ZAGADKI ORTOGRAFICZNE
POGRUPOWANE WEDŁUG POSZCZEGÓLNYCH TRUDNOŚCI ORTOGRAFICZNYCH
“Ó” NIEWYMIENNE
Wszyscy pięknie w nim śpiewają,
szeroko buzie otwierają. chór
Jedna dziewczynka, a każdy inaczej ją nazwie:
pani w szkole powie-uczennica,
Ania z ławki-przyjaciółka,
Kasia z podwórka-koleżanka,
brat Maciek-siostra,
a mama powie -“To jest moja ..................... ”. córka
Wysoko ku niebu sięga,
jej szczyt tonie w chmurach,
możesz się na nią wspinać.
Czy wiesz co to? ............................. . góra
Pod dachem z błota
swe gniazdko buduje.
Gdy zza mórz powraca,
wiosnę nam zwiastuje. jaskółka
Siedzi na tronie
w złotej koronie. król
Ma puszyste futerko
i w klatce mieszkanie,
a marchewka to jego
ulubione danie. królik
Zieloną ma skórkę
i podłużny kształt,
to z niego mizerię
na obiad będziesz jadł. ogórek
Co to jest?
Pisze wszystko, co rozkażesz,
a gdy źle-to gumką zmażesz? ołówek
Co to za deska
wisi na ścianie,
a na niej książki
mają mieszkanie? półka
Kwiat to prześliczny
i cudnie pachnący,
niestety- trochę kłujący. róża
Ptak, który wybierał się za morze
i dotąd wybrać się nie może. sójka
Ma rudą kitkę i szpiczaste uszka,
uwielbia orzechy mała łakomczuszka. wiewiórka
Mały, szary ptaszek
ćwierka nam radośnie,
zimą czeka na okruszki
i marzy o wiośnie. wróbel
Co to za dama, pięknie ubrana,
w jej dłoni czarodziejska różdżka,
na bal wyprawiła Kopciuszka?
Czy już wiesz? To ............................ . wróżka
Na ,,ź'' się zaczyna na ,,o” się kończy,
z ziemi wybija, rzece daje początek.
Woda w nim czysta, jak kryształ przejrzysta. źródło
Bardzo łatwa zgadywanka
-żółta kulka w środku jajka. żółtko
Czy znasz to zwierzę?
Zawsze chodzi powoli,
i ma pancerz twardy,
choć nie jest rycerzem. żółw
“Ó” WYMIENNE
Co to za drzewko,
choć młode-
-już białą ma korę? brzózka
Każdy człowiek, nawet król,
gdy się uderzy, to czuje .................... . ból
dróżka-patrz ,,ż'' wymienne
Jest potrzebny ptakowi,
by ziarenka dziobać,
by owady łapać,
żabę upolować. dziób
Nie zapomnij o zwierzętach
gdy zimowy przyjdzie chłód,
bo gdy mróz zamrozi, a śnieg zawieje,
to zwierzęta cierpią .......................... . głód
Znana szkolna wymówka
to paluszek i .......................... . główka
Gdyby nie skakała,
to by nóżki nie złamała
ta niesforna ......................... mała. kózka
Gdy zimowy przyjdzie chłód
mróz zamieni wodę w ....................... . lód
Po jeziorze pływać nią możesz,
gdy chwycisz za wiosła,
szybko ją woda będzie niosła. łódka
Pracowite pszczoły
zadają sobie trud,
byś na stole miał
słodki, wonny .................. . miód
Cóż za pracowity owad to
niesie do mrowiska
wielkie trawy źdźbło? mrówka
Zimą na szybach kwiaty maluje,
w nosy szczypie, w uszy kłuje,
rzekę lodem skuje. mróz
Kroisz nim chleb
i inne rzeczy,
lecz bądź ostrożny,
bo się skaleczysz . nóż
nóżki-patrz ,,ż'' wymienne
Jak się to miejsce nazywa,
gdzie rosną kwiaty i warzywa? ogród
Bocian, gęś, jaskółka, kura,
wszystkie ptaki mają .................... . pióra
różki-patrz ,,ż'' wymienne
Silnik ma w środku,
kierownicę na przedzie,
choć ,,chód'' ma w nazwie,
nie chodzi lecz jedzie. samochód
Ma cztery nogi i blat,
przy nim zasiądziesz,
gdy będziesz jadł. stół
Każdy czasem marzy,
że szczęście go spotka
i wylosuje
............................. w totolotka. szóstka
Jaka to pora
między dniem a nocą,
gdy słońce wolno spać idzie,
a gwiazdy jeszcze nie migoczą? wieczór
Żaba boi się klekotu
i czerwonych nóg,
dla niej piękny bocian
to największy ............................ . wróg
W wigilijny wieczór
rozbrzmiewa anielski chór,
a w saniach Mikołaja
prezentów pełen ..................... . wór
Co to za pojazd nieduży,
do wożenia małych dzieci służy? wózek
“RZ” NIEWYMIENNE
Gdy grzmi , błyska i ulewa duża,
wszyscy kryją się w domach,
bo przecież jest ....................... . burza
Drzewo, co chętnie gałęzie ugina
byś czerwonych korali mógł narwać,
zwie się .................................. . jarzębina
Na ,,k'' się zaczyna,
ma go kurtka, płaszcz, koszula,
do twojej szyi zawsze się przytula. kołnierz
Roślinę mocno trzyma,
pod ziemią się kryje,
nim roślina wodę pije. korzeń
Na ,,k'' się zaczyna ten tunel,
co kret drąży pod ziemią,
a także miejsce, gdzie na przerwie
spotykasz się z kolegą. korytarz
Ma go w swej nazwie odkurzacz,
choć walczy z nim nieustannie,
gdy razem z miotłą i ścierką
robi wielkie sprzątanie. kurz
Ma na imię Bambo
i w Afryce mieszka,
czarną ma skórę
ten nasz koleżka. murzynek
W dzień go nie zobaczysz,
bo śpi głową w dół.
Zwą go gackiem, nie ma piór
i choć skrzydła ma jak ptak,
ale to jest ssak. nietoperz
Twardy do zgryzienia
lecz nie dla wiewiórki,
chętnie sobie schowa
kilka do komórki. orzech
Czarne lub czerwone koraliki małe,
mają dużo witamin, na dżem są wspaniałe.
Nie szukaj ich na drzewie
lecz na niewielkim krzewie. porzeczki
Do morza płynie,
droga to daleka,
bo zaczyna od źródła
podróż każda ......................... . rzeka
Kuleczki czerwone całe
lub z ogonkiem białym,
przynieś z ogródka, a będzie surówka. rzodkiewka
Okrągły, głęboki lub płytki,
z kwiatkami lub paskiem na brzegu,
gdyby go nie było,
z czego byś jadł kolego? talerz
Trzęsie się ze strachu, wszystkiego się boi.
Jak się nazywa? Czy wiesz już?
To po prostu ............................. . tchórz
W ogródku rosną,
siejesz je wiosną,
najlepsze surowe,
w zupie też są zdrowe. warzywa
Jak nazwiesz jednym słowem
psa, słonia, muchę i kurczęta
i mnóstwo innych stworzeń.
Czy już wiesz? To są ............................. . zwierzęta
“RZ” WYMIENNE
Kto w aptece pracuje,
gdzie lekarstwa kupujesz? aptekarz
Tam, gdzie pracuje, książek jest bez liku,
Układa je, wypożycza , dba o czytelników. bibliotekarz
Jak się nazywa to miejsce,
gdzie są kasy, stanowiska, perony?
Stąd pociągi i autobusy
odjeżdżają w różne strony. dworzec
Gdy patrzę na Jurka,
kolegę z podwórka,
trudno mi uwierzyć,
że za lat kilka będzie z niego
dorosły pan ..................... . Jerzy
Jak kot chodzi po dachu,
i nie czuje strachu.
Sadzami twarz umazana,
bo czyści kominy od samego rana. kominiarz
Co to za pan w białym czepku,
co w kuchni króluje,
w garnkach ciągle miesza,
jedzenie przygotowuje? kucharz
Leczy ludzi
-bada i osłuchuje,
potem receptę wypisuje. lekarz
Pracuje pędzlem i farbami.
Artysta maluje obrazy,
inny domy lub ściany. malarz
Co to za miesiąc
niesie wiosnę w podarku,
i w którym wszystko
miesza się jak w garnku? marzec
Woda w nim słona, jak w oceanie
wiele statków po nim pływa,
polskie- Bałtyk się nazywa. morze
Kielnię trzyma w ręku,
zaprawy potrzebuje,
cegła za cegłą
dom wymuruje. murarz
Jeden woli biegać,
inny zjeżdżać z góry,
obaj potrzebują nart,
kijków i śniegu fury. narciarz
Każde polskie dziecko powie,
co to za dumny ptak,
złotą koronę nosi na głowie,
narodu polskiego znak. orzeł
Piecze przepyszne ciasta,
chleb, bułki i rogale,
mąką ubielony stale. piekarz
Wymyśla ciekawe historie,
skrzętnie zapisuje,
a potem drukarnia
książkę wydrukuje. pisarz
Jeździł konno
w ciężkiej zbroi,
tarczę miał i miecz
by ojczyzny strzec. rycerz
Co to za czarodziej
w zakładzie stolarskim pracuje,
i ze zwykłego drewna
piękne meble wyczaruje? stolarz
Gdy zamek w drzwiach się zatnie,
co przecież się zdarza,
nic sam nie poradzisz,
poszukaj .............................. . ślusarz
“RZ” PO SPÓŁGŁOSKACH
B, CH, D, G, J, K, P, T, W.
To drzewo rozpoznasz
po białej korze.
Jak się nazywa,
czy wiesz już może? brzoza
Jak się nazywać może,
gdzie na przykład w jeziorze,
w rzece, stawie lub nad morzem
woda ziemię obmywa? brzeg
Jakiego korzenia używa mama
do ogórków kwaszenia?
Kiedy zaś na tarce zetrzeć go próbuje,
by dodać do buraczków,
oczy wypłakuje? chrzan
Owoce są zdrowe,
pyszne i wspaniałe.
Lecz by brzuch nie bolał
jedz ,gdy są .......................... . dojrzałe
Ma pień potężny i koronę,
korzeniami ziemi mocno uczepione. drzewo
Co to za przedmiot
zęby ma lecz bez wątpienia
nie służą mu do gryzienia,
a do włosów czesania
i fryzury układania? grzebień
Podczas burzy,
wiem coś o tym,
leje deszcz, błyska grzmoty
i słychać ........................ .
Są jadalne lub trujące
rosną w lesie lub na łące. grzyby
Na nim siadasz w domu przy stole
i przy ławce w szkole. krzesło
Wysoką sosnę, świerk, czy lipę
nazwiemy drzewem.
A nieduże maliny, jeżyny, porzeczki
nazwiemy ....................... . krzew
Co to za roślina,
ma ,,krzywa'' w nazwie,
chociaż krzywa nie jest.
Lepiej nie dotykaj, bo parzy i piecze,
czerwone bąble zostawia na ręce pokrzywa
Na nim się kładziesz, gdy idziesz spać,
owiń się nim, a wszyscy ducha będą się bać. prześcieradło
Wakacje są po to, żeby odpocząć,
bawić się, cieszyć, zajadać lody
i wakacyjne przeżywać .................................. . przygody
Do autobusu, tramwaju
nie wsiądziesz, gdzie chcesz.
Gdzie się zatrzymują?
To z pewnością wiesz. przystanek
Ma je każdy ptak,
rozkłada je w locie.
Podobne lecz bez piór
zobaczysz w samolocie. skrzydła
Do trzepania dywanów
specjalnie zbudowany,
a dla dzieci to świetne
miejsce do zabawy. trzepak
Jaki to miesiąc do szkoły wzywa,
rozpoczyna jesień.
Czy wiesz, jak się nazywa?
To ............................... . wrzesień
WYJĄTKI:
Ma pasiekę z ulami,
pszczołami się opiekuje.
W dużym kapeluszu
miód z ula wyjmuje. pszczelarz
Jest bardzo pożyteczna,
pracowita i wesoła,
latem lata ile sił,
zbiera z kwiatków złoty pył. pszczoła
Sieją ją rolnicy
wiosną lub w jesieni,
młynarz złote ziarno w mąkę,
a piekarz w bułki zamieni. pszenica
“Ż” NIEWYMIENNE
Choć igieł na grzbiecie nosi bez liku,
nie proś go o przyszycie guzików. jeż
Wygląda jak malina,
ale czarna jest, więc to ...................... . jeżyna
Po deszczu na drodze powstaje,
mała albo duża.
Żaby się w niej kąpią,,
po to jest ............................ . kałuża
Czasem wygląda jak rogalik,
czasem podobnie do bułeczek,
na niebie świeci,
obok gwiazdeczek. księżyc
W nim wygodnie aż do rana śpisz.
Gdy ,,Dobranoc!'' powie mama,
do poduszki się przytulasz
i piękne sny śnisz. łóżko
W szufladzie miejsca
innym sztućcom skąpi,
lecz gdy zupę jesz z talerza,
nic jej nie zastąpi. łyżka
Włóż je na nogi i po lodzie
możesz mknąć do mety,
albo jeśli sobie życzysz,
kręcić piruety. łyżwy
Mocne i stalowe, do cięcia gotowe.
Do ręki je weź-wytną to, co chcesz. nożyczki
nóż-patrz ,,ó'' wymienne
Pełznie i syczy wciąż,
Domyślasz się? To ..................... . wąż
Jak nazwiesz jednym słowem
pszenicę, żyto, jęczmień, owies? zboże
Spotkasz je na łące
i zawsze nad wodą.
Bociana się boją
i z drogi mu schodzą. żaby
Trzepocze nad łódką,
gdy wiatr dmucha
białe płótno. żagiel
Zwisa z sufitu bańka szklana,
jeśli tylko zrobisz ,,pstryk'',
mrok rozproszy aż do rana. żarówka
Trzyma je w ręku mama,
gdy prasuje ubrania. żelazko
Lepiej w lesie ją omijaj,
gdy pełznie i syczy długa .................... . żmija
Kto najszybciej odgadnie:
jaki owoc jesienią
z wielkiego dębu spadnie? żołądź
Kto ojczyźnie wiernie służy,
granic kraju strzeże?
Zawsze gotów walczyć z wrogiem,
byś się czuł bezpiecznie? żołnierz
Długie nogi, długa szyja,
cętkowane ciało,
może liście jeść wprost z drzewa,
gdyby jej się chciało. żyrafa
“Ż” WYMIENNE
Nie szeroka droga,
ale wąska .........................,
prowadzi do chatki
gdzie mieszka wróżka. dróżka
Gdy druh przy ognisku
gawędę zaczyna,
słucha go uważnie
harcerska .................... . drużyna
Dziś do klasy przyszła Anka,
nasza nowa ........................... . koleżanka
Co to za pan,
władca księstwa,
co ma swój dwór
i słynie z męstwa? książę
Mam okładkę, kartek wiele,
w ciekawą podróż cię zaproszę,
ale plam nie znoszę. książka
Ma małe nogi, czyli ....................
i małe rogi, czyli ........................,
dorysuj bródkę, ogonek krótki
i już gotowy portret kózki. nóżki, różki
Jakie narzędzie
wróżka w ręku ma,
może nim w sekundę
pchłę zamienić w lwa? różdżka
Co to za kulki z białego śniegu
w zabawie zimą rzucasz w kolegów? śnieżki
W Dniu Matki nazrywał
Jaś kwiatków nad rzeczką,
ułożył z nich bukiecik,
przewiązał ............................. . wstążeczka
WYRAZY Z “H”
Odwaga i męstwo go cechuje,
wielkich czynów dokonuje. bohater
Wędkarz musi być cierpliwy,
bo nie każda rybka raczy
pozwolić się złapać na ..................... . haczyk
Wyszyty nitką białą
lub w jakimś kolorze,
na bluzce, obrusie, serwetce
zobaczyć to możesz. haft
W szkole na przerwie
panuje tak wielki,
że w uszach od tego
pękają bębenki. hałas
Gdy go zawiesisz solidnie
między dwoma drzewami,
możesz z przyjemnością leżeć
i kołysać się na nim. hamak
Jest w motocyklu,
rowerze, samochodzie,
dzięki temu
hamujesz na drodze. hamulec
Ma mundur,
choć nie jest żołnierzem,
do drużyny harcerskiej należy. harcerz
Wszyscy przechodnie
stoją zasłuchani,
gdy z Wieży Mariackiej
usłyszą to granie. hejnał
Bardzo hałaśliwy
samolot nieduży,
bak mu skrzydeł,
a śmigło ma nie z przodu
lecz w górze. helikopter
Co strażak na głowę zakłada,
gdy pożar gasić mu przypada? hełm
Gorący napój z cytryną,
w bursztynowym kolorze
chętnie każdy wypije,
gdy zimno na dworze. herbata
Wielkie i ciężkie zwierzę
w ZOO zobaczyć możesz.
Lecz widać tylko oczy,
gdy zanurzy się w wodzie. hipopotam
Co to za gra, w której
gracz na łyżwach
za pomocą kija,
czarny krążek
do bramki wbija? hokej
Jak się nazywa
taki duży dom,
gdzie do wynajęcia
pokoje są? hotel
Na placu zabaw stoi
bardzo zapracowana,
od rana do wieczora
są chętni do huśtania. huśtawka
Odpychasz się jedną nogą
i już jedziesz prawie jak rowerem,
swoją .............................. . hulajnoga
Stal wytapia,
ciężka jest jego praca,
zmęczony do domu
ze swej huty wraca. hutnik
Gdy z kranu kapie woda
lub wanna zapchana,
jakaś rura przecieka,
musisz wezwać tego pana,
by nie zalało mieszkania. hydraulik
Każdy naród ma swoją pieśń,
polskim - ,,Mazurek Dąbrowskiego'' jest. hymn
Opracowała: Bogusława Pachur