Kapitał w przedsiębiorstwie
Kapitał - całokształt środków finansowania zaangażowany w przedsiębiorstwo . Wyróżniamy źródła finansowania przedsiębiorstwa:
Wewnętrzne i zewnętrzne
Własne i obce
Kapitał cały czas krąży w przedsiębiorstwie (ruch okrężny kapitału) przechodzi przez wszystkie fazy, stadia produkcji.
Funkcje kapitału w przedsiębiorstwie
Poznawczo-informacyjne - poznanie źródeł finansowania i dobra organizacja przepływu informacji w przedsiębiorstwie na temat wykorzystania, pozyskania tych źródeł (coś w tym stylu)
Dochodowo-motywacyjna - przedsiębiorstwo powinno przynosić dochód, a on staje się podstawą do motywacji robotników.
Planistyczno-rozliczeniowa - planujemy coś i weryfikujemy wszystko
Kontrolna - zweryfikowanie, czy przedsiębiorstwo prowadzi efektywną działalność.
Źródła finansowania kapitału w przedsiębiorstwie
Zewnętrzne - przedsiębiorstwo pozyskuje kapitał z zewnątrz. Dzielimy go na:
Własne - środki finansowe dopływają do przedsiębiorstwa poprzez wkładu obcych przedsiębiorstw i udziały w papierach wartościowych
Obce - kapitał dociera do przedsiębiorstwa poprzez rynek pieniężny i kapitałowy oraz przez obrót kredytowy i towarowy.
Wewnętrzne - mają na celu przekształcenie dóbr należących do przedsiębiorstwa w środki finansowe. W finansowaniu tym wyróżniamy różne sposoby pozyskiwania środków:
Przekształcenie majątkowe - zmiany powstają w wyniku finansowania inwestycji
Odpisy amortyzacyjne (nakłady) - bezpośrednio przez amortyzację firma nie otrzymuje dodatkowych funduszy jednak poprzez przekształcenia w strukturze majątkowej i zmniejszenia obciążeń wyniku finansowego stwarza ona możliwości finansowania działalności przedsiębiorstwa.
Przeszacowanie wyniku finansowego należy przesądzić, czy będziemy dążyli do jak najszybszego zamortyzowania nakładów poniesionych na majątku trwałym uświadamiając sobie jednak uzyskanie niższego zysku w początkowych okresach, czy tez będziemy preferować wcześniejsze wykazanie wyższych zysków przy rozłożeniu amortyzacji na dłuższy okres.
Jeżeli przyjmujemy jak najszybsze wycofywanie zainwestowanych w przedsiębiorstwo kapitałów to na czoło wysuwa się maksymalizacja nadwyżki finansowej osiąganej przez firmę w możliwie najkrótszym czasie. Przy takim założeniu korzystniejsze jest jak najszybsze zamortyzowanie majątku trwałego. Szybsza amortyzacja powodująca w początkowych okresach wyższe koszty uzyskania przychodów co wpływa na obniżenie zysku będącego elementem nadwyżki finansowej, ale jednocześnie od niższego zysku brutto płaci się niższy podatek. W późniejszych okresach po pełnym zamortyzowaniu występują mniejsze koszty i wyższy zysk brutto i tym samym konieczne jest opłacenie wyższego podatku.
Zmniejszenie majątku i sprzedaż zbędnych jego składników - wielkość i strukturę majątku trwałego charakteryzują przedsiębiorstwa w aspekcie ekonomicznym dając podstawę do bieżącej działalności oraz rozwoju firmy, tym samym ważne jest ustalenie optymalnej struktury majątku trwałego i obrotowego w celu pozyskania odpowiednich środków na finansowanie niedoborów poszczególnych pozycjach majątku.
Kształtowanie kapitału
Kształtowanie kapitału polega na:
tworzeniu długookresowych rezerw - odpowiednio scentralizowane zasoby pieniężne w ściśle określonych celach. Najczęściej wykorzystuje się je w przypadku:
Zaistniałych zdarzeń losowych
Niezaplanowanych zdarzeń losowych
Pomagają one utrzymać płynność firmy.
*długookresowe zdarzenia - obligatoryjne z mocy prawa (kodeks handlowy)
zatrzymaniu zysku w przedsiębiorstwie - środki te stają się jednocześnie wewnętrznym źródłem finansowania na działalność bieżącą i inwestycyjną (czyli rozwojową), np. Firma wyprowadza emisję obligacji, po pewnym czasie je skupuje i z tych środków które miała odłożone musi je spłacić, bo termin wykupu obligacji mija.
Finansowanie zewnętrzne obce
Korzystanie z możliwości odroczenia terminów różnych płatności - możliwość ta daje firmie szansę regulowania własnych zasobów z opóźnieniem w stosunku do otrzymywanego świadczenia co jednocześnie stanowi atrakcyjną formę finansowania działalności. Warunkiem jest niedopuszczenie do powstania kosztów pozyskiwania kapitału (np. żeby nie powstały odsetki - kredyt kupiecki). Możliwe jest wyróżnienie:
kredytu dostawcy - gdzie kredytodawcą jest producent lub dostawca dóbr
kredyt odbiorcy - gdzie kredytodawcą jest klient, a przedmiotem kredytu jest zazwyczaj przedpłata.
Obydwa te przypadki są przykładem kredytu kupieckiego. Tu pojawia się wysokie ryzyko. Kredyt ten udzielany jest gdy kontrahenci mają do siebie zaufanie. Formą płatności jest przelew bankowy. Dla stron postronnych jest to sygnał (przelew), że jesteśmy w stanie poradzić sobie pod względem finansowym i mamy dobrą sytuację ekonomiczną w firmie. Występują tu przeróżne formy zabezpieczeń, które reguluje kodeks cywilny: akredytywy, weksle.
Kredyt i pożyczka - są to zbliżone do siebie źródła finansowania przedsiębiorstwa. Różnią się zasadniczo:
Pożyczka |
Kredyt |
- forma zawarcia - korzyści negocjowane - czas trwania - rodzaje zabezpieczeń, które z reguły należą do zabezpieczeń majątkowych (w praktyce jest to element negocjacyjny) |
|
Grupy kapitałowe - pożyczki nieoficjalne, no. Filie pożyczają między sobą środki finansowe, grupy kapitałowe maksymalizują sprawozdanie finansowe, który jest przygotowywany dla wszystkich przedsiębiorstw z filii.
Kredyty - rożne rodzaje. Wyróżnia się:
Konsumpcyjny - bardzo ryzykowny, wyższe oprocentowanie, różne zabezpieczenia
Hipoteczny - zabezpieczeniem jest zazwyczaj jakaś nieruchomość.
Leasing - szczególna forma finansowania inwestycji. Umowa oparta jest na konstrukcji odpłatnego użytkowania lub używania rzeczy przez leasingobiorcę, ale bez tytułu własności.
Pierwsza umowa leasingowa została zawarta w USA w XIX w. Sprzedaż dotyczyła aparatu telefonicznego ( Bell Company w Nowym Yorku lata 70te).
Korzyści z leasingu (zalety):
Uzyskanie możliwości korzystania z przedmiotu bez konieczności ich nabywania
Oszczędności podatkowe.
Niekorzyści z leasingu (wady):
Utrata wartości rynkowej przedmiotu leasingu (dla leasingodawcy)
Koszt leasingu, ponieważ wiąże się to z kosztami opłat jakie ponosimy za korzystanie przedmiotu.
Formy leasingu:
Operacyjny (zwykłym, usługowym) - leasingodawca ma obowiązek utrzymywania w sprawności sprzętu oraz jego ubezpieczenia. Koszt opłacony jest z opłat leasingowych, a świadczenia leasingodawcy uwzględniane są w ratach leasingowych lub na zasadzie umowy równoległej do umowy leasingowej. Kolejną cechą jest możliwość wypowiedzenia umowy przez stronę przed upłynięciem terminu. Jest to możliwe poprzez zawarcie w treści umowy klauzuli unieważniającej, która ma zastosowanie w przypadku szybkiego starzenia technologicznego przedmiotu leasingu. Występować może również zapis o minimalnym okresie użytkowania. Umowa zawierana jest na bardzo krótki okres. W większości leasing operacyjny jest leasingiem bezpośrednim (liczony w miesiącach, tygodniach, maksymalny czas trwania umowy to 3 lata).
Finansowy (kapitałowy) - cechą tego leasingu jest chęć dążenia leasingobiorcy do uzyskania środków inwestycyjnych bez zaangażowania własnego kapitału. Leasingodawca dąży do osiągnięcia zysków poprzez odpłatne udostępnianie z reguły nowoczesnych maszyn i urządzeń. Charakter umowy jest długoterminowy i w zasadzie leasingobiorca nie ma możliwości jej wypowiedzenia w okresie obowiązywania umowy bez dużych konsekwencji finansowych, tzn. musi zapłacić wszystkie raty.
Leasingobiorca może stać się właścicielem przedmiotu leasingu, lecz wymaga to wprowadzenia do umowy opcji zakupu w której przenosi się prawo własności po upływie obowiązywania umowy.
Inną ważną cechą jest fakt, że jest on w pełni amortyzowany, tzn. leasingodawca otrzymuje płatności równe pełnej cenie przedmiotu leasingu powiększonej o zysk z tej transakcji (umowa z pełnym zwrotem kosztów). *uwarunkowany okresami amortyzacyjnymi
W wypadku sprzedaży środka leasingu, sprzedaż ta następuje za minimalną wartość tego środka.
Kombinowany
Zwrotny
Różnice pomiędzy leasingiem operacyjnym a finansowym:
Amortyzacja w leasingu operacyjnym nie jest w pełni finansowana, czyli nie dochodzi do pełnej amortyzacji
Różnice w formie zawarcia umowy
W leasingu finansowym występują pośrednicy
Konstrukcja transakcji
Transakcja leasingu wiąże się z zawarciem umowy leasingowej. Konstrukcję transakcji dzielimy na leasing:
Bezpośredni - sam producent oddaje wytworzone przez siebie środki (występują tu dwa podmioty transakcji: leasingodawca i leasingobiorca)
Pośredni - mamy do czynienia z uczestnictwem podmiotu pośredniczącym, którym jest firma leasingowa (występują tu trzy podmiotu: leasingodawca, leasingobiorca, pośrednik).