19. Polityka zagraniczna USA po rozpadzie ZSRR

Polityka zagraniczna USA przed rozpadem ZSRR obejmowała wszystko, co zaistniało na scenie międzynarodowej (eksport, zawieranie sojuszy, budowanie potęgi militarnej itp.)

Obecnie, po rozpadzie ZSRR polityka USA jest bardziej selektywna, dlatego też obejmuje 3 wyszczególnione obszary:

1. obszary aktywnej działalności

2. obszary czujnej obserwacji i ewentualnego wspierania

3. obszary wnikliwego nadzoru i konstruktywnego dialogu.

AD 1) Obszar aktywnej działalności to:

• obszar Europy Zachodniej - strefa Paktu Atlantyckiego - jest to najbardziej znaczący przyczółek dla amerykańskiej działalności na całym tym kontynencie

• obszar Pacyfiku - m.in Chiny, Japonia, Australia, obecna tam Rosja (bo tam w przyszłości będzie rozgrywać się jedna z decydujących ról)

• Bliski Wschód - konflikt Izraela z państwami arabskimi ( ważne znaczenie tego miejsca - producenci ropy)

AD 2) Obszar czujnej obserwacji i ewentualnego wspierania to:

• ameryka łacińska - NAFTA - wielki rynek konsumencki dla USA

• kraje postkomunistyczne europy środkowo- wschodniej + kraje nadbałtyckie - chodzi tu o czujne wspieranie polityczne i materialne w celu przyspieszenia procesu transformacji oraz stabilizacji w tym regionie, co jest bardzo ważne dla rozwoju stosunków handlowych

AD 3) Obszar wnikliwego nadzoru (monitorowanie) i konstruktywnego dialogu to:

• chodzi tu głównie o 2 kraje: Rosję i Chiny - wspieranie przemian, które nie doprowadziłyby do przejawów nacjonalizmu; w przypadku Chin mamy rosnące znaczenie tego kraju na arenie międzynarodowej - aby stworzyć stosunki przyjacielskie -taka musi być polityka USA, aby tam nie było nastrojów antyamerykańskich

6. Strategia współczesnej polityki zagranicznej USA (główne koncepcje i kierunki)

USA są obecnie jedynym supermocarstwem. Nie są obecnie częścią dźwigni, przeciwwagą ZSRR. Jednak po rozpadzie układu dwubiegunowego zwiększyła się rola oddziaływania różnych państw na sytuację międzynarodową. Dzisiaj USA muszą walczyć o uzyskanie poparcia, dziś amerykańskie władanie nie jest tożsame ze światową pozycją USA. Muszą zabiegać, zdobywać poparcie sojuszników i szukać nowej legitymizacji (wcześniej nią była walka z komunizmem). Dzisiaj USA nie mogą argumentować swej wiodącej pozycji tym, czym kilka lat temu. USA musi walczyć o pozyskanie poparcia aby uzyskać pozycję, która daje wpływy na większym obszarze. Muszą o to zabiegać. Obecnie o takie poparcie jest bardzo trudno ponieważ duża część mocarstw regionalnym jest nastawiona anty USA - przeciw ich hegemonii na scenie międzynarodowej.Amerykański etos nie ma już takiego znaczenia. Obecnie w USA toczy się dyskusja nad ustalaniem priorytetów w polityce zagranicznej. Są różne zdania na ten temat. Polityka ta jest bardziej selektywna (szerzej w punkcie 19).

Utrzymywanie pozycji globalnego hegemona wiąże się z coraz wyższymi kosztami (utrzymywanie potężnej armii, angażowanie się w rozwiązywanie konfliktów na całym świecie np.w Kosowie, utrzymywanie baz wojskowych itp.). Powstaje dylemat czy np. zwiększać wydatki na wojsko i pomoc dla krajów trzeciego świata, czy też zwiększyć wydatki na cele wewnętrzne USA, np. na szkolnictwo, które obecnie upada w USA, czy na walkę z przestępczością. W USA powstają obecnie wielkie dysproporcje majątkowe, następuje kumulacja bogactwa, powstają obszary biedy.

Dzisiejsza polityka zagraniczna USA dąży do zmniejszenia wydatków na rzecz wydatków wewnętrznych co m.in. zapowiedział BUSH, który chce przeznaczyć te środki m.in na szkolnictwo. Strategia polityki zagranicznej zakłada skupienie się tylko na najważniejszych dla USA obszarach, by nie angażować się w niepotrzebne konflikty, nie ponosić zbędnych kosztów. Najważniejsze obszary to m.in Europa, Bliski Wschód,gdzie USA ma zamiar aktywnie się angażować w działalność. Polityka ta zakłada też obserwację innych ważnych obszarów jak Chiny,Rosja i zakłada promowanie pozytywnych przemian w tych krajach.

1

---