SPOŁECZNE NAUCZANIE PAWŁA VI
Znajduje ono wyraz szczególnie w dwóch dokumentach: encyklice Populorum progressio (1967) i liście apostolskim Octogesima adveniens (1971). Pierwszy z tych dokumentów ukazuje sytuację, z którą Paweł VI spotkał się podczas swoich pierwszych podróży zagranicznych. Papież stwierdził, że kwestia społeczna stała się kwestią światową. Zainteresował się problemem rozwoju, który był szczególnie palący w ubogich krajach tzw. III Świata. Wydając encyklikę, chciał pomóc w ukształtowaniu takiego świata, w którym każdy człowiek będzie mógł prowadzić godne życie (PP, 47). Chodziło mu zwłaszcza o to, by ożywić nadzieję na lepszą przyszłość wśród biednych. Chciał wnieść wkład w rozwój uciemiężonych ludów, głosząc naukę o potrzebie rozwiązań zgodnych z zasadą sprawiedliwości społecznej. Chrześcijańskie widzenie świata zakłada nie tylko poprawę warunków materialnych, ale także rozwój "całego i każdego człowieka" oraz wszystkich ludzi. Na tym tle Paweł VI krytykuje niewłaściwy stosunek do własności prywatnej: "własność prywatna nie jest dla nikogo bezwarunkowym i nieograniczonym prawem" (PP, 23). Wiąże się to z wymaganiami dobra wspólnego. Paweł VI domaga się nowego ukształtowania polityki społecznej i gospodarczej oraz sprawiedliwych umów między partnerami w wymianie międzynarodowej. Podkreśla obowiązek przestrzegania solidarności: "trzeba, aby się człowiek spotykał z człowiekiem, aby narody spotykały się ze sobą jak bracia i siostry, jak dzieci Boga" (PP, 43). Uwagi te wskazują na konieczność pomocy kapitału światowego dla krajów rozwijających się, przy czym chodzi nie tylko o pomoc doraźną, lecz o pomoc strukturalną, ponieważ "rozwój jest nowym imieniem pokoju" (PP, 76).
Drugi z tych dokumentów opublikowany został w osiemdziesięciolecie encykliki Rerum novarum jako list apostolski do kardynała M. Roy, przewodniczącego papieskiej komisji "Iustitia et Pax". Centralne miejsce w tym dokumencie zajmuje sprawiedliwość społeczna. Spośród nowych problemów społecznych papież akcentuje urbanizację jako przyczynę alienacji we współczesnym świecie. Opowiada się za systemem demokracji, w którym najlepiej urzeczywistnia się równość i uczestnictwo. Dotychczasowe formy demokracji nie spełniły oczekiwań obywateli w tym zakresie, zwłaszcza w ideologiach marksizmu i liberalizmu. Podobnie jak Jan XXIII, tak samo Paweł VI rozróżnia między dogmatycznymi i skostniałymi systemami a funkcjonującymi w nich ruchami społecznymi. Dotyczy to szczególnie socjalizmu.
Dokument ten zwraca uwagę na rolę katolickiej nauki społecznej, która w świetle Ewangelii i historycznych doświadczeń ocenia zmieniającą się rzeczywistość (OA, 42) i określa się jako społeczno-reformatorska praktyka. Kościół powinien dostarczyć ludziom orientacji i siły dla ich własnych poczynań, dążeń i odpowiedzialności w świecie (OA, 48). Mimo wielości inicjatyw, ludzie powinni mieć wspólny cel: przemianę dzisiejszego świata w imię braterstwa i lepszej przyszłości.