Analiza czynności pisania ze słuchu wg zasady fonetycznej(trzy etapy: słuchowy, wzrokowy, ruchowy)
I. Ośrodek słuchowy (część skroniowa półkuli dominującej dla mowy), w którym odbywa się percepcja dźwięków mowy ludzkiej: analiza i synteza głoskowa, fonemowa, morfologiczna, semantyczna, rozpoznanie, porównywanie, identyfikacja słuchowych elementów mowy, zapamiętanie wzorców słuchowych fonemów i słów.
1. Elementy czynności pisania
|
2. Charakterystyka trudności
|
3. Rodzaje błędów w pisaniu
|
1. Analiza słuchowa mowy: a) wyodrębnianie słów
|
1 . Nieumiejętność wydzielania słów ze zdań (trudności z analiza wyrazową zdań)
|
1 . Łączna pisownia niektórych wyrazów np. nastole (na stole), wtorbie (w torbie), wśródbrzóz (wśród brzóz); lub rozdzielna pisownia np. przypuśćmy (przypuśćmy)
|
b) wyodrębnianie głosek, ustalenie ich kolejności (analiza głoskowa)
|
2. Nieumiejętność wydzielania kolejnych głosek w wyrazach
|
2. Opuszczanie i przestawianie liter np. lapa (lampa), dugi (długi), żówł (żółw), pje (pije), mje (myje), ctrna (cytryna)
|
c) rozpoznanie i identyfikacja każdego fonemu (analiza fonemowa)
|
3. Mylenie głosek np.: b-p, d-t, k-g, w-f, s-z, ś-ź, c-dz, ć-dź, ż-sz, s-sz, c-cz, sz-cz, s-c, r-1 i- j, ą-on-om, ę-en-em...
|
3. Zamiana liter oznaczających mylone głoski np.: nieciela (niedziela), kokut (kogut), serse (serce), desc (deszcz), czawa (szafa), sepula (cebula), puta (buda) jdom (idą), umie (umiem), sima (zima)
|
II. Ośrodek wzrokowy (część potyliczna), w którym odbywa się percepcja bodźców wzrokowych: analiza i synteza, porównywanie, rozpoznanie, zapamiętanie kształtów liter i ich nazw, zapamiętanie obrazów wzrokowych wyrazów.
1. Elementy czynności pisania
|
2. Charakterystyka trudności
|
3. Rodzaje błędów w pisaniu
|
Skojarzenie głosek, sylab i wyrazów z właściwymi literami (różnicowanie i rozpoznawanie liter oraz ich układów)
|
4. Trudności w identyfikacji liter różniących się niewielkimi szczegółami graficznymi 5. Trudności w różnicowaniu liter asymetrycznych d-b-p-g, m-w, n-u
|
4. Mylenie i zamiana liter a-o, m-n, 1-t-ł, a-ą, e-ę np.: nuner (numer), lalo (lato), dom (dam) 5. Opuszczanie znaków diakrytycznych np.: żaba (żaba), późno (późno) 6. Mylenie i zamiana liter np.: duda (buda), bobry (dobry), \vunk (wnuk), pododa (pogoda)
|
III. Ośrodek kinestetyczno-ruchowy (część ciemieniowa) - kierowanie precyzyjnymi ruchami ręki i dłoni
|
||
1 . Przetransponowanie obrazu słuchowego słowa i wzrokowego wyrazu na zespół ruchów umożliwiających zapis wyrazów
|
6. Brak precyzji ruchów dłoni 7. Zaburzenia melodii kinetycznej 8. Słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa 9. Trudności z tworzeniem się nawyków ruchowych pisania
|
7. Błędy graficzne, litery niekształtne 8. Brak połączeń między literami, nieprawidłowe owale 9. Nieutrzymywanie się w liniaturze 10. Słabe utrwalenie zespołu ruchów umożliwiających tworzenie się nawyków ortograficznych
|
Opracowanie: Zdzisława Saduś, Barbara Łagoda OPOLE