Ćwiczenie 10
T: Bakterie spiralne
Campylobacter
Pałeczki Gram ujemne, układają się parami (skrzydła mewy), ciepłolubne (42st C), rosną w obecności 10% CO2, względnie beztlenowe
Epidemiologia
Bakteria pochodzenia zwierzącego, zakażenie przez skażoną żywność i wodę
Zakażenie z człowieka na człowieka drogą fekalno- oralną
Objawy kliniczne
C.jejuni- ostre zapalenie żołądka i jelit, może mu towarzyszyć zespół Guillaina-Barrego- autoimmunologiczne ostre wielokorzeniowe zapalenie demielinizacyjne ze współistniejącą aksonalną neuropatią ruchową
C.fetus- rzadziej powoduje zapalenie żołądka i jelit ale często jest przyczyną uogólnionych gorączkowych zakażeń pacjentów w złym stanie ogólnym
Leczenie
Erytromycyna i tetracykliny
Helicobacter pylori
Pałeczka Gram ujemna, do wzrostu wymaga CO2, względnie beztlenowa, wytwarza ureazę
Czynniki determinujące chorobotwórczość
Cytotoksyna- powoduje tworzenie wodniczek w komórkach żołądka (zwłaszcza wydzielana przez typ I [najczęściej powoduje wrzody i raka żołądka)
Objawy kliniczne
Przenosi się jakoś z człowieka na człowieka
Przewlekłe zapalenie żołądka, choroba wrzodowa i rak żołądka
Leczenie
Leki zobojętniające kwas
1-2 antybiotyków o szerokim zakresie działania (klarytromycyna, tetracykliny)
Salicylan bizmutu (H.pylori jest na niego wrażliwy)
Vibrionaceae
Pałeczki Gram ujemne, z pojedynczą rzęską, oksydazododatnie
V.cholerae
Podział
Grupa O1- wytwarzają toksynę powodując cholerę (choć są wyjątki)
Grupa nie-O1- nie wytwarzają toksyny, rzadko wywołują cholerę, częściej biegunki
Czynniki determinujące chorobotwórczość
Enterotoksyna- choleragen
Czynniki adhezyjne- zjadliwe bakterie przylegają do mikrokosmków błony śluzowej jelita cienkiego
Mucynaza- rozkłada glikoproteinową osłonkę komórek jelitowych
Patogeneza i objawy kliniczne
Obfita, często groźna dla życia biegunka (przez toksynę która zwiększa stężenie cAMP w kom jelita i powoduje zwiększenie utraty płynów przez jelito)
Nieleczone przypadki są wysoce śmiertelne
Przeważnie następuje spontaniczne wyzdrowienie
Epidemiologia
Zarażenie na drodze fekalno- oralnej (przez skażoną wodę i żywność)
Epidemie często towarzyszą powodzią
Leczenie
Podawanie płynów, roztwór glukozy dożylnie i ew inne elektrolity
Antybiotyki (tetracyklina, cefalosporyny) tylko w ciężkich przypadkach
V.parahaemolyticus
Halofilny (sololubny) drobnoustrój morski (do wzrostu wymaga 2% NaCl), powoduje zatrucia pokarmowe objawiające się biegunką
Czynniki determinujące chorobotwórczość
Ciepłostała cytotoksyna hemolityczna
Epidemiologia
Spożycie niedogotowanych owoców morza
Leczenie
Uzupełnianie płynów
V.vulnificus
Powoduje zakażenia ran i zakażenia uogólnione, halofilny drobnoustrój morski, fermentuje laktozę
Epidemiologia i objawy kliniczne
Zakażenie przez otwarte rany (takaże w rzekach)- występuje obrzęk, rumień i może rozwinąć się zgorzel
Spożycie surowych skorupiaków, zakażenie może się uogólnić (wtedy wysoka śmiertelność)
Mycoplasma
Kolonie mają wygląd sadzonego jajka
Względnie beztlenowe (oprócz tlenowego M.pneumoniae)
M.pneumoniae
Patogeneza
Białka powierzchniowe pośredniczą w przyleganiu do kwasu sialowego oligosacharydów nabłonka rzęskowatego
Hamuje działanie rzęsek i powoduje śmierć komórek błony śluzowej i złuszczanie nabłonka
Objawy kliniczne
Długi czas inkubacji (15-25dni)
Objawy zapalenia płuc, tchawicy, oskrzeli, gardła lub ucha środkowego (zapalenie jednocześnie ucha środkowego i dolnych dróg oddechowych to prawdopodobnie M.pneumoniae)
Zapalenioe płuc nie jest bardzo groźne; na rtg widać plamiste zacienienia
Epidemiologia
Zakażenie drogą kropelkową
Leczenie
Tetracyklina i erytromycyna
M.hominis i U.urealyticum
Objawy kliniczne M.hominis
Powoduje gorączkę połogową
Wywołuje nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej, odmiedniczkowe zapalenie nerek i zapalenie narządów miednicy u kobiet
Może powodować gorączkę i inne objway ogólne u noworodków
U.urealyticum wywołuje nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej i gorączkę połogową
Epidemiologia
Znajdują się w drogach moczowo- płciowych w przypadkach bezobjawowych
Rozpoznanie
U.urealyticum wytwarza ureazę
Leczenie
Tetracykliny i makrolidy; fluorochinolony u opornych szczepów
Chlamydiae
Bezwzględne pasożyty wewnątrzkomórkowe, nie mogą syntetyzować ATP (wykorzystują ATP gospodarza), nie rosną na sztucznych podłożach (tylko w hodowlach komórkowych), ściana komórkowa ma LPS ale nie zawiera warstwy peptydoglikanu, są odporne na penicyliny
Ciałko elementarne (postać zakźna) > ciałko siatkowate (dzieli się w pobliżu jądra żywiciela) > ciałko pośrednie (skupione ciałka siatkowate) > ciałka elementarne
Czynniki warunkujące chorobotwórczość
Hamują fuzję lizosomów z pęcherzykami fagocytarnymi w których się znajdują
Endo i egzotoksyny
C.psittaci
Jedyny gatunek odzwierzęcy, zwykle pasożytuje na ptakach
Objawy kliniczne
Choroba ptasia (ornitoza)- 1-2tyg okres inkubacji, nagłe objawy zapalenie płuc, jadłowstręt, dreszcze, gorączka, spowolnione tętno, czasem występuje wysypka plamkowo-grudkowa
Epidemiologia
Zakażenie przez wdychanie unoszących się w powietrzu cząsteczek (np. z wysuszonych ptasich odchodów), rzadko zakażenie z człowieka na człowieka
Leczenie
Tetracykliny
C.pneumoniae
Ciałka wtrętowe o kształcie gruszkowatym
Objawy kliniczne
Okres inkubacji 1-2 tyg; zakażenie górnych dróg oddechowych przechodzące w łagodne odoskrzelowe zapalenie płuc albo od razu rozwija się jako zapalenie płuc
Epidemiologia
Zakażenia z człowieka na człowieka, często przebieg bezobjawowy
Leczenie
Tetracykliny
C.trachomatis
Przebieg kliniczny
Choroba oczna (jaglica, przewlekłe pęcherzykowe zapalenie rogówki)- może prowadzić do ślepoty, wywoływana przez serotypy A-C, zaczyna się nagle i przenosi przez bliski kontakt, powoduje zapalenie błony śluzowej i spojówki prowadzące do bliznowacenia i ślepoty
Choroby przenoszone drogą płciową
Ziarniniak weneryczny- wywołany przez serotyp L, inkubacja 3dni- 3tyg, początkowo mała samoistnie ustępująca zmiana, czasem wrzodziejąca, przebiegająca z objawami zapalenia cewki moczowej lub bez objawów, drugi okres po upływie 2-6tyg- powiększenie okolicznych węzłów chłonnych z bolesnością, objaw rowka (powiększone węzły nad i pod więzadłem pachwinowym), dymienice ziarniniakowe (gdy węzły chłonne przebiją przez skórę); trzeci okres- rozwija się u nieleczonych, włóknienie, bliznowacenie i zwężeni cewki moczowej, niedrożność naczyń chłonnych (prowadzi do słoniowacizny krocza)
Niegonokokowe zapalenie cewki moczowej- wywołany przez serotyp D-K, skąpa wydzielina z cewki (przejrzysta, mlecznobiała, surowicza lub śluzowa), czasem towarzyszą jej zaburzenia oddawania moczu, w celu odróżnienia od gonokokowego zapalenia barwimy Gramem i robimy hodowle na agarze Thayera- Martina, przy dużej ilości leukocytów w polu badania potwierdzamy zapalenie niegonokokowe; powikłania- zapalenie najądrzy (może prowadzić do bezpłodności), zespół Reitera (zapalenie stawów, spojówek [lub jagodówka] i zmiany śluzowo skórne)
Śluzowo- ropne zapalenie szyjki macicy- wywołany przez serotyp D-K, śluzowo- ropne upławy, odczyn zapalny szyjki; powikłania- zapalenie narządów miednicy mniejszej (jajowodów i okolicznych tkanek)
Zakażenia niemowlaków- bezobjawowe lub wtrętowe zapalenie spojówek )zaraz po urodzeniu), zapalenie płuc (w pierwszych 3miesiącach życia)
Epidemiologia
Zakażenie drogą płciową, w czasie porodu lub przez bezpośredni kontakt
Leczenie
Jaglica- miejscowe i ogóle podawanie sulfonamidów i tetracyklin
Zapalenie cewki i szyjki—tetracyklina lub erytromycyna
Zakażenia noworodków- erytromycyna doustnie, krople lub maści są nieskuteczne
Rickettsiaceae
Bezwzględne pasożyty wewnątrzkomórkowe, wymagają czynników wzrostu dostarczanych przez komórkę, nie rosną na sztucznych podłożach
Patogeneza
Zakażenie przez uszkodzenie stawonoga lub zanieczyszczenie rany jego odchodami, bakterie namnażają się w komórkach śródbłonka naczyń w pobliżu miejsca ukąszenia (przez ok. tydz bez objawów), potem rozsiewają się drogą naczyń chłonnych potem krwionośnych, pojawia się zapalenie naczyń, wysypka, martwica tkanki okołonaczyniowej, zakrzepica, niedokrwistość, obrzęki (przez brak ciągłości nabłonka)- może to doprowadzić do niewydolności serca
Epidemiologia
Gatunek |
Choroba |
Wektor |
Rezerwuar |
R.rickettsii |
Gorączka plamista Gór Skalistych |
Kleszcze |
Gryzonie, psy |
R.conorii |
Gorączki plamiste |
Kleszcze |
Gryzonie, psy |
R.prowazekii |
Dur plamisty epidemiczny |
Wszy |
ludzie |
R.typhi |
Dur plamisty endemiczny |
Pchły |
Gryzonie |
R.tsutsugamushi |
Dur zaroślowy |
Roztocza |
Gryzonie |
Coxiella burnetii |
Gorączka Q |
Ma postać sporopodobną, może się roznosić w powietrzu |
Owce, kozy, bydło |
Ehrlichia chaffeensis |
Erlichiza |
kleszcze |
|
Objawy kliniczne
Gorączka plamista Gór Skalistych- dreszcze, gorączka, ból głowy i mięśni, odropodobna wysypka, nieleczona prowadzi do uszkodzenia tkanek i śmierci
Dur plamisty epidemiczny- najciężśza choroba wywoływana przez riketsje- wyczerpanie, ból głowy, wysypka, gorączka, w miare postępu choroby zajmowany jest OUN i mięśeń sercowy, wysoka śmiertelność, częsty nawrót choroby nawet po wielu latach (choroba Brilla)
Gorączka Q- gorączka i objawy grypopodobne, czasem odoskrzelowe zapalenie płuc, powiększenie wątroby i śledziny, niskie tętno, brak wysypki
Erlichiza- gorączka z leukopenią, trombocytopenią i podwyższonym stężeniem aminotransferaz, czasem wysypka
Diagnostyka
Testy serologiczne
Test Weila- Felixadiagnostyka Rickettsia
Testy fluorescencji pośredniej (EIA)
Immunofluorescencja bezpośrednia
Leczenie
Doksycyklina i chloramfenikol
Ćwiczenie 11
T: Promieniowce
Bakretie Gram dodatnie
Actinomyces- całkowicie lub względnie beztlenowe, część fizjologicznej flory przewodu pokarmowego, powodują ropnie z żółtymi ziarnami („siarkowymi”), nie tworzą spor
Nocardia- ściśle tlenowe, występują w glebie, powodują zakażenia skórne lub płucne, nie tworzą spor
Streptomycetes- ściśle tlenowe, występują w glebie i w wodzie, powodują zakażenia podskórne z ziarnami (mycetoma, „guz grzybiczy”), twoarzą spory
A.israeli
Patogeneza i objawy kliniczne
Wywołuje promienicę u ludzi i u zwierząt
U ludzi powoduje ropnie w okolicy żuchwy, klatki piersiowej i żuchwy
Zakażenie przez uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej np. przez wyrwanie zęba
Leczenie
Drenaż ropni i duże dawki penicyliny
N.brasiliensis i N.asteroides
Objawy kliniczne
Nokardioza płucna- liczne często martwicze i zlewające się ropnie w płucach; zakażenie może się szerzyć krwią do innych narządów zwłaszcza do mózgu gdzie też powoduje ropnie; częściej wywoływana przez N.asteroides
Nokardioza podskórna- podskórne drenujące ropnie, częściej wywoływany przez N.brasiliensis
Epidemiologia
Bakterie rozpowrzechnione w glebie, zakażenie przez zanieczyszczenie rany lub aspirację bakterii
Leczenie
Drenaż ropni i podanie sulfonamidów
Streptomycetes
Występują w glebie, zakażenie przez zabrudzenie rany, wytwarzają powietrzne grzybnie
Objawy kliniczne
Podskórne ropnie (mycetoma)- często goją się same ale mogą też zająć tkanki głębokie i kości
Leczenie
Sulfonamidy, jeśli choroba nie ustępuje konieczna jest amputacja