena bez kosztów oczekiwania 850
Kwota dyskonta 1000-850=150
Stopa dyskontowa - relacja, stosunek różnicy do kwoty nominalnej
Banki ustalają stopę dyskontową w skali rocznej np. 15% dyskonta. Jeżeli to jest należność półroczna to potrąci część składki rocznej.
Zdyskontowano weksle. Ile można zarobić kupując weksel 925
Rentowność zależy od czasu. Czym krótszy czas tym mniejsza rentowność (d-stopa dyskonta do kwota pomniejszona o dyskonto)
Bankowa stopa dyskontowa to punkt wyjścia dla wierzyciela do obliczenia wielkości która ma być doliczona, aby po potrąceniu przez bank dyskonta otrzymał pełną kwotę należności gotówkowej.
i=
=
=
=
=0,1622 tyle musi doliczyć aby wyjść na swoje
Skup wierzytelności wekslowych rozwinął się w stałą procedurę określaną jako factoring.
Factoring - systematyczny skup wierzytelności przedsiębiorstwa przez factora którym jest albo bank albo wyspecjalizowana instytucja zajmująca się skupem tego rodzaju wierzytelności.
Factor skupuje wierzytelność i bierze na siebie ryzyko wyegzekwowania należności (ewentualnego nieuzyskania zapłaty). Bierze na siebie obowiązek czuwania nad terminami płatności, trud postępowania sądowego gdy dłuznik nie zapłaci.
Pełna forma factoringu jest możliwa gdy faktury obejmują pełne, rzeczywiste kwoty należności.
Bank może zatrzymać przejściowo 10%, 15% lub 20% sumy, aby można było pokryć reklamacje, dokonać opustu.
W Polsce jest mniejsza stabilizacja i factoring jest bez przejęcia rysyka przez factora, gdy dłużnik nie zapłaci to ma on prawo do regresu do dostawcy.
Na zachodzie factoring rozwinął się dzięki stabilizacji rynkowej, stabilizacji firm (współpracują one z dobrymi kontrachentami, faktury wystawiane są bea pomyłek, nie ma faktur wystawianych podwójnie).
Przedmiotem skupu mogą być faktury, czyli przy factoringu mówimy o skupie wierzytelności, a nie koniecznie weksli.
Redyskonto - odkupienie przez Bank Centralny wierzytelności wekslowej banku komercyjnego, dokonanym przy zastosowaniu stopy redyskontowej ustalonej przez BC.
Ustalenie przez BC stopy redyskontowej sprawia, że banki komercyjne swoje stopy dyskontowe ustalają wyżej, aby nie stracić. Ustalenie stopy redyskontowej wpływa na wysokość stopy dyskontowej. Stopa redyskontowa to instrument polityki pieniężnej BC, wpływa na stopę dyskontową i kredyt dyskontowy. Stopy dyskontowe i redyskontowe odgrywają m.in. rolę, że na zachodzie redyskonto weksli to źródło zasilania się banku w środki płynne. BC skupuje weksle codziennie, gdy nagle brakuje mu środków płynnych to wtedy bankom komercyjnym odsprzedaje weksle i otrzymuje środki płynne.
W Polsce stopa redyskontowa BC wynosi 12%(kredyt redyskontowy)
Stopa lombardowa wpływa tak naprawdę na sytuację finansową. Obecnie wynosi ona 13,5%.
Banki stosują wyższą stopę dyskontową od 16% do 18%.
Weksel półroczny o wartości nominalnej 10 000 i stopa dyskontowa 16%. Bank kupuje weksle potrącając dyskonto półroczne i płaci 9 200
C=10 000(1-0,16
)=9 200
Jeżeli bank odsprzedaje go BC to przy stopie 12% za 9 400
C'=10 000(1-0,12
)=9 400
Różnica jest 200, tyle zarobi (a nie 1000 gdyby czekał na upływ czasu weksla)
Gdy 120 dni upływa do płatności
C"=10 000(1-0,12
=9 600
Więc krótszy okres, mniejsza kwota redyskonta zostaje potrącona, różnica jest 400
Stopa redyskontowa jest instrumentem polityki pieniężnej BC, redyskonta w Polsce jest bardzo mało. W Niemczech redyskonto stosowane jest masowo, jest elementem stałej współpracy między bankami komercyjnymi, a BC. Kiedy bankom komercyjnym brakuje pieniędzy to korzystają z operacji redyskontowej. BC Niemiec ustala limity do których jest w stanie redyskontować weksle, potem banki mogą otrzymać kredyt lombardowy bardzo wysoko oprocentowany. W Wielkiej Brytanii banki mają tak dysponować środkami płynnymi, aby nie zaciągać kredytów redyskontowych. Jest to kredyt awaryjny. Nie odgrywa on roli instrumentu polityki finansowej.
Technika obliczania dyskonta przy masowym skupie wierzytelności. Wykorzystywany jest rachunek liczb procentowych.
K-kapitał
K
=
:
4 weksle skupione na kwoty:
Znajduje to zastosowanie przy obrocie papierami wartościowymi (gł. Bony Skarbowe). Deficyt państwa pokrywany jest przez sprzedaż obligacji, taka pożyczka znajduje pokrycie w DN, gdy ludzie kupują obligacje to nie wydadzą na inne cele, część DN zostaje zachowana i pożyczona państwu. Bony Skarbowe emitowane są w kwotach nominalnych i sprzedawane z dyskontem.
Bon 3-msc na kwotę 1000
N=1000
t=90
Z jakim dyskontem go sprzedać? Bankom musi się opłacać go kupić, dyskonto ma zapewnić taki sam dochód, jak z lokaty w banku, a nawet większy ten zysk powinien być.
N=C(1+i
)
C=
i ≈ 0,10 dyskonto ma zapewnić zysk nie mniejszy niż 10%
C=
=
=975,61
Dyskonto powinno wynosić:
D=
*
=
*
=0,097
Wyszukiwarka