Parlament od prawej:

• Związek Ludowo-Narodowy - Wojciech Korfanty, potem Stanisław Głąbiński.

• Klub Pracy Konstytucyjnej - Jan Kanty Federowicz - konserwatyści.

• PSL „Piast“ - Wincenty Witos - Charakter wszechstanowy - cały przekrój społeczny.

• Narodowy Związek Robotniczy - Stanisław Nowicki. - Robotnicy i inteligencja „pracująca“.

• Polskie Zjednoczenie Ludowe - Józef Ostachowski - Centrum - Chłopi, robotnicy i inteligencja

• PSL „Wyzwolenie“ - Stanisław Thuggut. Chłopi, wiejska biedota bezrolna, trochę inteligencji. Centrolew.

• PSL „Lewica“ - Jan Stąpiński. Chłopi

• PPS - Ignacy Daszyński. Robotnicy fabryczni i inteligencja.

• Zjednoczenie Posłów Żydowskich - Abraham Ozjasz Thon - inteligencja żydowska i duchowieństwo.

• Niemieckie Stronnictwo Ludowe - Ludwik Wolf. Urzędnicy i inteligencja o charakterze twórczym.

Parlament był bardzo rozdrobniony, co sprawiało, że był on słaby. Wiele wybitnych poityków nie zgłaszało przynależności klubowej, co uniemożliwiało kierowanie jednolitej linii polityczno-ideowej.

Rządy:

• I - XII 1919 Ignacy Paderewski

• 1919 -1920 - Leopold Skulski

• VI - VII 1920- Władysław Grabski

• 1920 - 1921 - Wincenty Witos - „rząd ocalenia narodowego“. Wyznaczono urząd wicepremiera (Daszyński). Nazywany był rządem narodowo-chłopskim.

• 1921 - 1922 - Antoni Ponikowski (dwa rządy).

• Lato 1922 - Artur Śliwiński - rząd utworzony w atmosferze kontrowersji konstytucyjnej.

• Julian Nowak

20 II 1919 - uchwalenie Małej Konstytucji, czyli uchwały „O powierzeniu Józefowi Piłsudskiego dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa. Aż do wyboru prezydenta władał Naczelnik.

Postanowienia:

-Sejm ustawodawczy wyposażony jest we władzę suwerenną nie określono jej kadencji, jest źródłem wszelkiej władzy w państwie.

-Naczelnik został przedstawicielem Polski w stosunkach międzynarodowych i najwyższym wykonawcą postanowień sejmu.

-Był w pełni kompetentny w sprawach cywilnych i wojskowych. W porozumieniu z sejmem powołuje rząd ( Mało precyzyjne określenie - rząd Artura Śliwińskiego 1922; Piłsudski go popierał, a sejm chciał Korfantego.)

-Wszystkie decyzje Naczelnika wymagały kontrasygnaty odpowiedniego ministra.

Sejmy regionalne.

Sejm Śląski. Kompetencje Sejmu Śląsiego ustaliła Ustawa Konstytucyjna z 1920. Uprawnienia:

-ustawodawcze, w tym prawo uchwalania własnego budżetu dla województwa- zasilanie Slarbu Śląskiego,

-prawo nakładania podatków i opłat publicznych, prawo wybierania Rady wojewódzkiej (z wyjątkiem wojewody),

-kierowanie polityką zagraniczną,

-ustalanie spraw wojskowych,

-obowiązek ochrony mniejszości niemieckiej (wykonywanie konwencji genewskiej), - obowiązek ochrony róznych wyznań religijnych

-obowiązek zwalczania ubóstwa.

- liczyła 48 członków - kadencja taka sama jak właściwego sejmu (5 lat).

Sejm Wileński. 8 I 1922. „Litwa Środkowa“ - Antoni Łokuciewski.

Lewica opowiadała się za autonomią Litwy Środkowej. Prawica była za rozwiązaniem sejmu i włączeniem do rządu. Ostatecznie tereny inkorporowano do Polski.

20 II 1922 - głosowanie ZA inkorporacją

24 III 1922 - uchwała o objęciu władzy nad ziemią wileńską

5 XI 1922 - Wybory do sejmu, 7 XI 1922- wybory do senatu. Pierwsza regularna kadencja sejmu.

Marszałek Sejmu - Maciej Rataj (Narodowcy i Piast)

Latem 1922 - Chrześcijański Związek Jedności Narodowej („Chjena“). Charakter nacjonalistyczny. Pierwszy raz użył zwrotu „Polak katolik“. Miała integrować co do jedności wyznania.

Uzyskała 29,1% głosów (Rozczarowanie).

PSL „Piast“ - 13,2%

PPS - 10,3%

Blok Mniejszości Narodowych - wszystkie mniejszości oprócz Ukraińców. - 16%

Skład od prawej:

• ZLN - Stanisłąw Głąbiński

• Klub Chrześcijańsko narodowy - Edward Dubanowicz

• ChD - Józef Chaciński

• Narodowa Partia Robotnicza - Stanisław Wachowiak

• PSL „Piast“ - Wincenty Witos

• PSL „Wyzwolenie“ - Stanisław Thuguty

• PPS - Ignacy Daszyński

• PSL „Lewica“ - Jan Stąpiński

• Chłoskie Stronnictwo Radykalne - ks. Eugeniusz Okoń

• Związek Proletariatu Miast i Wsi - Stefan Królikowski / St. Łańcucki

Po przewrocie Majowym; II Kadencja

4 III 1928; 11 III 1928;

Marszałek Sejmu - Ignacy Daszyński; Senatu - Julian Szymański

• BBWR - Walery Sławek

• PPS - Ignacy Daszyński

• PSL „Wyzwolenie“ - Maksymilian Malinowski

• Blok Katolicko-Narodowy - Roman Rybarski

• Polski Blok Katolicki - Piast i ChD - Wincenty Witos

• Stronnictwo chłopskie - Jan Dąbski

• NPR - Adam Chądzyński

• Jedność Robotniczo-Chłopska (komuniści)

• Polski Blok Katolicki (Korfanty - Śląsk)

Kolejne wybory... „brzeskie“

16 XI 1930 Sejm; 23 XI Senat

(Marszałek Sejmu - Kazimierz Świtalski. Senatu - bezpartyjny Władysław Raczkiewicz)

• BBWR - Walery Sławek (duża przewaga)

• SN - Roman Rybarski - powrót ND na scenę

• Klub Posłów i Senatorów Chłopskich - Michał Rug

• PPS - Mieczysław Niedziałkowski

• Stronnictwo Chłopskie

• PSL „Piast“

• PSL „Wyzwolenie“

• NPR

• KPP

• Blok Mniejszości Narodowych

Wybory czwartej kadencji V 1935 - po śmierci Piłsudskiego.

Ordynacja z 8 VII 1935:

• 208 posłów wybieranych w 104 okręgach dwumandatowych

• 96 senatorów, z których 1/3 mianował Prezydent

• 64 osoby wybierane w wyborach dwustopniowych

• po 6 mandatów dla Warszawy oraz województw kieleckiego i lwowskiego

• po 5 województwo warszawskie i łódzkie

• po 4 krakowskie i lubelskie

• po 3 dla ?

• po 2 dla ?

Opozycja zbojkotowała wybory (tylko 46% frekwencja, zwykle ~70%), nie brały w niej udziału PPS, Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Narodowe, ChD, KPP (Komunistyczna Partia Polski). Doprowadziło to do zdominowania sejmu przez sanację. Rozwiązany w X 1939.

Marszałek Sejmu - Stanisław Car, a po jego śmierci Walery Sławek; Senatu - Aleksander Prysto

6 XI 1938 - Sejmu - Makowski; Senatu - Miedliński

---