Wsparcie małżonków z problemem niepłodności
Nie dla wszystkich ludzi sprawą prostą i oczywistą jest uzyskanie własnego potomstwa. Pomimo regularnego współżycia i niestosowania żadnych metod czy środków zapobiegania ciąży, ok. 20% małżeństw ma problemy z poczęciem dziecka. Niepłodnością nazywamy więc niemożność zajścia w ciąże po 12 miesiącach regularnych stosunków płciowych bez stosowania środków antykoncepcyjnych i może ona dotyczyć zarówno kobietę jak i mężczyznę.
Wyróżniamy kilka rodzajów niepłodności:
Niepłodność pierwotna- kobieta z danego związku nigdy nie była w ciąży;
Niepłodność wtórna- para w przeszłości uzyskała ciąże, lecz obecnie są do tego niezdolni;
Niepłodność całkowita- spowodowana wadami wrodzonymi, np. brak jajników, macicy u kobiet, lub brak jąder, nabłonka plemnikotwórczego u mężczyzn;
Niepłodność względna- czasowe istnienie powodów ograniczających płodność;
Niepłodność okresowa- stan czasowej niezdolności do zapłodnienia, np. przed pokwitaniem, w połogu, po przekwitaniu oraz w niektórych fazach cyklu miesięcznego, lub w wyniku stosowania środków antykoncepcyjnych;
Niepłodność serologiczna- niemożność przenikania plemników przez śluz szyjkowy, z powodu znajdowania się w nim przeciwciał przeciwplemnikowych.
Bardzo istotną sprawą jest, aby podczas pierwszego spotkania z kobietą lub parą borykającą się z takim problemem pielęgniarka, położna lub lekarz udzielili im podstawowych informacji na temat płodności w małżeństwie oraz wyjaśnili zasady diagnostyki i leczenia niepłodności, a także pożądanego sposobu zachowania się partnerów tym czasie należą do nich takie informacje jak:
Zdolność partnerów do współżycia płciowego i osiąganie satysfakcji seksualnej nie jest równoznaczne z ich płodności;
Posiadanie własnego potomstwa przez jednego z małżonków w innym związku nie świadczy o tym, że jest on w dalszym ciągu płodny i może je mieć z drugim partnerem;
Odpowiedzialność za płodność w danym związku ponoszą w równym stopniu kobieta i mężczyzna;
Po pierwszym roku nieefektywnego współżycia płciowego oboje małżonkowie powinni zasięgnąć porady lekarskiej, bowiem szansa uzyskania ciąży wyraźnie maleje wraz z upływem czasu;
Podstawę do rozpoczęcia leczenia bezdzietności małżeńskiej stanowi dokładnie zebrany wywiad, badanie ginekologiczne kobiety, prowadzenie samoobserwacji i rejestracji zmian zachodzących w cyklach miesiączkowych oraz wynik badania nasienia męża;
Przekazywane zespołowi leczącemu informacje powinny być pełne i nie mieć obaw, iż zostaną ujawnione ;
Diagnostyka i leczenie obejmuje zawsze parę małżeńską, a nie tylko jednego z partnerów;
Leczenie często dłuższego czasu, wielu wizyt u specjalisty, poddania się różnorakim badaniom diagnostycznym, niekiedy zabiegu chirurgicznego, stąd konieczny jest spokój cierpliwość i wytrwałość partnerów w dążeniu do upragnionego celu;
Wszystkie zalecenia lekarskie, np. co do sposobu przyjmowania leków czy terminu następnej wizyty, powinny być ściśle przestrzegane, gdyż samowolnie dokonywane zmiany przedłużają, a nawet niszczą efekty terapii.
Małżeństwom, które starają się o poczęcie potomka należy pomóc w znalezieniu uczciwego, kompetentnego lekarza, który nawet jeśli sam nie będzie mógł sam podjąć się wykonania wszystkich zabiegów, to przynajmniej prawidłowo pokieruje diagnostyką i leczeniem.
Leczenie niepłodności zależy od rozpoznania jej przyczyn. Może być ono zupełnie zachowawcze, zachowawcze, wraz z akceptowaną przez partnerów techniką rozrodu wspomaganego albo operacyjne. O wszystkich tych metodach par powinna być poinformowana i bez względu na pobudki, jakimi się kierują, powinni być oboje wewnętrznie przekonani, iż są gotowi zrobić wszystko aby osiągnąć upragniony cel.
Wyróżniamy następujące metody leczenia niepłodności:
Leczenie farmakologiczne, którego celem jest pobudzenie lub uzupełnienie braków w czynności niektórych narządów organizmu kobiety, często wywołuje korzystne zmiany i wyzwala owulację w określonym dniu cyklu miesiączkowego. Przy równoczesnej poprawie sprawności zapładniającej nasienia męża, udaje się uzyskać ciąże. W leczeniu tym ważne jest usuniecie stanów zapalnych w obrębie pochwy, jamy ustnej czy skóry, a także ograniczenie używek oraz stosowanie diety wysokobiałkowej z dużą ilością witamin i soli mineralnych, a oprócz tego- eliminacja negatywnych oddziaływań środowiska, nierozpamiętywanie zdarzeń i błędów z przeszłości, lecz wiara w powodzenie.
Sztuczne zaplemnienie, czyli podanie do macicy nasienia męża lub obcego dawcy. Jednakże zabiegi te nie są pozbawione ryzyka pojawienie się u nich swego rodzaju konfliktów osobistych, etyczno-moralnych, prawnych czy społecznych.
Adopcja, która jest również metodą leczenia niepłodności. Jednakże jest to trudny problem dla małżonków. Motywy podjęcia takiej decyzji mogą być różne- chęć zaspokojenia potrzeb rodzicielskich, zaopiekowania się osieroconym dzieckiem, ratowania rozpadającego się małżeństwa, zapełnienie pustki w życiu.
W każdym z tych przypadków ostateczna decyzja należy do obojga małżonków, lekarz czy inny członek zespołu pełnią jedynie funkcje informatorów i doradców. Zagadnienia związane z metodami leczenia niepłodności stanowią od lat przedmiot zainteresowania i dyskusji psychologów, socjologów, prawników, socjologów i lekarzy. Pomimo to liczba małżeństw decydujących się na tego typu metody leczenia wcale nie spada, a wręcz przeciwnie- ma tendencję zwyżkową.
Piśmiennictwo:
Kornas-Biela D.: Wokół początku życia ludzkiego. Warszawa 1993.
Klimek R.: Niepłodność uleczalna czy nie? Warszawa 1986.
Łapicka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Lublin 2003
1