PSYCHOLOGIA KLINICZNA - dziedzina badań psychologicznych i zastosowań, zajmująca się opisem i wyjaśnianiem zdrowych i zaburzonych form zachowania, przeżywania i funkcjonowania somatycznego. (Sęk)

Zakres działań praktycznych:

1. diagnoza zdrowia/zaburzeń;

2. pomoc i interwencja profesjonalna

Psychopatologia - wiedza opisująca zaburzenia psychiczne, wskazująca na etiologię i patomechanizm zaburzeń.

Podejścia teoretyczne w ramach psychopatologii:

1. opisowe - patopsychologia procesów psychicznych;

2. dynamiczno-wyjaśniające - patopsychologia mechanizmów przystosowawczych

POJĘCIE NORMY PSYCHICZNEJ

Norma psychiczna wg Sowy:

1. powszechność, masowość, częstość występowania (norma statystyczna);

2. zgodność z konwencja społeczną, wzorami zachowań właściwymi dla danej populacji (norma opisowa);

3. zgodność z normami obowiązującymi w populacji (norma nakazowa)

Kryteria rozróżnienia normy i patologii:

1. kryterium statystyczne;

2. odmienność od typowości - zachowania niespodziewane;

3. naruszanie norm społecznych

4. poczucie subiektywnego dyskomfortu;

5. niesprawność - obniżenie jakości funkcjonowania w stopniu uniemożliwiającym poradzenie sobie z typowymi zadaniami.

Kryteria rozróżnienia normy i patologii wg Rosenhana i Seligmana:

1. trudności w przystosowaniu;

2. nieracjonalność;

3. dziwaczność;

4. wyrazistość;

5. konwencjonalność.

ZDROWIE PSYCHICZNE

ZDROWIE (wg WHO; 1948r.) -stan pełnego psychicznego, fizycznego, społecznego dobrostanu człowieka.

Koncepcja salutogenetyczna Antonovsky`ego:

POCZUCIE KOHERENCJI - orientacja życiowa, polegająca na spostrzeganiu świata jako zrozumiałego, sterowalnego oraz mającego sens, wartego podejmowania wysiłku i emocjonalnego inwestowania w życie.

Cechy osoby zdrowej psychicznie wg Michalskiej:

1. przystosowanie do środowiska społecznego, dojrzałość psychiczna,

2. prawidłowy rozwój psychiczny;

3. poczucie zadowolenia i szczęścia;

4. brak konfliktów i napięć;

5. równowaga i integracja funkcji psychicznych.

KLASYFIKACJE ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

ICD-10: Międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych

DSM IV - wieloosiowy system klasyfikacyjny

Oś I: zespoły kliniczne - aktualne objawy pacjenta

Oś II: zaburzenia osobowości - opis zaburzeń osobowości lub upośledzenia umysłowego

Oś III: ogólny stan medyczny - współwystępujące choroby;

Oś IV: problemy psychospołeczne i środowiskowe - problemy życiowe związane z chorobą;

Oś V: ogólna ocena funkcjonowania - opis aktualnego poziomu funkcjonowania pacjenta

DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA

DIAGNOZA - rozpoznawanie jednostkowych stanów rzeczy na podstawie objawów i tendencji rozwojowych przy wykorzystaniu wiedzy o ogólnych prawidłowościach (Ziemski)

Problematyka diagnozy:

1. określenie rodzaju objawów występujących w danym zaburzeniu;

2. wyjaśnienie przyczyn i skutków zaburzenia;

3. poszukiwanie czynników psychologicznych pomocnych w terapii.

Funkcje diagnozy:

• Deskryptywno-ewaluatywna

• Eksplanacyjna

• Predykcyjna

• Korekcyjna

Typy diagnozy:

• Klasyfikacyjna

• Genetyczna

• Funkcjonalna

• Fazy rozwoju

• Prognostyczna

Obszary diagnozowania (wg Barclaya)

• Obszar identyfikacji/badania (co rzeczywiście jest?)

• Obszar decyzji (co ma być zrobione?)

• Obszar działania (przybliżanie pierwszego do drugiego)

Etapy diagnozy:

1. E. badania

2. E. wyjaśniania

3. E. interwencji

Metody zbierania danych:

1. wywiad i rozmowa psychologiczna;

2. obserwacja;

3. testy psychologiczne, np. MMPI, test depresji Hamiltona, test Rorschacha, TAT (test Apercepcji Tematycznej)

4. metody neuroobrazowania procesów mózgowych, np.. PET (tomografia pozytronowa), MRI (rezonans magnetyczny)

Schemat wywiadu klinicznego:

1. informacje o objawach (pomocnicza rola obserwacji);

2. informacje o historii choroby - powstaniu objawów i ich rozwoju;

3. informacje o przebiegu doświadczeń życiowych z różnych okresów życia;

4. informacje o stosunku pacjenta do jego doświadczeń;

5. informacje o zachowaniu pacjenta w czasie rozmowy psychologicznej;

6. informacje podsumowujące uzyskane dane i obserwacje

Dobór metod leczenia w oparciu o diagnozę - wyznaczniki (Butler i Clarin)

1. rodzaj postawionej diagnozy nozologicznej;

2. cechy pacjenta;

3. kontekst funkcjonowania pacjenta - wsparcie społeczne, status, zasoby środowiskowe

Dostępne formy pomocy psychologicznej

1. psychoterapia indywidualna;

2. psychoterapia grupowa;

3. terapia rodzin i małżeństw

---