iłGazówka
INST GAZOWE I SIECI GAZOWE przyłącze gazowe do budynków powinno być wykonane z rur stalowych φ 40mm, ze spadkiem min 4‰ do przewodów ulicznych. Przed pionami powinny znajdować się kurki gazowe. Przewody gazowe pionowe -φ32mm.
Głębokość posadowienia: dla gazu ziemnego poniżej 0.6m.
Gazomierz -na klatkach schodowych (ostatnia kondygnacja musi być odpowietrzana), montowany na wysokości 1.6-1.8m nad posadzką. Umieszczany w skrzynce z wentylacją; nie można umieszczać w skrzynce z licznikiem elektrycznym.
Podgrzewacz wody gazowy (elektryczny)- montowany na wysokości 1.3m nad posadzką, nie może wisieć na kanałach spalinowych a max odległość od kanału 1,8m, ruraφ100mm. Każdy piecyk gazowy posiada osobny przewód spalinowy
Do instalacji gazowych stosuje się rury czarne, bez szwu, nieocynkowane
rury miedziane
-nie podlegają korozji
-łatwe w obróbce i montażu
-mały współczynnik przy przepływie
-są drogie
-inst. wyk z miedzi uważane są za najlepsze
-instalowane w laboratoriach , w domkach jednorodzinnych, ostatnio bardzo popularne..
Hydrauliczne obliczanie przewodów instalacji gazowych:
Strata ciśnienie przewodów od gazociągu ulicznego powinna być taka, aby przy palniku gazowego odbiornika ciśnienie gazu miało odpowiednie wielkości:
-np. dla gazu ziemnego przed odbiornikiem gazowym 130mm słupa wody. Dopuszcza się wahania +30/-25
Budynki są podłączone do gazociągu o niskim ciśnieniu
Reduktor - zmniejsza ciśnienie
Sieć gazowa wewnętrzna oblicza się w taki sposób, aby łączna strata ciśnienia od głównego kurka gazowego (na zewnątrz budynku w szafce) do gazomierza i do gazomierza do danego odbiornika gazu nie przewyższała pewnych podawanych wielkości, w zależności tez od rodzaju gazu np. 10mm słupa wody
W obliczeniach instalacji gazowych uwzględnia się współczynniki jednoczesności poboru gazu oraz tzw. odzysk ciśnienia.
Odzysk ciśnienia:- uwzględnić dla gazu ziemnego (jest lżejsze od powietrza) Straty pomniejsza się o wzrost ciśnienia na wysokości 1m o 0.54mm słupa wody na metr bieżący Strata nie może być mniejsza(??) od 10mm słupa wody od głównego kurka do najdalszego odbiornika bez straty na gazomierzu
ODBIÓR I PRÓBA SZCZELNOŚCI- przed próbą oczyszczamy inst. gaz. z rdzy i innych zanieczyszczeń przez przepowietrzenie sprężonym powietrzem. Próbę wykonujemy przed pomalowaniem i zamontowaniem gazomierza. Nieszczelności połączeń powodujące spadek ciśnienia próbnego można wykryć poprzez powlekanie połączeń wodą mydlaną- w razie nieszczelności pojawią się pęcherzyki powietrza lub za pomocą urządzeń analizujących skład chemiczny powietrza. W czasie próby ciśnienie sprężonego powietrza w przewodach gazowych wynosi 50MPa. Próbę uważa się za udaną jeżeli w ciągu 30 min. manometr rtęciowy nie wykaże spadku ciśnienia. Montuje się gazomierz, napełnia inst. gazem i przekazuje inst. administracji budynku.
Woda
System wodociągowy-funkcjonowanie (zaopatrzenie w wodę):
-woda powierzchniowa-ujecie wody
-stacje uzdatniania
-pompownia- (I pierwszy stopień pompowania) -tłoczy wodę przewodami tranzytowymi do miasta
-zbiorniki czystej wody (II stopień pompowania)
-siec przewodów magistralnych
-sieć rozdzielcza
-przyłącza
-odbiorca
UJĘCIA WODY:
1) woda gruntowa- ma stałe właściwości fiz-chem, znaczną zawartość związków mineralnych, najbezpieczniejsza z punktu widzenia bakteriologicznego
2) woda powierzchniowa- bardziej zanieczyszczona, zmienność wł. fiz-chem.; ujęcia wody powierzchniowej: zbiorniki naturalne i sztuczne (rzeki, jeziora, strumienie, morza...); lokalizacja ujęcia: w nurcie rzeki, tam gdzie jest największa objętość przepływu
3) ujęcia wód podziemnych- poziome(sztolnie- służą do ujmowania wody z większych głębokości w gruntach skalistych, dreny -ciągi drenarskie, gdy woda zalega płytko do 8m); pionowe- studnie
UZDATNIANIE WODY- polega na doprowadzeniu jakości wody do znormalizowanej; procesy mechaniczne: cedzenie, osadzanie, redukcja soli mineralnych i odżelazienie wód podziemnych, filtracja przez złoże filtracyjne wód powierzchniowych; procesem końcowym jest dezynfekcja(chlorowanie, ozonowanie, fluorowanie)
POMPOWNIE-służą do utrzymywania ciśnienia wody; pompy pobierają wodę, tłoczą ją na stacje uzdatniania. Następnie woda płynie do zbiorników, gdzie jest gromadzona i pompownia tłoczy wodę do odbiornika.
ZBIORNIK-magazynuje wodę w razie zwiększonego poboru. Nocą ujecie ma większą wydajność niż potrzebny pobór.
- magazynują wodę w celu:
1)wyrównania sezonowych wahań wydajności źródła zaopatrzenia przez zbiornik retencyjny
2)wyrównania wahań w poborze wody w ciągu doby- zbiornik wyrównawczy
3) zbiornik początkowy, pośredni i końcowy
4)przepływowe i bocznikowe
5) terenowe i wieżowe
Sposoby połączenia instalacji wewnętrznej wodociągowej z przyłączem wodociągowym:
-Trójnik wstawiony w rurociąg
-opaska nałożona na przewód uliczny i przewiercenie ścianki rurociągu (połączenie za pomocą nawiertaki)
Na terenie nieruchomości:
-kanalizacja przydomowa
-studnia do pobierania wody
Inst. wodociągowa -zespół urządzeń technicznych znajdujących się w obrębie parceli lub obiektu
mających na celu dostarczenie wody w odpowiedniej ilości o odpowiednim ciśnieniu.
Cechy inst. wodociągowej :
-wykonane i zaprojektowane poprawnie (poprawność techniczna urządzeń) np. prędkość przepływu
-optymalne zaprojektowanie inst. (oszczędnie, sensownie)
-niezawodność inst. w określonym czasie (zakładamy prawdopodobieństwo niezawodności inst. w określonym czasie)
inst. wody zimnej
połączenia przyłącza wodociągowego z przewodem ulicznym za pomocą:
Trójnik- wykonuje się wtedy gdy średnica przyłącza d >= ½ D (średnicy przewodu ulicznego) lub większa od 50 mm (d>50mm)
Wadą: tego połączenia jest to, że na czas jego wykonania należy zamknąć dopływ wody
Nawiercanie : wykonujemy gdy średnica przyłącza d<= ½ średnicy przewodu ulicznego i jest mniejsza od 50 mm
Zalety: nie trzeba zamykać dopływu wody wykonuje się je pod ciśnieniem wody
Zasady prowadzenia przyłącza:
-minimalny spadek 3‰ do rurociągu od budynku
-powinno być w takim miejscu, aby wodę droga najkrótsza można było doprowadzić do najbardziej obciążonych punktów rozbioru
-połączenie powinno być jak najkrótsze,
-powinno być prostopadłe do linie regulacyjnej
-powinno być prowadzone 1,5m od innych przyłączy i 1,5m od rogu budynku,
-należy prowadzić je prostopadle do ściany budynku, powinno wchodzić do budynku w tulejach a sposób wykonania przejścia przez ścianę budynku powinien uwzględnić osiadanie budynku
-powinno być prowadzone na odpowiedniej głębokości w ziemi zabezpieczającej przewód przed zamarzaniem czyli na głębokości poniżej głębokości przemarzania gruntu czyli minimalna głębokość przemarzania dla fundamentów plus 0,4m (zeszyt)
-jeżeli odległość między przewodem wodociągowym a kanalizacyjnym jest >1.5 należy stosować rury ochronne na przewodzie wodociągowym
-minimalna średnica przyłącza =32mm, wykonana jest z rur stalowych ocynkowanych, zaizolowanych specjalną taśmą impregnowaną, rur żeliwnych, tworzyw sztucznych; przyłącze wyposażone w zasuwę domową
lokalizacja zasuwy domowej :
zasuwę domową lokalizujemy 1m przed linią regulacyjna od strony ulicy (aby była dostępna )
Powinna przechodzić przez ścianę budynku w otworze większym o 10 -15 cm od śr. przewodu. Otwór ten wypełnia się następnie obustronnie sznurem smołowanym i tłustą gliną lub kitem asfaltowym.
Wyjątek: jeżeli połączenie przyłącza wodociągowego z przewodem ulicznym jest wykonane przez nawiercenie i przewód wodociągowy jest położony pod chodnikiem to zasuwę domową wstawiamy zamiast kurka w komplecie nawiertniczym. Sieć wewnętrzna zaczyna się poza wodomierzem, licząc od zaworu domowego głównego ze spustem.
Wodomierz -każde przyłącze wodociągowe kończy się wodomierzem (np. wodomierze studzienne, domowe, na ujęciach wody, na hydroforniach ), po drodze do przyłącza nie wolno nic dołączyć jest to możliwe dopiero za wodomierzem. Długość prostego odcinka wodociągowego przed zestawem wodomierzowym powinna być ≥ 5 średnic przewodu, za zestawem- 3 średnic.
Lokalizacja wodomierza domowego:
1)jeżeli odległość budynku od linii regulacyjnej jest >15m wodomierz montujemy w piwnicy w specjalnie wydzielonym pomieszczeniu (jeżeli budynek nie jest podpiwniczony to na parterze)
-pomieszczenie wydzielone musi mieć jedną ścianę zewnętrzną przez którą przechodzi przyłącze
-pomieszczenie zamknięte i niedostępne dla osób niepowołanych
-min wys=1,8m
-suche o min temp 4 C
-oświetlone światłem elektrycznym
-musi mieć kratkę ściekową
wodomierz montujemy 40-60cm nad podłogą , nie dalej niż 1m od ściany zewnętrznej licząc po przewodzie
2) jeżeli budynek jest zlokalizowany dalej niż 15 m od linii regulacyjnej wodomierz musi znajdować się w studzience wodomierzowej -za zgoda dostawcy wody
SIEĆ WEWNĘTRZNA WODOCIĄGOWA
-przyłącza
-poziomy wodociągowe
-piony wodociągowe (odcinane kurkiem spustowym)
-rozgałęzienia (podłączenia do armatury wodociągowej)
Zaczyna się za wodomierzem od zaworu domowego gł. ze spustem; składa się ona z rur rozdzielczych poziomych rozprowadzających wodę do poszczególnych pionów, które doprowadzają wodę na kondygnacje, tam rury rozdzielcze poziome rozprowadzają wodę do poszczególnych punktów czerpalnych
Powinna być prowadzona w kierunkach równoległych lub prostopadłych do ścian. Spadek przewodów poziomych w kierunku do wodomierza 3‰.Staramy prowadzić się instalacje po ścianach wewnętrznych( nie mogą być zabetonowane). Zabezpieczone przed zamarzaniem i uszkodzeniami. Przewody wody zimnej nie mogą być układane pod przewodami wody cieplej (skrapla się). Minimalna odległość przewodów metalowych od elektrycznych co najmniej 0.5m, na skrzyżowaniach kabli z przewodem odległość co najmniej 5cm. Jeżeli przechodzi przez strop to w tulei Przewody mocujemy na ścianach za pomocą haków lub uchwytów. Miedzy ściana a rura musi być prześwit 2-5cm, bo para wodna skrapla się i to by szło na ścianę. Uchwyty co 2-5m.
ROZDZIAŁY-sieć wodociągowa wewnętrzna może być zaopatrywana w wodę z:
-sieci poziomej dolnej
-sieci poziomej górnej
-sieci pierścieniowej
ROZDZIAŁ DOLNY- stosowany prawie zawsze w sieciach jednostrefowych i urządzeniach hydroforowych; zapewnia dobre odpowietrzenie sieci; przepływ wody odbywa się od dołu ku górze w stronę najwyżej położonych zaworów czerpalnych Średnica przewodów maleje zgodnie z kierunkiem przepływu wody. Stosowany w bezpośrednim zaopatrzeniu w wodę sieci miejskiej, gdy ta wspomagana jest hydroforem.
ROZDZIAŁ GÓRNY- w sieciach wielostrefowych z urządzeniami zbiornikowymi górnymi otwartymi; w sieciach jednostrefowych, w których należy zapewnić możliwie stałe ciśnienie; ruch wody z góry do dołu-w tym kierunku zmieniamy średnicę. Budynek dzielimy na strefy zaopatrzenia w wodę. Stosujemy kilka zbiorników. Charakterystyczne jest to, że przewody rozprowadzające wodę wyprowadzamy ponad najwyższe kondygnacje. W nocy woda płynie do zbiornika a następnie do pionów. W dzień woda ze zbiornika wypływa do pionów.
SIEĆ PIERŚCIENIOWA- najbardziej korzystna pod względem dostawy i rozdziału wody; rozdział górny z dolnym połączony jest za pomocą zaworów zwrotnych Pożądana przy wodociągowych sieciach ppoż. i wielostrefowych. Strefa I jest bezpośrednio zaopatrzona w wodę. Woda płynie poza urządzeniem hydroforowym. Strefa ta zaczyna się od miejsca gdzie woda płynąc ma odpowiednie ciśnienie (nad punktem czerpalnym)
URZĄDZENIA ZBIORNIKOWE- są stosowane zawsze tam gdzie występuje konieczność strefowego zaopatrywania w wodę. Mogą być otwarte(górne) lub zamknięte ciśnieniowe.
ZBIORNIKI OTWARTE-umieszczane w najwyższej części budynku, tak wysoko, aby najbliżej położony punkt czerpalny był zaopatrywany w wodę pod niezbędnym ciśnieniem wylotowym. W zbiorniku woda jest pod ciśnieniem atmosferycznym a ruch odbywa się grawitacyjnie. Zbiorniki powinny mieć taką pojemność, aby podłączone do nich punkty czerpalne miały zapewnioną dostawę wody w okresie max jej poboru. Pojemność zależy od ilości punktów czerpalnych oraz od sposobu napełniania go wodą.
Zbiornik zaopatrzony jest w:
-przewód przelewowy zabezpieczający przed przepełnieniem
-przewód spustowy z zaworem przelewowym umożliwiający opróżnienie zbiornika
-wodowskaz pływakowy lub ciśnieniowy
-odpowietrznik
ZBIORNIKI ZAMKNIETE hydroforowe- usytuowane w podziemiach budynkach w połączeniu z zespołem pomp i silników tworzą urządzenia hydroforowe (ze zbiornikiem ciśnieniowym).
Zbiorniki hydroforowe składają się z:
-wyłącznika ciśnieniowego
-zaworu bezpieczeństwa
-rurki wodowskazowej
-spustu
-manometru
Zbiornik hydroforowy jest tylko zbiornikiem przelotowym-ciśnieniowo wyrównawczym.
Zbiorniki wypełnione są wodą i sprężonym powietrzem. Działają na zasadzie ciśnienia wytwarzanego wewnątrz zbiornika przez wtłoczoną do niego wodę i sprężone powietrze. Powietrze utrzymuje w zbiorniku ciśnienie wystarczające do doprowadzenia wody do najwyżej położonego punktu czerpalnego. Umożliwia, więc dostawę wody nawet w przypadku postoju pompy. Minimalne ciśnienie wody musi wystarczyć do tłoczenia wody do najwyższego punktu czerpalnego.
DZIAŁANIE URZĄDZENIA HYDROFOROWEGO- pompy tłoczą wodę z wyrównawczego zbiornika dolnego, studni lub sieci miejskiej do zbiornika ciśnieniowego sprężając znajdującego się w nim powietrze tak długo aż ciśnienie wzrośnie do ciśnienia max- ustalonego dla danego zbiornika Wyłącznik ciśnieniowy wyłącza dopływ energii elektrycznej i zatrzymuje silnik pompy, a woda znajdująca się pod ciśnieniem sprężonego powietrza może być pobierana do momentu aż ciśnienie spadnie do min. wartości, kiedy najbardziej niekorzystnie położony punkt będzie zaopatrywany w wodę (pompa włącza się ponownie) Podczas pracy hydroforu część powietrza znajdującego się w zbiorniku rozpuszcza się w wodzie, wskutek czego zmniejsza się ilość wody w zbiorniku. Pojemność zbiornika to max częstotliwość wyłączania pompy na godzinę, nie może być ona większa niż 6. Na ten czas (10min) zbiornik gromadzi wodę. Czas ten jest potrzebny na schłodzenie silnika hydroforowego.
ZBIORNIK POŚREDNI Aby uniemożliwić duże pobieranie wody w jednostce czasu stawia się pomiędzy przewód uliczny a pompami hydroforowymi wyrównawczy zbiornik pośredni (dolny), bo inaczej ciśnienie w sieci ulicznej spadnie poniżej wartości minimalnej.
Jest to zbiornik stalowy, gromadzi zapas wody. Gdy jest wypełniony zamyka zawór, ale małe ilości wody nadal dopływają z sieci ulicznej, z niego pompa pobiera wodę. W nowych systemach instaluje się falowniki, które zwiększają wydajność pompy.
WEWNĘTRZNE WODOCIĄDI STREFOWE- strefowanie stosujemy:
- ciśnienie w sieci miejskiej zawsze lub w pewnych okresach jest niewystarczające, wskutek czego najwyższe kondygnacje muszą być zaopatrywane w wodę dodatkowo (dwustrefowe)
Zamiast jednego zbiornika może być urządzenie hydroforowe. Zamiast zbiornika wyrównawczego można zastosować pompę.
-z powodu znacznej wysokości budynku zaopatrzenie jednostrefowe wywołałoby zbyt duże ciśnienie w sieci wewnętrznej (wielostrefowe).
W budynkach wysokich max ciśnienie nie może być wyższe niż 0.6MPa ciśnienia wody na armaturze. Wówczas dokonujemy podziału na strefy doprowadzenia wody. Strefy te SA równolegle zasilane woda. Może być zasilanie szeregowe. Agregaty tłoczą wodę do wszystkich stref.
INS. WODOCIĄGOWE materiały stosowane do wykonawstwa inst. wodociągowej :
1) przewody
a) żeliwne (ciśnieniowe) wykonywane w pionowych formach
Przewody żeliwne są przewodami ciężkimi (utrudniony transport) instalacja składa się z krótkich odcinków
i ma dużo złącz -są bardzo trwałe (100 lat), służą do wykonywania sieci zewnętrznych łączonych na kielichy
Rur żeliwnych się nie spawa, można je przecinać
Łączenie kołnierzowe
*stosuje się na obiektach (przepompowniach, ujęciach wody -aby był łatwy dostęp)
*stosuje się też połączenia elastyczne(w gruncie który pracuje -osiada lub na dnie rzeki) -gdy przewiduje się
ruchy rurociągu.
Kształtki żeliwne:
Średnice: 50,80,100,125,150,200,250,300,400,500 mm
Żeliwo sferoidalne : 600,700,800,1000,1200mm
b)stalowe
- nie są tak trwałe jak żeliwne, ale są znacznie lżejsze (łatwy transport),
-można produkować dłuższe rury
-mniej łączeń
-stosowane do inst. wew. i zew
Rury stalowe ocynkowane, gdy układane są w ziemi łatwo korodują dlatego są dodatkowo chronione przez owinięcie taśma o podkładzie bitumicznym.
Mogą być łączone:
1.Rozłącznie
-gwintowe (dla ocynkowanych i czarnych)Połączenie następuje za pomocą zewnętrznego stożkowego gwintu na rurze i wewnętrznego cylindrycznego gwintu w kształtkach. Na gwint daje się uszczelnienie-taśmę teflonową
-kołnierzowe
-kielichowe (rzadko stosowane)
2.Rozłączne
-spawane
-lutowane
Rur stalowych ocynkowanych nie można spawać ani giąć! Ale można giąć giętarką rury nieocynkowane
Średnice nominalne φ25 dla rury i łącznika
φ10=3/8”-nie stosowane w instalacjach wodociągowych
φ15=1/2”
φ20=3/4”
φ25=1”
φ32=1 1/4”
φ40=1 1/2”
φ50=2”
φ65=2 1/2”
φ80=3”
Kształtki:
-złączka wkrętna równoprzelotowa -nypel
-złączka nakrętna równoprzelotowa -mówka
- kolanko nakrętne równo przelotowe
- trójnik równoprzelotowy
- trójnik zwężkowy
- czwórnik nakrętny równoprzelotowy ( może być zwężkowy)
-korek wodociągowy
-zwężka
-kolano zwykłe
-kolano redukcyjne
c) z tw sztucznych
-odporne na korozje
-muszą mieć atest, że nadają się do inst. wody pitnej
-lekkie
-łatwe w montażu
-bardzo mały wsp oporu przy przepływie
-duży wsp rozszerzalności termicznej
-niektóre są kruche na mrozie
-gładkie
PCW
Montowane w temp 0-50ºC
-Współczynnik rozszerzalności cieplnej 7-krotnie wyższy od stali (rury się wydłużają)
-średnice zewnętrzne 20-160mm
-są dostarczane w sztangach o długości 5-20m
Mogą być:
1. nierozłączne (klejone)
-φ20-50mm -do łączenia służą łączniki dwukielichowe, złaczki
-φ63-160mm-rury kielichowe , łączenie klejone
2.rozłączne
w rurze mamy pierścień i wciskamy druga z „bosym końcem”, rura się wydłuża
-na klej
PE
-lekkie
-gładkie
-odporna na korozje
-odporne na działanie zasad i kwasów
-odporne na niskie temp do -60ºC
-łatwo ulegają uszkodzeniom
-łatwo palne
Średnica zewnętrzna φ40-75mm
Dostarczane w prostych odcinkach6-12m, w kręgach do 30m
Połączenia:
-rozłączne (stosuje się łączniki zaciskowe)
-nierozłączne (zgrzewalne)
e) ołowiane , mosiężne , szklane
-rury ołowiane stosowane w laboratoriach,
-rury mosiężne (odporne na korozję, tańsze niż miedź.)
-rury szklane (gładkie odporne na korozję)
2. Armatura - służy do prawidłowego korzystania, eksploatacji i regulacji sieci wodociągowej
a) armatura czerpalna - do czerpania wody z rurociągu służą zawory czerpalne. Zamykają one przepływ wody przez przekręcenie nagwintowanego trzpienia uchwytem w postaci gwiazdy lub sworznia. Grzybek zamykający przepływ wody zakończony jest uszczelką gumową lub skórzaną. Zawory czerpalne dzielimy na: zlewowe, umywalkowe i laboratoryjne. Najczęściej używa się je w formie zaworów kombinowanych, tzn. baterii. Baterie składają się z dwóch zaworów czerpalnych połączonych korpusami w jedną całość. Taka konstrukcja pozwala na łączenie i mieszanie dwóch strumieni wody: ciepłej i zimnej. Zawory czerpalne łączy się z przewodami za pomocą gwintu.(zawór czerpalny, zawór umywalkowy, bateria ścienna, bateria wannowa ścienna, spłuczka ustępowa zbiorniczkowa )
b) armatura regulacyjna:
Umożliwia raptowne zamknięcie dużych przepływów wody. Zaliczamy do niej: zasuwy, zawory przelotowe, zawory zwrotne i zawory pływakowe.
Zasuwy - dla sieci wodociągowej stosuje się zasuwy żeliwne owalne, na ciśnienie nominalne 6-10 at. Elementem zamykającym zasuwy jest klin, przesuwający się przy przekręcaniu nagwintowanego wrzeciona. Zasuwy łączy sięz przewodem na kielich lub kołnierz. Zasuwy kielichowe - dla przewodów do 500 mm, zasuwy kołnierzowe - Φ 40-1200 mm. Zasuwy kołnierzowe nie powinny być umieszczane bezpośrednio w ziemi ze względu na możliwość korozji śrub stalowych używanych do skręcania kołnierzy. W razie umieszczania zasuwy pod ziemią stosuje się zasuwę kielichową, wyposażając ją w specjalną obudowę składającą się z tzw. Dzwonu, skrzynki ulicznej oraz rury ochraniającej przedłużony trzpień zasuwy. Zasuwy kołnierzowe muszą być w takich przypadkach umieszczane w studzienkach.
Zawory przelotowe - stosuje się w wewnętrznej sieci wodociągowej w celu umożliwienia wyłączenia pewnego odcinka przewodu. Zawory przelotowe na wodę zimną: z mosiądzu lub żeliwa o średnicach nominalnych 10-80 mm w dwóch rodzajach bez zaworu spustowego i z zaworem spustowym. Zawór spustowy umożliwia spuszczanie wody z wyłączonego odcinka. Łączenie zaworów spustowych z korpusem zaworu przelotowego odbywa się za pomocą gwintu. Łączenie zaworów spustowych z rurami odbywa się za pomocą kołnierza lub gwintu.
Zawory pływakowe - stosuje się wszędzie tam, gdzie zachodzi potrzeba utrzymania stałego poziomu wody. W sieci wodociągowej stosowane są w zbiornikach, płuczkach ustępowych itp. Zasada działania zaworów pływakowych oparta jest na ruchu pływaka, który wraz ze zwierciadłem wody opada lub podnosi się, otwierając albo zamykając zawór.
-zawór umywalkowy (stojący),
-zawór pływakowy - spłuczka
-zawór przelotowy odcinający prosty zwykły
-zawór przelotowy odcinający skośny zwykły (stosowane w instalacjach ciepłej wody i CO)
-zawór kulowy nie daje żadnych oporów przy przepływie ( bezawaryjny )
-zawór odcinająco - regulujący (stosowany tam gdzie tradycyjnie stosowało się zawory skośne w inst. CO )
- regulacja ręczna pokrętłem -kryza regulowana specjalnym kluczykiem
c) armatura zabezpieczająca -
-zawory zwrotne (przepuszczają wodę w jednym kierunku, stosowane w inst. wody zimnej po stronie tłoczenia pomp (w inst. CO -na dopływie zimnej wody do podgrzewacza, aby nagrzana woda nie cofała się). Zawory zwrotne grzybkowe poziome i pioneowe oraz klapowe wykonuje się z żeliwa, mosiądzu lub staliwa, a łączy z przewodem za pomocą kołnierza. Instalowane są najczęściej w hydroforniach i pompowniach.
klapy zwrotne duże średnice,
zawory zwrotne małe średnice.
-zawory bezpieczeństwa zabezpieczają inst. przed niepożądanym wzrostem ciśnienia, np. w inst. wody zimnej przy awaryjnym niepotrzebnym uruchomieniu się pompy, w inst. CO gdy temp wody podniesie się ponad przewidywalną. Produkowane są zawory bezpieczeństwa ciężarowe lub sprężynowe. Otwarcie zaworu następuje samoczynnie przy przekroczeniu ciśnienia roboczego w sieci o 0,5-1,0 at.
-odpowietrzniki w CO służą do usuwania powietrza z inst. podczas napełnienia jej wodą, mogą być uruchamiane ręcznie lub automatycznie.
-separatory - służą do stałego usuwania powietrza, które wydziela się podczas normalnej pracy CO.
-przerywacze - zabezpieczają przed zasysaniem brudnej wody do inst. wody pitnej.
d) armatura oczyszczająca wodę -magnetyzery, filtry
magnetyzery - rzadko stosowane, filtry -stosowane w inst. wody pitnej, CO i CWU
e) armatura pomiarowa -wodomierze, manometry
Wodomierze mają różne średnice
- wodomierz skrzydełkowy stosowany w inst. wewn. produkowane dla średnic: 15,20,25,32,40,50mm
- wodomierze śrubowe stosowane do większych średnic: 50,65,80,100,125,150,200,250,300 mm na ujęciach wodnych, na sieci wodociągowej miejskiej
- wodomierze sprzężone (w konstrukcji są jakby dwa wodomierze: jeden na duże przepływy; drugi na małe)stosowane tam gdzie są nierównomierne przepływy w czasie
- manometry sprężynowe służą do pomiaru ciśnienia w inst. [Mpa] , montowane na ujęciach wodnych, pompowniach, nie montowane w inst. wewn.
- manometry służą też do pomiaru różnicy ciśnień (manometry różnicowe)
OBLICZENIA HYDRAULICZNE SIECI WODOCIAGOWEJ:
1.Ustalenie miarodajnego przepływu obliczeniowego wody na poszczególnych odcinkach sieci instalacji przy znanych normatywnych przepływów wody
2.Wybraniu odpowiadającym tym natężeniom średnic przewodów tak, aby prędkość wody była w odpowiednich wielkościach( 1-1,5m/s)
Obliczenie hydrauliczne musi wyznaczyć straty ciśnienie
Tok wymiarowania przewodów jest następujący:
1.podzielenie instalacji na odcinki obliczeniowe
2.ustalenie przepływu obliczeniowego dla odcinków znając przepływ normatywny
3.dobór średnicy przewodów na odcinkach obliczeniowych
4.wyznaczenie strat ciśnienia
5.wyznaczenie minimalnego ciśnienie wody dla instalacji poszczególnych przewodzie ulicznym
-dla budynków mieszkalnych- przepływ obliczeniowy wody
q=0,682∙( ∑qn)0,45-0,14 (1) qn<0,5dm3/s 0,07<∑qn<20 dm3/s
q=1,7∙( ∑qn)0,21-0,7 (2) qn≥0,5dm3/s ∑qn>20 dm3
qn- normatywny wypływ z punktów czerpalnych
Wzór (1) stosujemy do armatury o: qn<0,5dm3/s, 0,07<∑qn<20 dm3/s
Wzór (2) stosujemy dla armatury o: qn≥0,5dm3/s, ∑qn>20 dm3
Zalecane prędkości przepływu wody:
-pod ciśnieniem w połączeniach od pionu do punktów czerpalnych 1,5m/s w pionach 1.5m/s
-w przewodach rozdzielczych 1m/s
-w podłączeniach wodociągowych 1m/a
-straty sumujemy do najbardziej niekorzystnego punktu
Sieć powinna zapewniać dostawę wody do każdego punktu czerpalnego w odpowiedniej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem. Ciśnienie w sieci ulicznej (ciśnienie robocze) powinno zapewniać pobór wody nawet w najniekorzystniejszych warunkach poboru z najniekorzystniej położonego punktu czerpalnego. Ciśnienie wylotowe powinno wynosić 5-10 m słupa wody. Dostawca wody musi podać ciśnienie projektowe Hd
Hn≥Hd, Hd = Hg + ΣHstr + Hwylot. [m H2O]
Hd - minimalne ciśnienie w sieci ulicznej,
Hstr - suma strat hydraulicznych wysokości (ciśnienie liniowe i miejscowe) na skutek przepływu przez przewody od przewodu ulicznego do najniekorzystniej położonego punktu czerpalnego,
Hwylot. - minimalne ciśnienie wylotowe,
Hg - wysokość geometryczna pomiędzy przewodem ulicznym a najniekorzystniej położonym punktem czerpalnym [m H2O].
Straty liniowe brane są szczlności monogramu a miejscowe przyjmuje się jako 30% strat liniowych
PRÓBA SZCZELNOŚCI
Napełniamy instalację wodą jednocześnie odpowietrzając ją przez najwyższy punkt. Montuje się odpowietrzniki. Zamykamy punkty odpowietrzające, podwyższamy ciśnienie wody za pomocą pompy hydraulicznej do wymaganego (0,2 MPa więcej niż ciśnienie statyczne w przykanaliku miejskiej sieci wodociągowej.) Wyniki są pozytywne, jeżeli ciśnienie w instalacji nie opadnie więcej 5% w ciągu 20 min. i nie wystąpią przecieki. Potem całą instalację płuczemy i chlorujemy lecz nie dłużej niż 24h (niszczymy bakterie i jakość wody powinna być odpowiednia). Następnie płuczemy instalację. Do odbioru końcowego potrzebne jest zaświadczenie SANEPIDU o jakości wody.