Dagmara Krysiak

DAKTYLOSKOPIA

Wprowadzenie:

- daktyloskopia jest działem kryminalistyki obejmującym ujawnianie śladów ludzkiej skóry oraz identyfikację osób na ich podstawie,

- twórcą był Franciszek Galton (1888) lecz ogólne zasady jednolitego wzoru klasyfikacji daktyloskopijnej ustalono w Monaco 1911

- najczęściej występujące ślady powierzchni skóry to ślady palców,

- linie papilarne to inaczej listewki skórne o wys. od 0,1 do 0,4 i szerokości 0,2 do 0,7 mm,

- linie papilarne mają trzy cechy indywidualność, niezmienność i trwałość,

* indywidualność - niepowtarzalność wzoru o żadnej innej osoby,

* trwałość - zachowanie ich charakterystyki w roku naturalnej regeneracji naskórka; wyjątkiem jest sytuacja, w której doszło do uszkodzenia warstwy rozrodczej skóry lub naskórka,

* niezmienność - od czasu kształtowania ok. 6 msc życia płodowego aż do rozkładu pośmiertnego,

- istnieją systemy automatycznej identyfikacji daktyloskopijnej AFIS,

Opis linii papilarnych:

- delta - dwie linie biegnące równolegle, a następnie rozchodzące się,

- rdzeń wzoru - obszar centralnu, znajduje się między ramionami delty,

- pokrywa wzoru - obszar zlokalizowany powyżej górnego ramienia delty,

- podstawa wzoru - obszar znajdujący się pod deltą,

- linia Galtona- odcinek łączący termin zewnętrzny z terminem wewnętrznym,

- minucje - niewielkie charakterystyczne elementy wzoru, pozwalające na identyfikację,

- indeks - liczba przecięć linii Galtona przez linie papilarne,

- rodzaje wzorów:

* wzór łukowy - nie zawiera delty, 6% ludzi taki posiada,

* wzór pętlicowy - zawiera jedną deltę i przynajmniej jedną pętlicę, linia Galtona przecina przynajmniej jedną linię papilarną, 64% osób

* wzór wirowy - przynajmniej dwie delty, linie tworzące obszary zamknięte, 30% osób takie ma,

Ujawnianie śladów daktyloskopijnych:

- rodzaje śladów daktyloskopijnych:

* naniesione substancją potowo - tłuszczową,

* ślad naniesiony substancją barwną,

* ślady odwarstwione (w kurzu, pyle, tłuszczu),

* ślady wgłębione (np. w maśle czy plastelinie)

- w poszukiwaniu śladów istotne jest oświetlenie -lampy emitujące promieniowanie nadfioletowe i przenośne lasery,

- odnalezione ślady dokumentuje się fotograficznie,

- na powierzchniach gładkich i nie lepiących stosuje się proszki daktyloskopijne do wykrywania śladów daktyloskopijnych, do nałożenia których używa się specjalnych pędzelków; kolejno ślad przykrywa się folią daktyloskopijną,

- ślady wgłębione ujawnia się przez odlew sylikonowy,

- wiadomo, że niektóre substancje (ich pary) np. jod, cyjanoakrylan dobrze łączą się fizycznie z substancją potowo - tłuszczową (koloryzują ją, uwidaczniając), a np. ninhydryna, wchodząc z nią w reakcje chemiczne, prowadzi do uwidocznienia linii (ninhydryna stosowana jest od uwidaczniania śladów starych, nawet 20-to letnich),

- metody wykrywania i zabezpieczania śladów daktyloskopijnych:

* metoda optyczno - fotograficzna - która polega na prowadzeniu strumienia światła pod kątem 45 stopni i ujawnianiu śladów optycznie; albo też specjalne fotografowanie śladu z użyciem aparatu o stałej ogniskowej przy użyciu pierścieni pośrednich lub miecha,

* metoda mechaniczna - zastosowanie ujawniaczy proszkowych np. biel cynkowa, argentorat, grafit, sadza angielska, tkanol, tlenki metali, a następnie przeniesienie śladu na folię daktyloskopijną

* metody chemiczne - spryskanie śladu roztworem ninhydryny, która pozwala na ujawnienie śladu nawet po 20 latach; inne metody to oddziaływanie na ślad roztworem alloksanu, parami jodu czy azotanem srebra.

* inne metody - metoda oddziaływania pędzlem magnetycznym przy zastosowaniu proszków ferromagnetycznych, oddziaływania sadzą, radioaktywna, oddziaływania promieniem lasera argonowego, lasera miedziowego,

- ślady zabezpieczane w ten sposób bada się z użyciem lub daktyloskopijnych lub aparatem zwanym daktyloskopem inwersyjnym,

- zbiór kart daktyloskopijnych musi być odpowiednio sklasyfikowany, aby można było z niego korzystać; w Polsce przyjęto system klasyfikacyjny według założeń berlińskich tzw. system Klatta; Polska odeszła jednak od tego na rzecz systemów skomputeryzowanych np. AFIS, PRINTRAK, MORPHO, NEC.

Daktyloskopowanie osób:

- materiał porównawczy powstaje przez daktyloskopowanie danej osoby, co reguluje KPK - 74 par. 2 upoważnia do pobrania odcisków palców od oskarżonych i podejrzanych,

- daktyloskopuje się też osoby stwarzające zagrożenie dla zdrowia i życia jeśli ich tożsamości nie można ustalić, cudzoziemców starających się o status uchodźcy lub wydalanych z kraju, a także nieznane zwłoki,

- daktyloskopować można też osoby do badań eliminacyjnych - jest ono dobrowolne,

- gromadzone ślady znajdują się w Centralnej Registraturze Daktyloskopijnej prowadzonej przez CLK albo w wojewódzkich laboratoriach kryminalistycznych, prowadzących wojewódzkie registratury daktyloskopijne

Identyfikacja daktyloskopijna:

- polega na znalezieniu zgodności cech śladu z cechami odcisku pobranego (porównawczego), nie istnieje określona liczba punktów wspólnych, których znalezienie ma przesądzić o identyczności,

- ekspertyza identyfikacyjna - jej celem jest dokonanie identyfikacji człowieka,

- ekspertyza identyfikacyjna podstawowa - gdy mówi się o identyfikacji podejrzanego,

- ekspertyza identyfikacyjna eliminacyjna - badania dokonuje się w celu wykluczenia tych śladów, które pochodzić mogą od osób niebędących sprawcami,

- ekspertyza ujawniająca (wizualizacyjna) - ujawniane dokonywane jest metodami, których zastosowanie na miejscu zdarzenia byłoby niemożliwe,

- ekspertyza ujawniająco - identyfikacyjna - jeśli następstwem skutecznej wizualizacji jest podjęcie procedur identyfikacyjnych

Pokrewne metody identyfikacji:

- cheiroskopia - badanie odcisków wewnętrznych śladów dłoni,

- cheiloskopia - identyfikacja na podstawie śladów czerwieni wargowej,

- otoskopia (konchoskopia) - ślady małżowiny usznej,

- podoskopia - ślady stóp bosych,

- frontoskopia - odciski fragmentów twarzy,

- gantiskopia - metoda identyfikacji rękawiczek na podstawie ich śladów.

---