ZESTAW XI
1.„Makbet”. Na przykładzie głównego bohatera Szekspir ukazuje jak żądza władzy może przemienić osobowość i zmienić postępowanie człowieka. Po- czątkowo Makbet jest osobą szlachetną i honorową, jednak pod wpływem złudnej wizji wielkości przekształca się on w pozbawionego skrupułów i uczuć ludzkich tyrana. Szekspir ukazał tragizm człowieka miotanego różnymi namiętnościami, uzależnionego od ról granych na scenie życia, czyli od ma-
sek jakie przybiera. Jego dramat jest dramatem charakterów, motorem bowiem postępowania bohaterów jest silne uczucie. Jest to dramat psychologiczny. Głównym problemem jest tutaj wzajemny stosunek człowieka i zła. Autor jest przekonany, iż każde zło wyrządzone innym ludziom powraca po pewnym czasie i godzi w tego, który je na świat wydał. Człowiek, który się w pore nie opamięta i nie powściągnie swych kroków zmierzających ku nieprawości, zostanie przez nieprawość wciągnięty i nie może zawrócić o własnych siłach. Widzimy tu też wyrzuty sumienia, które prowadzą do samobójsta. Szekspir w precyzyjny sposób nakreślił sylwetki bochaterów i przeprowadził głęboką analizę ich psychiki.
2.Norwid czesto podejmuje motyw człowieka wybitnego, twórcy. Człowieka widział poeta jako istotę ukształtowaną przez historię i ogólnoludzką tradycje kulturową. Stąd dla poety ważna jest relacja jednostka-zbiorowość. W wier-
szu „Coś ty Atenom zrobił Sokratesie” ukazuje, że wielcy, wybitni ludzie nie znajdują uznania za życia, a nawet po śmierci nie otrzymują należnej im czci. Ta refleksja pojawia się w związku ze śmiercią i pogrzebem Mickiewicza. „Bema pamięci żałobny rapsod” - utwór ten powstał dla utczenia pamięci zgonu gen Bema, bohatera powstania listopadowego, kontynuatora walki za wolność waszą i naszą we Francji, Portugalii i w czasie Wiosny Ludów. Uka-
zał pogrzeb jak pogrzeb rycerza. Norwid tym wierszem oddaje hołd Bemowi oraz idei którą reprezentował. Norwid ukazuje drogę jaką ma iść dalej ludz-
kość. Drogę tą wyznaczają ci, którzy swe życie poświęcili walce o wolność i sprawiedliwość. Adresatem wiersza „Do obywatela Johna Browna” jest sam Brown. Norwid solidaryzuje się z nim. Jego śmierć jest hańbą dla Ameryki, którą uważano za „ojczyznę wolnych”. Poeta jest przekonany że śmierć czło-
wieka nie jest w stanie powstrzymać dążenia do wolności i sprawiedliwości.
3.Orzeczenie - tłumaczył i przeinaczył. 1 to zdanie główne. Jest to zdanie podrzędnie złożone dopełnieniowe. Części mowy: czasowniki - tłumaczył, przeinaczył ; rzeczowniki - drodze, Wojski, sędziemu, zarządzenie ; pańskie - przymiotnik ; po - przyimek ; ciągle - przysłówek ; wyrażenia przyimkowe - po drodze, dlaczego.