Wydział Teologii

UWM Olsztyn

Sem. V

TEOLOGIA FUNDAMENTALNA

Na podstawie wykładów ks. dr Marka Żmudzińskiego

Wiarygodność objawienia bożego:

- filozofia

- teologia

Henryk Seweryniak

1. Chrystologia }

2. Eklezjologia } 2 działy w Teologii fundamentalnej

Marian Rusecki: „Wiarygodność chrześcijańska”

Główne tezy.

1. Status metodologiczny teologii fundamentalnej.

2. Pojęcie Objawienia.

3. Historyczność Jezusa.

4. Chrystologia Jezusa.

Chrystologia gmin popaschalnych.

5. Cuda Jezusa.

6. Zmartwychwstanie Jezusa.

Przedmiot:

- objawienie

Przedmiot formalny

- aspekt: wiarygodność

Metodyka

Cel

Szukanie i budowanie argumentów

objawienie wiara

Bóg Człowiek

Rozum -------- Wiara

Świat objawienie

Filozofia Teologia

STATUS METODOLOGICZNY:

apologia (II/IIIw)-apologetyka(XVII/XVIII)- t.fundamentalna XXw

APOLOGIA- od gr. apologesthaj-bronić się,odpierać.

Apologeta będzie każdy spontanicznie odp. obroną na zadawane ataki.

Apologia chrześcijańska .-to będą dzieła i autorzy II/IIIw

APOLOGI w sensie ścisłym- pisma i autorzy II/IIIw. np.:Justyn :Dialogi z żydem Tryfonem (zmagania z judaizmem)

demonstracio religioza- to byla 1 cz. tej obrony pol. na racjonalne wartości wiary w Boga

Tertulian- administracja rzymska - cały aparat państwa. Chrześcijaństwo stało się urzędową religią. Tertulian w swojej mowie broni chrześ.

Ireneusz- filozofia pogańska

Zanika ścisła apologia chrze.,bo nie trzeba było już bronić wiary.

Wstrząsem była reformacja (1517). Negacja sfery widzialnej k-ła. W k-le pojawia się kontrreformacja (apologia chrz)

XVIIIw. był wstrząsem dla k-ła negacja wszystkiego, co jest nadprzyrodzone na świecie.

APOLOGETYKA- opracowanie systemowej obrony. Stawia sobie za zadanie obronę przekonań religijnych przy pomocy argumentacji historycznej i racjonalnej. Bardzo często na podstawie Biblii, celem jej jest m. in. wykazanie braku konfliktów między nauką i religią oraz między rozumem i wiarą.

Dyscyplina naukowa.3 częsci:

1)demonstracio religiosa- wykazywanie racjonalnych wartości wiary w Boga. Lepiej być wierzącym nić niewierzacym

2)demonstracio christiana-uzasadnienie boskiego pochodzenia chrześcijan

3)demonstracio katholika - wyznanie katolickie jako "równiejsze" Argumentacja za wyłacznoscią wiary i struktury k-ła rzymskokatolickiego

Sobór wat.II k-ła otworzył się na świat, na dialog z rzeczywistościami, które były poza nim

apologetyka nie jest potrzebna, bo nie ma się przed kim bronić, ale jest potrzeba wykładu- teol.fund.

T.F. stara się dać odpowiedź .na pyt. "dlaczego wierze" XX w.

OBJAWIENIE

(łać.) revelatio- odsłonięcie czegoś, to co zakryte staje się jawne

revelare- jawne

rewelatywny- objawiony

Potocznie: rzecz ukryta zostaje dostępna, objawiona

- Oświecenie- pomocnicze słowo objawienia człowieka ukazuje prawdę o świecie, o sobie samym za pomocą swojego rozumu

- Objawienie- od tego, co Boskie, zespół prawd które Pan Bóg o sobie zostawił

Pojęcia religioznawcze: Bóg lub to co Boskie mówi człowiekowi o sobie, a człowiek stara się odpowiednio do tego ułożyć swoje życie

Najgłębsze rozumienie objawienia daje religia chrześcijańska. Objawienie jest pojęciem kluczowym i fundamentalnym dla teologii.

Objawienie to radykalne, pełne samoudzielenie się Boga światu i człowiekowi w tajemnicy wcielenia Jezusa Chrystusa.

KONCEPCJE

- Biblijna

- Intelektualistyczna

- współczesna (Soboru Watykańskiego II)

a) koncepcja biblijna

Istnienie Boga było oczywiste, lecz było wiadomo, że Bóg jest ukryty „ Tys jest Bogiem ukrytym”

Łaska Boga która daje poznać moc, daje poznać się w działaniu. Bóg jest ukryty, ale momenty w historii narodu izraelskiego widzimy moc, działanie Boga. Bóg objawia się w historii działaniem. Czyn, słowa. W znakach może dokonać się objawienie np. krzak gorejący. Nigdy twarzą w twarz. Historia narodu żydowskiego działanie Boga dąży do słowa i do Jezusa „ a słowo ciałem się stało”- Jezus za kilkanaście lat powie.

b) Klasyczna definicja objawienia:

LOCUTIO DEI ATTESTANS- Mowa Boga do stworzenia

intelektualistyczna- wiara w jakieś prawdy, katalog, np. komunia trzeba znać i zdać prawdy

c) koncepcja Soboru Watykańskiego II

(heb.) Dabar- słowo, Pan Bóg wypowiadając słowo jednocześnie działa

„Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym, Dei Verbum”

W punkcie 2 mamy: „spodobało się Bogu objawić siebie samego i objawić tajemnice swej woli dzięki, której ludzie mają przez Chrystusa dostęp do Ojca w Duchu Św. Przez to zatem objawienie Bóg niewidzialny zwraca się do ludzi jak do przyjaciół, aby ich zaprosić do wspólnoty z sobą”.

Sobór:

1. Objawienie ma charakter teocentryczny- Bóg jest inicjatorem i przekazicielem tego objawienia, ale też treścią objawienia i celem. Bóg objawia nie „coś”, ale siebie samego..

2. Objawienie jest personalistyczne- Bóg objawia siebie samego a nie tylko prawdy o sobie. Jest to realne, osobowe, samodarowanie się Boga a nie intelektualne pouczenie. Nie tylko odsłania nam prawdy o sobie, ale w nadmiarze swej miłości zwraca się do ludzi jak do przyjaciół.

3. Objawienie ma charakter historio- zbawczy- Pan Bóg objawia się w historii przez słowo i czyn (gesta Verba). Objawienie realizuje się w historii świata. Bez historii nie ma objawienia. Historia jest osobową manifestacją Boga.

4. Objawienie ma charakter Chrystologiczny- Jezus dopełnia dzieła zbawienia i doprowadza objawienie do końca. Przez całą swą obecność słowa i czyny, znaki i cuda, śmierć i pełne cwały zmartwychwstanie i zesłanie Ducha św. i całe misterium paschalne.

Nie należy się spodziewać żadnego publicznego objawienia przed chwalebnym ukazaniem się Pana naszego Jezusa Chrystusa. Wszystko, co konieczne do zbawienia wykonało się w sposób pełny w wydarzeniu Jezusa Chrystusa.

Chrystologia Jezusa.

- Jezus Chrystusem stał się, gdy rozpoznano w nim pomazańca Bożego, mesjasza.

- Spojrzenie na postać Jezusa, jego słowa i czyny

- Sam Jezus uważał się za Chrystusa, Jednak Jezus sam nigdy nie powiedział tego wprost

- nie raz w Ewangeliach po czynach padały słowa zdziwienia

- Jezus milczał, gdy pytano go jakim prawem to czyni - SEKRET MESJAŃKI

- w słowach i czynach Jezusa znajdujemy przesłanki, że Jezus uważał siebie za Boga.

WYZNACZNIKI TEGO, ŻE JEZUS UWAŻAŁ SIEBIE ZA BOGA:

- Królestwo Boże - najbardziej charakterystyczne wyrażenie w ustach Jezusa.

- Jezus był prorokiem, ale ie tylko, bo pokazał coś więcej niż prorocy

- Jezus głosi mową rzeczywistość zbawczą, tu i teraz , spełnia ją

- o Królestwie Bożym Jezus mówi w przypowieściach

- Przepowiadanie Królestwa Bożego jest w ustach Jezusa czynnością ESCHATOLOGICZNĄ, tą, która się spełni.

- w przypowieściach widać dynamizm: siewca już wyszedł siać, sieć już została rzucona

- Jezus pokazuje Królestwo jako dramat, który już się odgrywa. Początkiem jest moment, kiedy Jezus rzuca słowo w ludzkie serca.

- On sam aktualizuje Królestwo Boże na ziemi.

2 ETYKA BLISKOŚCI BOŻEJ

ugruntowało się przekonanie, że Jezus miał negatywny stosunek do Tory. Stosunek Jezusa do Tory nie był jednoznaczny.

Etykę Jezusa najlepiej widać w KAZANIU NA GÓRZE, jakie czyni plany, jaką ma moc. Odwołuje się do ST, do etyki tamtych czasów „słyszeliście, że powiedziano... Ja wam powiadam” Rezerwa do Tory, uwypukla się nowa ekonomia zbawienia, nie realizuje się ona przez skrupulatność, zachowania przepisów, ale przez bliskość człowieka w jego sercu z Bogiem. Uwidacznia się nadzwyczajny autorytet Jezusa np.: burzy Żydom pojęcie szabatu(szabat jest dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu). Jezus jako bezpośredni rzecznik woli Bożej bezpośrednio ją rozpoznaje i przepowiada. Drogą do nowej ekonomii jest nawrócenie serca. Jezus nie ma na celu podważenia autorytetu Tory, ale przeciwstawia się takiemu rozumieniu Prawa, które zamyka serce człowieka na bliskość Boga. Autorytet Jezusa jest wyższy do autorytetu proroka.

3 FORMUŁA ABBA

sposób zwracania się do Boga. Jezus zwracał się do Boga „Mój Ojciec”, „Drogi Ojcze”. Abba jest to słowo wyjęte z języka dzieci - zaufanie dziecka do Ojca. Analizując religię dalekiego wschodu Bóstwo często ukazane jest mianem Ojca. Na pierwszy rzut oka nic nadzwyczajnego. Jahwe w tradycji judaistycznej nie jest Ojcem, ale Bogiem Ojców. Teologia przymierza - uczulenie na problem antropomorfizacji Boga, np. krzew ognisty - Bóg broni się przed figurą ojca. W ST Boga nazywa się ojcem tylko 20 razy, bo w starym przymierzu izraelita nie nazywałby Boga Ojcem. Ewangelie stwierdzają, że tak Jezus zwracał się do Boga (21 modlitw) - tu Jezus używał aramejskiego słowa ABBA. Ukazuje tu najgłębszy sens związku siebie z Bogiem. Gdy Jezus zwracał się w modlitwie do Boga mówił ABBA, ale gdy mówił o Bogu mówił to rzadko (tylko w momentach oficjalnych). Niepodważalna jest świadomość synostwa Jezusa „Ojciec Mój i Ojciec Wasz”

4 SYN CZŁOWIECZY

Jest ok. 50 tytułów, którymi NT określa Jezusa, ale Jezus używał jednego tytułu, Syn Człowieczy. To figura, pojecie wprowadzona przez proroków, należy do figur mesjanizmu prorockiego. Syn Człowieczy - to osoba, która otrzymuje od Boga Królestwo, ale nie ma ono cech nacjonalistycznych, w jego królestwie będą wszystkie narody. Objawia się tu specyficzna świadomość mesjańska. Jezus korzysta z figury syna człowieczego, by uniknąć zabarwień nacjonalistycznych. To określenie uniwersalne, ale bardzo pokorne np.: syn człowieczy przyszedł aby służyć, z nie by mu służono.

5 ŚMIERĆ ZA WIELU

Zbawczy charakter śmierci Jezusa (z tym jest związane uniżenie i wywyższenie). Jest rzeczą pewną, ze Jezus został skazany na śmierć przez Rzymian na podstawie oskarżeń - mesjanistyczne tendencje w jego życiu, bezpośrednim powodem było oczyszczenie świątyni. Jezus świadomie zapowiadał momenty wydarzeń zbawczych. „syn człowieczy nie przyszedł aby mu służono, ale żeby służyć i życie swoje oddać za wielu” - wypowiedziane pod koniec życia. We wszystkim, co Jezus czynił był oddany Bogu Ojcu i bliźnim. Jezus był wciąż w dynamizmie drogi do kogoś, która polega na poszukiwaniu człowieka grzesznego (przyjmuje prostytutki, celników itp.). Obwieszcza w tej drodze, że przyszedł by przynieść to czego człowiek najbardziej potrzebuje, a czego sam sobie dać nie może - BOŻEGO PRZEBACZENIA. W przeciwieństwie do proroków Jezus sam przebacza grzechy. Aby mógł wypowiedzieć takie słowa Jezus musiał byś świadomy swojej Boskości. W drodze do grzesznika widzimy wypowiedziane podczas ostatniej wieczerzy słowa „ZA WAS”. Dla uczniów było oczywiste, że Jezus umarł za grzechy nasze. Jezus miał świadomość odkupieńczego wymiaru swojej śmierci.

Historyczne źródła istnienia Chrystusa

1. Niechrześcijańskie

Jezus żył w Palestynie w I w.n.e. Od chwili gdy Ponpeniusz w 63r.p.Ch podbił Królestwo Hasomejskie utworzone po powstaniu Machabeuszy. Od 63r. Palestyna była pod zaborem Rzymian.

Królestwo Heroda było podzielone na 4 części: Ankelaos, Herod Antypas, Filip, Lysaniasz

Są ważne dzieła w których nie ma wzmianek o Jezusie np. Filon z Aleksandrii +ok. 50 r.n.e nie wspomina o Jezusie, chociaż wspomina o Piłacie (o Janie Chrzcicielu również nie wspomina)

Justus z Tyberiaty nie wspomina również o Jezusie

Źródło o Jezusie ok. 73r. Mara Bar Serapion (autor). Syryjski filozof, pisał listy będąc w więzieniu i pisze o wojnie rzymsko- żydowskiej. Znajduje się wzmiankę o „mądrym królu” którego to interpretuje się jako Jezusa Chrystusa. Autor ów nie wspomina imienia Jezus, wydaje się, że mówi o nim z sympatia i o jego wyznawcach. Skoro autor ich poznał to musiały już istnieć jakieś gminy chrześcijańskie.

Józef Flawiusz- „Dawne dzieje Izraela 93-94”

Kapłan i pisarz Żydowski. W 27r. życia widzimy go w Rzymie. Negocjował wykup kapłanów Żydowskich, którzy zostali wzięci jako zakładnicy. Gdy wybuchło powstanie w 66r antyrzymskie, Józef zostaje dowódcą wojsk w Galilei. 18 rozdział tej księgi wspomina Jana Chrzciciela. W rozdz. 20 mamy wzmiankę o śmierci Jakuba „brata Jezusa zwanego Chrystusem”. I znów wracamy do 18 rozdz.- TESTIMONIUM FLAWIANUM ( Testament Flawiusza):

„W tym czasie żył Jezus, człowiek mądry, jeżeli Go w ogóle można nazwać człowiekiem. Czynił bowiem rzeczy niezwykłe i był nauczycielem ludzi, którzy z radością przyjmowali prawdę. Poszło za nim wielu Żydów, jako też pogan. On to był Chrystusem. A gdy wskutek doniesienia najznakomitszych najznakomitszych nas mężów, Piłat zasądził Go na śmierć krzyżowa, Jeo dawni wyznawcy nie przestali Go miłować. Albowiem 3 dnia ukazał się im znów jako żywy, ajko to o nim oraz wiele innych zdumiewających rzeczy przepowiadali Boscy prorocy. I odtąd aż po dzień dzisiejszy istnieje społeczność Chrześcijan, którzy od niego otrzymali tę nazwe”. WAŻNE na egzem.

W 1971r. profesor Pines ( Uniwersytet w Jerozolimie) odkrył tekst arabski biskupa o imieniu Agapios z X w. który zupełnie inną wersję TESTIMONIUM odkrył- jak sądzi się najbliższa oryginału.

Talmud

Tora- fundament wiary; Moszna- komentarz; Gemara- komentarz do Miszny; ok. 350 razem je złączono i tak powstał Talmud

W Talmudzie mamy wzmianki o Jezusie. Według Talmudu, Jezus jest synem Maryi i bliżej nieokreślonego ojca. Jakiś czas przebywał w Egipcie, tam nauczył się czrów i magii. Powrócił do ojczyzny, zwodził lud, uprawiał magię, dlatego został skazany na śmierć i został wrzucony do piekła.

Piliniusz Młodszy 62- 114- konsul w latach 111- 113, namiestnik cesarza Krajana w Pot i Bitymia. Zachowała się jego korespondencja, Tracja prowadził wojny na wschodzie, potrzebował pieniędzy. Duża część podatków płynęła ze świątyń. List 96 przeznaczony Chrześcijanom.

Wnoski: znajduje opis zgromadzenia, śpiewano psalmy na cześć Chrystusa jako Boga. Wieczorem wspólny posiłek. Pod koniec I w chrześcijaństwo osiągnęło już taki zakres że świątynie pogańskie spustoszały. Kult Jezusa jako Boga.

Tacyt 55- 120- rocznik „Annales” 115-117; szanuje siebie jako historyka, pisze konkretnie. Mił dostęp do najistotniejszych dok. Tamtego czasu.

Pożar Rzymu 64r 19-28 lipca, posądzono o pożar chrześcijan. Sprawcę pożaru widzi w Neronie. Łączy początek chrześcijaństwa z Chrystusem i Palestyną. Nie ma wątpliwości, że Jezus jest osobą historyczną. Surowy osąd nowej religii. Mówi, że chrześcijaństwo to zabobon, że zasługuje na karę. Za czasów Nerona w imperium musiało istnieć duża liczba chrześcijan skoro ogromne mnóstwo spośród nich zginęło w czasie prześladowań.

Swetoniusz 85- 140- sekretarzcesarza Hadriana; „ Żywoty cesarzy”

Prawdopodobnie powodem wypędzenia Żydów był fakt, że 20 lat po śmierci Jezusa jego uczniowie znaleźli się w Rzymie i swą nauką musieli spowodować duży ferment w społeczeństwie żydowskim.

Opisane źródła nie negują historyczności osoby Jezusa. Do cezara Augusta nie ma w źródłach nic co przypominałoby…

Kwestia narodzin Jezusa- 6 w. w Rzymie, Dionizy zwany Mniejszym określił datę urodzenia Jezusa na 754 od założenia Rzymu. Jezus urodzony za panowania Heroda, który zmarł wiosną w roku 4 p.n.e

Całun Turyński: lniane płótno 4, 36/ 1,12 na powierzchni, którego rysuje się odcisk przedniej i tylniej części ciała, wysokiego mężczyzny, uprzednio ukrzyżowanego. Tą szatę zdjętą ze zwłok ukrzyżowanego Jezusa. Przeszła w ręce krzyżowców 204r., potem była w Paryżu. 1578 w Kaplicy Królewskiej w Turynie. 1898r. pierwsza fotografia.1984r płócienny wizerunek dano papieżowi i jego następcom. W 1984r. podjęto badania autentyczności Izotopenu węgla C₁₄ W Oksfordzie, Curichu i ST. Zjednoczonych dano do Uniwersytetów i stwierdzono iż to falsyfikat. W roku 1988 stwierdzono, iż całun pochodzi z lat 1260- 1390 według tych naukowców.

Wobec tych tez, o autentyczności całunu:

- całun brał udział w pożarze, naprawiono go sztucznymi nićmi, co mogło zniekształcić badania

- przedstawiono zarzuty badaniom laboratoryjnym. Każdy naukowiec, który je wykonywał, miał je wykonywać indywidualnie, bez porozumienia między sobą. Tymczasem naukowcy porozumiewali się między sobą.

- 1997r. geolog szwajcarski odkrył pyłki roślin z ziemi świętej, ta roślina dzisiaj nie istnieje

- odkryto napisy na całunie

- całun pokryty jest błoną (grzyby), która zniekształciła prawdziwą tkaninę. W tej błonie odkryto 4 mikroby, które żyły w maściach maściach do balsamowania zwłok

W średniowieczu inna wizja męki Chrystusa, tam dziury po gwoździach na dłoni, a w rzeczywistości na przegubie rąk. To dzisiaj do tego doszło.

2. Chrześcijańskie

Pierwsze gminy chrześcijańskie. Nauczanie apostołów. Nauczanie ustne Kościoła, apostołowie się postarzali więc później czas słowa pisanego, by nie zniekształcić słów Jezusa, powtarzane przez apostołów.

Historyczność ewangelii: kryteria tradycji mówiących mówiących powstaniu ewangelii

- Ireneusz z Lionu, uczeń Polikarpa, ok. 170r

- Orygenes 185- 244

- Fragment Muratoriego. Muratowi- Włoch 174r. znalazł fragment rękopisu, pochodzi z VIII. Późniejsze badania ukazały greka tłumaczoną na łacinę z II w.; urzędowy wykaz ST i NT, który przyjęła gmina rzymska. Wspólnym mianownikiem tych najstarszych dzieł jest spontaniczne przeświadczenie iż poprzez ewangelie poznajemy życie Chrystusa, posłannictwo.

Najstarsza tradycja wg. współczesności:

- zacieśnianie więzi autorów ewangelii z autorytetem apostolskim

- indywidualizowanie autorstwa ewangelii

Jak powstały Ewangelie synoptyczne, hipoteza wzajemnej zależności.

Synoptycy posługiwali się wzajemnie swoimi tekstami, a jednocześnie wprowadzali różne zmiany. Marek streścił Mateusza, Łukasz oparł się na Mk. i Mt. Okazuje się, ze Marek jest starszy. Hipoteza ewangelii pierwotne bazuje na wspólnym źródle aramejskim. Każdy posługiwał się tym samym źródłem na swój sposób. Hipoteza ustnej tradycji. Widocznie ustna tradycja została tak przekazana ustnie, że każdy korzystał z tego przekazu. Hipoteza 2 źródeł ( Mt. i Łk. Opierali się na 2 źródłach, jedną z nich był Mk. z którego korzystali i z jeszcze jakiegoś innego źródła „Mowy Pańskie”- nazwano to źródłem)

Integralność tekstu- dysponujemy odpisami

Mamy ok. 80 papirusów. Badacze dokonywali odkryć najstarszych papirusów. Kumran tam zachowało się wiele tekstów. Najstarszy Rylansa (PS2)- 125r. zawiera on fragmenty ewangelii Jana. Jan 18, 31- 33 i 37- 38. Został opublikowany w 1935r. Z końca II w. papirusy Bodnera (P75). Łukasz rozdz. od 3 do 18 i fragment 24 rozdz. i werset 53. Jest fragment Ew. Jana od 1 wersa do 15 rozdz. 8 wersetu. Pergamin (skóra barania)- minuskułowe; Pisano ciagiem kodeksy majuskułowe( duże litery)

- kodeks Synajski IV w. tekst ST i NT

- kodeks Aleksandryjski V w.

- Z 350r kodeks Watykański

Chrystologia gmin popaschalnych

Zmartwychwstanie wprowadziło nowe elementy. NT zawiera wiele tytułów, w których się wyraża „wiara gminy w bóstwo Jezusa”. „PAN” jest nadaniem danej osobie chwały. Naoczni świadkowie wierzyli w bóstwo Jezusa, odkryli w nim Mesjasza. Uczniowie Jezusa utrwalili wiarę w Jezusa jako syna Bożego, z perspektywy zmartwychwstania

1) Mesjasz, (czyli Chrystus)

To najczęściej stosowany tytuł, który stał się imieniem własnym Jezusa, ok. 500 przypadków w NT. Jezus unikał tego tytułu z powodów nacjonalistycznych (Żydzi czekali na mesjasza, i mieli konkretne wyobrażenie tego, który przyjdzie - odnowienie królestwa), oraz dlatego, że próbował odsłonić prawdziwą postać Mesjasza, ale pokornego. Świadomość intencji Jezusa by temu tytułowi nadać głębszą treść. Jezus dopełniał korektur (retuszu) - Piotr dokonuje wyznania TY JESTEŚ MESJASZ - Jezus to aprobuje, ale akcentuje pełniejszy sens, pogłębia figurę syna człowieczego, sługi Jahwe. Jezus na to wyznanie daje twierdzącą odpowiedź, ale dodaje swoją interpretację, pokorny termin syna człowieczego (na procesie też). Po rozmnożeniu chleba chciano Jezusa obwołać królem, lecz on to odrzuca i zarzuca Żydom niewiarę w jego autentyczne czyny mesjańskie. Jeśli za czasów Jezusa wszystkie grupy społeczne miały nadzieje polityczne związane z Jezusem, a chrześcijaństwo przynosi inną wizję mesjańskości to korzenie tego musiały tkwić w autentycznej świadomości Jezusa. JEZUS - MESJASZ, JEZUS- CHRISTOS staje się imieniem własnym Jezusa

2) Pan (kyrios)

Pan Jezus lub Pan Jezus Chrystus, tytuł ten należy do najczcigodniejszych imion jakimi określano Jezusa. Występuje on 350 razy. Związany z tajemnicą zmartwychwstania. Zawsze istniały tendencje, by źródeł tego terminu szukać w kulturze hellenistycznej, gdzie panem nazywano cesarza. Chrześcijanie przeciwstawiając się temu przenieśli ten termin na Jezusa (przeciw kultowi boskiemu cezara).

Początków odnoszenia tytułu Pan do Boga należy szukać w samym Izraelu. Żydzi znali praktykę przekształcania JAHWE na ADONAI (Panie mój). W kodeksach septuaginty pojawia się słowo KYRIOS, jeżeli NT nie waha się zastosować imienia Pan do Jezusa, to oznacza to, że członkowie gminy byli przekonani, że można Jezusowi przypisać tą samą boską wiarę, którą można przypisać Bogu w dniu ostatecznym.

3) Pan mój i Bóg mój- Syn Boży

Tytuł ten funkcjonuje w ST i całej kulturze bliskiego wschodu. Odnoszono ten tytuł do Jezusa. Jezus syn Boży w sensie absolutnym (sens jego boskiej preegzystencji)

4 )Czyny Jezusa- entuzjazm budziła cudowna działalność Jezusa - był cudotwórcą. Cudowny oznacza coś tajemniczego, niecodziennego, niezwykłego.

CZYNY Jezusa

Cuda Jezusa

3 koncepcje objawienia podobne do cudu; objawienie będzie czymś większym niż cud

3 koncepcje cudu:

1. Psychologiczno - religijna

2. Obiektywizująca

3. Historiozbawcza

Ad. 1

Dominacja Platonizmu. Twórcą jest św. Augustyn. Bardziej liczy się wew. Świat człowieka niż cały świat zewnętrzny. Chrześcijanin jest tym silniejszy im mniej szuka cudów- wg. św. Augustyna.

Def: cud to fakt niezwykły, który wzbudza zdziwienie, ponieważ różni się od zwykłego biegu rzeczy- to jest psychologia, a w skutek tego powoduje zainteresowanie religią i służy jako znak Bożego działania w świecie. Zdziwienie człowieka potrzebne w cudzie i też zainteresowanie religią.

Ad. 2

„ Cud można przypisać tylko Bogu, gdyż przekracza on siły natury”- Anzelm.

Cud to zdarzenie, które dzieje się poza porządkiem całej natury- św. Tomasz

Empiryczne zjawisko, nie leży w zakresie praw natury. Sprawcą takiego działania może być tylko Bóg. Bowiem jakikolwiek byt stworzony, jako podległy nie może działać wbrew niemu.

Cud- dowód na istnienie Boga.

1

---