Narodziny i rozwój Ligi Narodów
Pakt LN podpisany 28.06.1919 wszedł w życie wraz z traktatem wersalskim 10.01.1920. Pakt składał się z preambuly, w której jednak nie zawarto bezwarunkowego potępienia wojen, gdyż jak uważano byloby to w ówczesnych warunkach nierealistyczne, oraz 26 artykulów.
Pierwotnie członkami były 32 państwa i dominia wymienione w aneksie do Paktu oraz 13 państw neutralnych zaproszonych do uczestnictwa w Lidze. Liga miala więc w 1920 liczyć 45 państw, w rzeczywistości były to jednak 42, gdyż USA, Ekwador i Hidżaz nie ratyfikowaly traktatu wersalskiego. LN uczyniono otwarta dla wszystkich państw, lecz tylko wtedy, gdy za ich przyjęciem opowie się 2/3 jej członków.
Zgromadzenie Ogólne- w jego sklad wchodzily wszystkie państwa członkowskie i dysponowaly po 1 glosie. Kompetencje Zgromadzenia zakreślono szeroko, dając mu prawo rozpoznawania wszystkich spraw wchodzących w zakres dzialania Ligi lub dot. Pokoju światowego.
Rada Ligi Narodów- organ w praktyce najważniejszy. Uznano tu formalnie uprzywilejowaną pozycję wielkich mocarstw, które zaliczono do stalych członków. Ich sklad jednak się zmienial. Początkowo były to: Wlk. Brytania, Francja, Wlochy i Japonia. W 1926 Rada powiększyla się o Niemcy, ale w latach 1933-37 po wystąpieniu Niemiec i Japonii oraz przyjęciu ZSRR znów liczyla 4 czlonków. Gdy w 1937 wystąpily z niej jeszcze Wlochy w jej sklad wchodzily już tylko: Wlk. Brytania, Francja i ZSRR. W grudniu 1939 z LN usunięto ZSRR. Początkowo mialo być 4 niestalych członków Rady Ligi, w 1926 ustalono ich trzyletnią kadencję zwiększono ich liczbę do 9, a w 1936- do 11. Wprowadzono też wtedy kategorię półstałego członka Rady, którym moglo zostać państwo wybrane ponownie po upływie trzyletniej kadencji(taki status uzyskala m.in. Polska).
Zarówno w Zgromadzeniu jak i w Radzie decyzje podejmowano jednomyślnie.
Organem Ligi był Sekretariat, który składał się z Sekretarza Generalnego i personelu. Siedzibą była Genewa a pierwszym sekretarzem Brytyjczyk E. Drummond.
Główne zalożenia:
-artykul 8 Paktu stanowiący o rozbrojeniach: `utrzymanie pokoju wymaga zmniejszenia zbrojeń narodowych do minimum dającego się pogodzić z bezpieczeństwem narodowym oraz z wykonywaniem zobowiązań międzynarodowych nałożonych przez wspólną akcję'.
-artykuly 10, 11 i 16 mówiące o tym, że LN będzie bronić integralności terytorialnej niezależności politycznej swych członków oraz że w wypadku wojny lub groźby wojny LN powinna podjąć wszelkie środki mogące skutecznie zabezpieczyć pokój między narodami, a także że w razie zlamania swych zobowiązań przez któregoś z członków Liga może zastosować wobec niego określone sankcje
-artykuly 12,13, 14 i 15 Paktu Ligi mówiące o tym, że każdy spór między członkami oddany będzie postępowaniu rozjemczemu lub sądowemu. Postępowanie sądowe należała do Stalego Trybunalu Sprawiedliwości Międzynarodowej, który postanowiono powolać oraz innego sądu `który wskażą Strony lub który zostal przewidziany w zawartych uprzednio przez nich konwencjach'.
-artykul 22 tworzący system mandatowy, a więc zarząd nad dotychczasowymi koloniami Niemiec Niemiec terytoriami oderwanymi od Imperium Osmańskiego. Terytoria mandatowe podzielono na 3 grupy. Pierwsza z nich (mandaty typu A) były to obszary uznane za najbardziej dojrzale do pelne niepodległości, a mandatariusz miał im służyć radą i nadzorować administrację. Mandaty B obejmowaly kolonie niemieckie w Afryce o niższym stopniu rozwoju nad którymi mandatariusz sprawowal niemal pelnię władzy. Mandaty C były to tereny najslabiej rozwinięte, które mialy być rządzone pod panowaniem ustaw mandatariusza.
Podzial mandatów:
Mandaty A:
Wlk. Brytania- Palestyna, Irak
Francja- Syria, Liban
Mandaty B:
Wlk. Brytania- Niemiecka Afryka Wchodzenia, część Togo i Kamerunu
Francja- część Togo i Kamerunu
Belgia- Rwanda- Urudni
Mandaty C:
Japonia- Wyspy Marshalla, Mariańskie i Karolińskie
Związek Pld. Afryki- Niemiecka Afryka pld.-zach., niemiecka Nowa Gwinea, wyspy na Pacyfiku
Nowa Zelandia- wyspy Samoa
Dzialaność:
Oficjalną dzialaność LN rozpoczęla 10.01.1920.
Dwie pierwsze sprawy, którymi zajmowala się Rada Ligi dotyczyly kwestii zarządzania Zagłębiem Saary i opracowaniem stautu Wolnego Miasta Gdańska, później zajmowana się kwestią okręgó Eupen i Malmedy, które po przeprowadzeniu plebiscytu przyznano Belgii. Do sukcesów Rady zaliczyć trzeba rozwiązanie sporu między Szwecją a Finlandią o Wyspy Alandzkie. Największym osiągnięciem LN stalo się uchwalenie 2.10.1924 Protokolu w sprawie pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych.