PIOTR SZTOMPKA - „Socjologia” notatki
Społeczeństwo- aktywność ludzi, nie ma społeczeństwa bez ludzi działających.
Zachowanie- aktywność zaobserwowana z zewnątrz. Behawioryzm- kierunek postulujący badanie elementarnych zachowań ludzkich jako reakcji na bodźce płynące z otoczenia lub od innych ludzi oraz traktowanie wszelkich złożonych przejawów życia społecznego jako kombinacji zachowań.
„Uczyć się instrumentalnie”- to znaczy na efektach swoich zachowań.
DZIAŁANIE: zachowanie wyposażone w sens, znaczenie. Znaczenie kulturowe: wspólny dla całej zbiorowości, podzielany przez jej członków, sens wiązany z określonymi działaniami. Znaczenie motywacyjne, psychologiczne: indywidualne zamiary, intencje, motywacje, jakie jednostka wiąże ze swoim działaniem.
Kultura dostarcza gotowych scenariuszy, wzorów zachowań, które realizujemy chcąc osiągnąć te czy inne cele.
CZYNNOŚCI SPOŁECZNE- działania, które skierowane są ku innym ludzią.
DZIAŁANIE SPOŁECZNE- działania kierowane ku innym ludzią, w których uwzględnia się aktualne lub potęcjalne reakcje innych i według tego kształtuje się przebieg własnego działania. Działania racjonalne: działania, które poprzedzone są pewną rozwagą, podejmowane po przemyśleniu(rachunek kosztów i zysków)- racjonalność subiektywna, racjonalność instrumentalna(uzyskanie jak najwięcej najmniejszym kosztem). Działania tradycjonalne albo rutynowe: działamy tak, bo tak się zawsze działało, albo dlatego, że tak wszyscy czynią w naszej zbiorowości. Działania afektywne lub emocjonalne: podejmowane nie po to aby uzyskać jakiś cel, ani nie dlatego, że inni tak postępują; jednostka zmierza do celu tak dla niej wartościowego, że nie liczy się z najwyższymi nawet kosztami (empatia- wczucie się w stan partnera, próba zrozumienia emocji partnera).
Odczarowywanie świata-zmniejszanie roli działań tradycjonalnych i afektywnych na rzecz działań racjonalnych opartych na zimnej kalkulacji.
ROZDZAIŁ 3 Od działań społecznych do interakcji.
Kontakt społeczny- pare działań społecznych wzajemnie zorientowanych ku sobie, o charakterze jednorazowym, przelotnym.
INTERAKCJA- dynamiczna, zmienna sekwencja wzajemnie zorientowanych działań partnerów, którzy modyfikują swoje działania w zależności od tego, co robi (lub mówi) ten drugi.
Interakcja bezpośrednia: współobecność przestrzenna i równoczesność czasowa. Dystans interakcyjny: w zależności od treści interakcji kształtuje się typowa odległość między partnerami; 1.)dystans intymny: 1-1,5 stopy (np. między rodzicami i dziećmi, narzeczonymi itp.) 2.)dystans osobisty: 1,5-4 stóp(np. między przyjaciółmi, dobrymi znajomymi itp.) 3.)dystans socjalny: 4-12 stóp (np. między dyrektorem a pracownikiem „na dywaniku”) 4.)dystans publiczny: powyżej 12 stóp (np. mówca na trybunie, ksiądz na ambonie, aktor w teatrze)
CZTERY TEORIE INTERAKCJI:
1) Teoria behawioralna- interakcja to wzajemnie powiązane zachowania jednostek, sekwencja bodźców i reakcji.
2) Teoria wymiany- teoria racjonalnego wyboru- traktuje interakcje jako wzajemną wymianę pewnych dóbr czy wartości między partnerami (modelem myślowym jest tu akt kupna i sprzedaży).
Zasada wzajemności- powszechnie spotykana reguła kulturowa nakazująca rewanżować się za doznane korzyści czy uzyskane dobra.
3)Symboliczny interakcjonizm- mówi, że w interakcji wymiana i wzajemność dotyczą nie tyle obiektów materialnych, co idei, symboli, znaczeń. Istota interakcji jest, więc komunikacja.
4) Teoria dramaturgiczna- (analogia życia społecznego do teatru) ludzie kierują się w swoich działaniach przede wszystkim do zrobienia na swoich partnerach czy audytoriach dobrego wrażenia.
Efekt jaźni odzwierciedlonej (Charles H. Cooley)- uważał, że ludzie kształtują swoją jaźń, czyli wizję samego siebie i samoocenę w oparciu o reakcje, jakie napotykają ze strony partnerów interakcji. Inni ludzie dostarczają zwierciadła, w którym mogą się przejrzeć. Kiedy inni traktują nas pozytywnie- mamy prawo sądzić, że jesteśmy wiele warci, kiedy jednak negatywnie- nasz samoocena się obniża. Raz ukształtowana jaźń odzwierciedlona uruchamia ciekawy mechanizm samorealizującej się prognozy.
DZIAŁANIA ŁĄCZNE- sieć interakcji między kilkoma osobami znajdującymi się we wspólnej sytuacji.
ISTOTNI INNI- ci partnerzy naszych interakcji lub te audytorium, przed którymi się prezentujemy, na których najbardziej nam zależy i których oczekiwania usilnie staramy się spełnić.
KONTAKT WZROKOWY- elementarna wymiana spojrzeń, która wskazuje, że potencjalni partnerzy interakcji dostrzegli się nawzajem.