ĆW. 1

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA-to potencjalne możliwości do wykonywania ciężkiej i długotrwałej pracy fizycznej przy zaangażowaniu dużych grup mięśni oraz stosunkowo niewielkim narastaniu zmęczenia i szybkim efektywnym wypoczynku.

TOLERANCJA WYSIŁKOWA-zdolność do wykonywania wysiłków o określonej intensywności bez głębszych zaburzeń homeostazy lub czynności narządów wewnętrznych.

CZYNNIKI DECYDUJĄCE O WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ:

-potencjał energetyczny tlenowy (wentylacja minutowa płuc, dyfuzja pęcherzykowa, objętość minutowa serca Q, pojemność tlenowa krwi, dyfuzja tkankowa)

-potencjał energetyczny beztlenowy (zawartość fosfagenów w komórce, pojemność buforowa krwi, zawartość włókien ST i FT

-masa ciała

-płeć, wiek (K 2-2,5 lO2/min, M 3-3,5 lO2/min

-hipokinezja (mało aktywności ruchowej, przy braku aktywności przez 20 dni spada do 28%)

-biorytmy

-odżywianie

-hipoksja (obniżenie ciśnienia O2 we krwi)

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNĄ OKREŚLAMY:

-aktywność procesów odp.za transport tlenu z powietrza do mięśni i innych narządów i tkanek

-aktywność procesów biochemicznych odp.za wykorzystywanie tlenu w mięśniach

-zasoby substratów energetycznych w mięśniach i innych tkankach

-aktywność procesów uruchamiających zasoby substratów energetycznych

-sprawność procesów wyrównujących zmiany w środowisku wewnętrznym organizmu

-tolerancja zmian zmęczeniowych

VO2max-ilośc tlenu oferowana tkankom+ilość tlenu zużywana w łańcuchu oddechowym mitochondriów

VO2max KSZTAŁTUJĄ:

-masy tkanek aktywnych metabolicznie (gł. m. szkieletowe)

-zdolność tych tkanek do wykorzystywania tlenu w procesach metabolicznych (czyli ich „pojemności tlenowej”)

CZYNNIKI WSPÓŁDECYDUJĄCE O SPRAWNOŚCI ZAOPATRZENIA TLENOWEGO MIĘŚNI:

-max wentylacja płuc

-max objętość minutowa serca Qmax=Hrmax+SVmax

-pojemność dyfuzyjna płuc

-objętość i pojemność tlenowa krwi(ilość erytrocytów i hemoglobiny)

-mioglobina

-regulacja naczyniowo-ruchowa

-tętniczo-żylna różnica wysycenia krwi tlenem

-gęstość naczyń krwionośnych w mięśniach

SV (objętość wyrzutowa serca) ZALEŻY OD:

-morfologicznych i czynnościowych właściwości mięśnia sercowego

-warunków żylnego dopływu krwi

-ilości krwi krążącej (zmniejsza: odwodnienie, diety, krwotok, leki moczopędne, zmiany ortostatyczne)

AT (PRÓG PRZEMIAN ANAEROBOWYCH)

Graniczne obciążenie wysiłkiem fizycznym, ( w%)po przekroczeniu którego włączają się procesy beztlenowe w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego do pracy.

AT może wystąpić:

-przy obciążeniu 40-50% VO2max u ludzi o małej wydolności

-przy obciążeniu 60-80% VO2max u ludzi o dużej wydolności

ĆW. 2

OZNACZANIE VO2max METODĄ WG ASTRANDA

To wyliczenie max poboru tlenu przy pomocy nomogramu uwzględniającego zależności między wielkością pracy, a częstością tętna oraz pomiędzy częstością tętna w pracy średnio intensywnej (tzw. tętna stabilizacji funkcjonalnej), a wielkością max poboru tlenu (VO2max) jaką można by uzyskać w pracy max.

BADANIA ASTRANDA

40-50% VO2max - duża wydolność

35-40% VO2max - przeciętna wydolność

30-35% VO2max - mała wydolność

Pomiar pułapu tlenowego VO2max w l O2/min

Aby scharakteryzować ludzi przeliczamy ml O2/min/kg

WSKAŹNIKI WYDOLNOŚCI

1.Pomiar pułapu tlenowego dokonywany na cykloergometrze.

Test stosowany (rejestrowany) na elektrokardiogramie na cykloergometrze:

Początkowe obciążenie to 50-70W M, 25-50W K.

Następnie zwiększa się co 1-3 min o 25-50W aż do momentu, gdy pułap tlenowy nie rośnie lub badany jest wyczerpany.

2.Mierząc wentylację minutową płuc lub stężenie kwasu mlekowego we krwi, badamy próg beztlenowy - określa się obciążenie przy którym pojawia się hiperwentylacja lub zaczyna wzrastać stężenie kwasu mlekowego we krwi.

Opracowane też pośrednie metody określania wydolności fizycznej oparte o prostolinijną zależność między częstotliwością skurczów serca, a obciążeniem i pobieraniem tlenu.

Można na podstawie częstości skurczów serca przy obciążeniach mniejszych od max przewidywać, przy jakim obciążeniu osoba badana osiągnie pułap tlenowy, czyli max (odpowiednią dla wieku) częstość skurczów serca.

Ułatwia to nam NOMOGRAM ASTRANDA-RYHMINGA.

Można określić pułap tlenowy podczas wysiłków na cyklometrze lub podczas STEP-TESTU.

STEP TEST

Wysokość stopnia: 33cm K, 40cm M.

Częstość wchodzenia: 22,5 wejść/min

Metronom - ustala tempo wchodzenia

Czas wysiłku powinien wynosić 5-6min (do stabilizacji częstości skurczów serca)

Odczytywana wartość X współczynnik właściwy dla wieku badanej osoby.

PWC170

To obciążenie (moc), przy którym częstość skurczów serca stabilizuje się na poziomie 170/min. <dla starszych wskaźniki PW150 i PWC130.

Bezpośrednio mierzony podczas wysiłku na cyklometrze lub opierając się n liniowej zależności między częstością skurczów serca (osiągana w okresie równowagi), a obciążeniem.

Wielkość PWC170 odpowiada 80% obciążenia max.

U ludzi o małej wydolności równowaga czynnościowa może być utrzymana tylko przez krótki okres, nie więcej niż kilka minut.

Stosując PWC170 inne obciążenia możemy wyrazić w % PWC170.

Jeśli są wątpliwości czy ma częstość skurczów serca badanego odpowiada wielkościom prawidłowym, to uzasadniony jest test pwc170.

METODA POŚREDNIA (odchodzi się od wysiłków max)

-mierzymy tylko częstość skurczów serca lub tętna

-praca stosunkowo lekka, trwająca minimum 5 min)

-co 1 min mierzymy częstość tętna i jeśli jest stabilizacja, to występuje zależność:

wprost proporcjonalną częstością skurczów serca, a obciążeniem (wykorzystał to Astrand).

METODA BEZPOŚREDNIA

-człowiek rozpoczyna prace od małych obciążeń i stopniowo podnosimy pracę

-wykonuje prace o wzrastającym natężeniu (obciążeniu)

-gdy dojdzie do max odmawia dalszej pracy lub sami decydujemy bo zwalnia i nie utrzyma tempa)

-szukamy max obciążenia, stosujemy test o wzrastającym obciążeniu i mierzymy pobór tlenu

-analizator gazów wydechowych mierzy pobór tlenu

-dodajemy obciążenie po 1 min i sprawdzamy

ĆW. 3

TRENING FIZYCZNY

Proces polegający na powtarzaniu wysiłku fizycznego o określonej intensywności i czasie trwania, prowadzący do zmian adaptacyjnych w organizmie wpływających na zwiększenie zdolności do wykonywania wysiłków fizycznych.

ZNACZENIE TRENINGU:

1.Umożliwia wykonywanie wysiłków o większej intensywności i dłuższym czasie trwania

2.Umozliwia osiąganie większej precyzji ruchów niż przed treningiem

3.Wszystkie obciążenia, które mieszczą się w zakresie możliwości danego człowieka, po treningu są wykonywane zarówno mniejszym kosztem energetycznym jak i fizjologicznym.

ZDOLNOŚĆ CZŁOWIEKA DO WYSIŁKU FIZYCZNEGO ZWIĘKSZA SIĘ POD WPŁYWEM TRENINGU DZIĘKI:

1.zwiększeniu sprawności aparatu ruchowego i siły mięśni

2.zwiekszeniu zdolności w pokrywaniu zapotrzebowania pracujących mięśni w tlen i substraty energetyczne

3.zwiększeniu zdolności do wykorzystywania przemian tlenowych jako źródła energii

4.zwiekszeniu zdolności do wyrównywania zmian w środowisku wewnętrznym, spowodowanych wysiłkiem fizycznym

5.zwiekszeniu tolerancji zmian zmęczeniowych

UKIERUNKOWYWANIE TRENINGU FIZYCZNEGO NA KSZTAŁTOWANIE:

1.różnych cech sprawności układu ruchu

2.rozwój siły mięśniowej

3.zwiększenie wydolności tlenowej lub beztlenowej

4.wprawienie koordynacji nerwowo-mięśniowej poprawiającej szybkość, zręczność, precyzję ruchów

SKUTECZNY TRENING FIZYCZNY OPERA SIĘ NA ZASADACH:

1.systematyczności zajęć

2.stopniowe zwiększanie obciążeń

3.specyficzność obciążeń

DOBÓR NAJMNIEJSZEGO SKUTECZNEGO OBCIĄŻENIA UWZGLĘDNIA:

1.intensywność stosowanych wysiłków fizycznych

2.czas ich trwania

3.częstość ich powtórzeń w ciągu tygodnia

NAUCZYĆ SIĘ ZALECENIA (str 28)

ĆW. 4

ZMĘCZENIE

Stan fizjologiczny rozwijający się w czasie wykonywania pracy fizycznej lub umysłowej, charakteryzujący się zmniejszaniem zdolności do pracy, nasileniem się odczucia rosnącej ciężkości pracy i osłabieniem chęci do jej kontynuowania (brak motywacji). Stan ten utrzymuje się jeszcze przez pewien czas po zakończeniu pracy. Okres ten to „odpoczynek”.

OBJAWY ZMĘCZENIA ZALEŻNE SĄ OD:

1.rodzaju pracy

2.intensywności

3.czasu jej trwania

ZMĘCZENIE OBWODOWE (zmiany w układzie ruchu)

-w trakcie kontynuowania pracy zmniejsza się zdolność komórek mięśniowych do skurczu, przejawia się to zmniejszeniem siły i szybkości skurczu mięśni

-w początkowym okresie pracy włączane są PROCESY KOMPENSACYJNE, czyli włączane są do skurczu (rekrutowane) nowe jednostki motoryczne, siła skurczu mięśni nie rośnie

-prowadzi to do wyczerpania się wszystkich rezerw danego typu włókien mięśniowych (jeśli jest to wysiłek max to do skurczu włączane są włókna FT)

-po wyczerpaniu jednostek motorycznych FT, do dalszej pracy rekrutowane są włókna ST

-rosnący udział włókien ST prowadzi do spadku szybkości i siły skurczu

ZMĘCZENIE OŚRODKOWE (rozwój ma przebieg 3-etapowy)

1.rozwijają się procesy czynnie ograniczające zdolność człowieka do kontynuowania pracy lub podnoszenia intensywności pracy; są to mechanizmy broniące organizm przed nadmiernym obciążeniem

2.zmniejszenie sprawności niektórych funkcji ośrodkowego układu nerwowego w następstwie zmian stanu pobudzenia tego układu

3.rozległe upośledzenie funkcji ośrodkowego układu nerwowego

ZMĘCZENIE PRZEWLEKŁE-OSTRE

To stan organizmu rozwijający się w wyniku podejmowania kolejnych wysiłków fizycznych po niepełnej likwidacji zmian zmęczeniowych w okresie zbyt krótkiego wypoczynku. Postępowanie takie prowadzi do akumulacji tych zmian.

ZNUŻENIE

To rodzaj zmęczenia towarzyszący pracy o niewielkiej intensywności charakteryzujący się monotonnym powtarzaniem tych samych czynności

Przyczyna-zmniejszające się pobudzenie układu nerwowego tzw. HABITUACJA. Pod wpływem powtarzających się stałych bodźców podnosi się próg pobudliwości komórek i w konsekwencji dochodzi zmniejszanie się stanu pobudzenia nerwowego. Bardzo trudne do zlikwidowania zmęczenie organizmu.

ZESPÓŁ WYCZERPANIA

Spowodowany przez długotreały wysiłek fizyczny wykonywany w wysokiej temperaturze otoczenia i małej wigotności. Dochodzi do WYCZERPANIA hormonów rdzenia nadnerczy (katecholamin). Rozkład tych związków we krwi jest aktywniejszy, aniżeli synteza w gruczołach dokrewnych.

NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY UPOŚLEDZAJĄCE ZDOLNOŚĆ KOMÓREK MIĘŚNIOWYCH:

1.upośledzienie mechanizmów pobudzenia komórek (ZMĘCZENIE SYNAPTYCZNE-przekazywanie fali depolaryzacyjnej z komórki nerwowej na błonę komórki mięśniowej)

2.uposledzenie sprzężenia elektro-mechanicznego

3.uposledzenie funkcji samego aparatu kurczliwego

4.wyczerpanie substratów energetycznych

NAUCZYĆ SIĘ str.31

LIKWIDACJA ZMĘCZENIA = WYPOCZYNEK

---