Dagmara Krysiak

ANTROPOMETRIA

Wprowadzenie:

- adaptacja metod antropologii do celów procesu karnego,

- zajmuje się opisem i pomiarem cech ciała ludzkiego,

- metoda identyfikacji człowieka (ew. zwłok) na podstawie pomiarów jego ciała lub utrwalonego wizerunku, a także jest przydatna dla zobiektywizowania rysopisu,

- jedna z pierwszy metod identyfikacyjnych, wprowadzona do praktyki pod koniec XIX wieku;

- autor: Alphonse Bertillone; w 1882 registratura antropometryczna przestępców,

- Bertillone jest również twórcą zasad tzw. portretu mówionego polegającego na sformalizowaniu i tym samym zobiektywizowaniu opisowego rysopisu jak również fotografii kryminalnej,

- współczesne zastosowanie antropometrii:

* zobiektywizowany, sformalizowany opis cech zewnętrznych człowieka i jego rekonstrukcji na postawie zeznań świadków,

* rekonstrukcji wyglądu zażyciowego zwłok,

* identyfikacji osób na podstawie ich obrazu utrwalonego na zdjęciu, taśmie filmowej lub magnetycznej lub też cyfrowo,

Rysopis i rekonstrukcja wyglądu na podstawie opisu podanego w zeznaniach:

- rysopis może być przydatny przy identyfikacji osoby, gdy jest pełny, dokładny i sporządzony wedle pewnego schematu,

- najogólniejszy rysopis musi zawierać przynajmniej 3 podstawowe dane: płeć, przybliżony wiek, przybliżony wzrost,

- ważnym uzupełnieniem rysopisu są: sylwetka, kolor włosów, ich stan, kolor oczu, znaki szczególne, odzież i sposób ubierania się,

- jeśli to możliwe policja uzupełnia rysopis danej osoby jej wizerunkiem,

- często dla celów wykrywczych (rzadko dowodowych) stosuje się sporządzanie portretu na podstawie rysopisu podawanego przez świadka,

- jeśli okaże się, że świadek zapamiętał wiele cech można przeprowadzić eksperyment w rozumieniu art. 211 KPK z udziałem biegłego, polegający na próbie odtworzenia wyglądu opisywanej osoby na podstawie wskazówek podanych przez świadka, w nawiązaniu do wcześniejszych zeznań; kryminalistyka zna kilka metod wizualizacji rysopisu:

* metoda rysunkowa,

* kreślenie prozopologicznego portretu pamięciowego - nie oddaje szczegółów wyglądu twarzy, ale ogólne podobieństwo,

* metoda rysunkowo - kompozycyjna - zestawianie gotowych elementów poszczególnych części twarzy narysowanych na przezroczystych foliach poprzez ich nakładanie na siebie; do jej realizacji stosowane były skatalogowane zestawy poszczególnych części twarzy; w Polsce najpopularniejszy zestaw to IDENTY-KIT

* metody komputerowe - elementy wyglądu twarzy umieszczane są na celuloidowych płytach lub taśmach, ale w pamięci komputera; dodatkowo używane są osiągnięcia techniki komputerowej i grafiki; w Polsce stosowany jest specjalny program POL-SIT Windows 95, który jest wystandaryzowany dla populacji polskiej,

- po wykonaniu rekonstrukcji wyglądu świadka powinno się jeszcze raz przesłuchać, tak by do wyników pracy mógł on dodać stosowny komentarz,

Rekonstrukcja wyglądu przyżyciowego:

- czasami identyfikacja nieznanych zwłok, w sytuacji gdy twarz uległa destrukcji wymaga rekonstrukcji jej wyglądu,

- gdy brak materiału porównawczego, dysponując jedynie czaszką, rekonstrukcję wyglądu twarzy można podjąć metodą plastyczną (metoda Gierasimowa) - jest dość zawodna, bo przeliczniki grubości tkanki miękkiej mają charakter średnich przy znacznych odchyleniach osobniczych,

- w sytuacji, gdy jest podejrzenie do kogo należeć mogą zwłoki, można posłużyć się metodą superprojekcji, polegającą na zestawieniu zdjęć czaszki i zdjęć wykonywanych za życia lub zdjęć rentgenowskich głowy (superprojekcja radiologiczna, metoda radiologiczna),

- nową metodą jest videosuperprojekcja - kamera skierowana jest obiektywem na czaszkę, druga na fotografię, a obraz obu kamer nakładany jest na siebie na monitorze,

- ostatnio zaczęto stosować superprojekcję komputerową dzięki programom można uzyskać na ekranie obraz trójwymiarowej czaszki i zestawionego z nią zdjęcia,

- identyfikacja zdjęcia czaszki i zdjęcia przyżyciowego polega na stwierdzeniu zgodności wyznaczonych przez antropologa punktów - ich zgodność przy braku rozbieżności pozwala na identyfikację pozytywną o wysokim stopniu prawdopodobieństwa, stwierdzenie rozbieżności pozwala na stwierdzenie pewności eliminacji,

Badania identyfikacyjne osób na podstawie ich obrazu utrwalonego na zdjęciu, taśmie filmowej lub magnetycznej albo cyfrowo:

- z uwagi na częstotliwość występowania kamer, które są powszechne w miejscach publicznych i na prywatnych posesjach, coraz popularniejsze badania,

- popularność aparatów cyfrowych,

- badanie porównawcze wizerunku na zdjęciu dowodowym i porównawczym wykonywane jest przy zastosowaniu jednej z kilku metod:

* metoda pomiarowa - biegły antropolog dokonuje pomiarów określonych części twarzy na zdjęciu dowodowym lub porównawczym, a następnie zestawia je oceniając, czy są one zgodne,

* metoda antropometryczna - odmiana pomiarowej, polega na porównaniu położenia, ściśle wyznaczonych na materiale dowodowym i porównawczym punktów antropometrycznych i proporcji, dodatkowo może być uzupełniona pomiarami kątów; metodę pomiarową jak i antropometryczną można stosować tylko przy dobrej jakości materiale dowodowym

* metoda morfologiczno - porównawcza - wymaga dużego doświadczenia antropologa, który wyszukuje i opisuje poszczególne cechy twarzy utrwalone na zdjęciu dowodowym, a następnie szuka ich na zdjęciu porównawczym; metodę tę można zastosować gdy jakość zdjęć dowodowych nie pozwala na zastosowanie metody pomiarowej; niekategoryczna ocena identyczności za to kategoryczna ocena, że podejrzany nie jest osobą ze zdjęcia

* metoda konturowa - przy profilach

* metoda montażowa - zestawienie fragmentu zdjęcia dowodowego z dopełniającym je fragmentem zdjęcia porównawczego,

- w praktyce biegły stosuje zwykle łącznie dwie lub więcej metod,

- znaczny ułatwieniem jest obecność blizn, znamion, tatuaży.

---