28. Niszcząca i budująca działalność wiatru
1. Niszcząca działalność wiatru przejawia się w dwojakiego rodzaju procesach:
deflacja - polega na wywiewaniu, unoszeniu, przenoszeniu materiału przez wiatr. Trwa do momentu osiągnięcia tzw. bruku deflacyjnego złożonego z materiału, którego wiatr nie może już przenieść (skała lita bądź materiał nawilgocony). W wyniku deflacji powstają misy, rynny deflacyjne oraz ostańce (góry świadki).
korazja - mechaniczna działalność wiatru, polega na uderzaniu niesionym przez wiatr materiałem w istniejące na drodze przeszkody. W wyniku korazji powstają grzyby skalne, tzw. nisze korazyjne, graniaki czyli kamienie o ostrych krawędziach, jardangi.
2. Budująca działalność wiatru (akumulacja):
Wydma paraboliczne
Ma kształt półksiężycowy, jej ramiona są skierowane przeciwko wiatrowi. Wydmy te występują w warunkach bardzo wilgotnych. Ramiona wydmy są czasami zajęte przez roślinność, dlatego pozostają w tyle za środkową częścią .
występowanie: klimat umiarkowany
Wydmy podłużne barhany
W kształcie półksiężyca, ramiona są skierowane zgodnie z kierunkiem wiatru. Dzieje się tak , ponieważ po bokach wydmy jest mniej piasku niż w części środkowej i dlatego boki wydmy szybciej się przemieszczają. Występują na obszarach suchych, gorących.
występowanie: klimat zwrotnikowy np. pustynie: Kuzył-Kum, Kara-Kum