dr Cezary Woźniak
Wydział Administracji i Nauk Społecznych
Politechniki Warszawskiej
Propozycja programowa prawa transportowego
Obciążenie tygodniowe: wykład -2 godz.
Cel dydaktyczny:
Głównym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów kierunków technicznych z aktualnym stanem prawnym w zakresie prawa transportowego w Polsce oraz Unii Europejskiej. Przedmiot wykładu obejmuje przede wszystkim problematykę stricte prawną - m.in. kwestie umów przewozowych, usług o charakterze publicznym, przewozu dokonywanego różnymi środkami transportu oraz - co jest nowością w polskim systemie prawnym - przewozu różnego rodzaju materiałów specjalnych. Takie ukształtowanie programu zajęć jest konieczne ze względu na wzrastające gospodarcze znaczenie przedmiotów prawa przewozowego, w tym w szczególności publicznych usług przewozowych. Problemy te pozostaną głównymi punktami zainteresowań w czasie prowadzonych wykładów. W trakcie zajęć należy zaakcentować regulacje o drogach publicznych w tym problematykę właściwości organów administracyjnych, budowy i utrzymania drogi publicznej, prawa własności do niej oraz wywłaszczania nieruchomości. Przedmiot zajęć obejmuje, oprócz problematyki ściśle administracyjnej i cywilistycznej, również kwestie administracyjno - gospodarcze, na przykład problem, koncesji, rejestracji oraz licencji i zezwoleń.
Program przedmiotu:
Podstawowe pojęcia prawoznawstwa. Źródła prawa, wykładnia. Podmiotowość prawna. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Ograniczenia. Osobowość fizyczna i osobowość prawna. Przedstawicielstwo.
Podejmowanie i prowadzenie działalności zarobkowej - wprowadzenie.
Drogi publiczne jako szczególne rodzaje nieruchomości. Nieruchomość - pojęcie. Własność nieruchomości, ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości. Nabycie i utrata własności nieruchomości.
Drogi publiczne jako szczególne rodzaje nieruchomości - cd. Własność drogi publicznej a własność nieruchomości. Zarządzanie drogą publiczną. Zarządca drogi publicznej. Zarząd. Autostrady płatne.
Budowa i utrzymanie drogi publicznej. Procedura lokalizacji drogi publicznej. Wywłaszczenie nieruchomości pod drogę publiczną. Autostrady płatne.
Odpowiedzialność zarządcy drogi publicznej.
Podstawowe zasady prawa transportowego. Pojęcia: przewozu i transportu. Pojęcie przewoźnika. Przewoźnik drogowy, kolejowy, lotniczy, morski.
Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie przewozu. Koncesje na świadczenie usług przewozowych. Certyfikaty, licencje, zezwolenia. Wpis do rejestru działalności gospodarczej.
Umowa przewozu. Charakter prawny umowy przewozu. Zawarcie umowy przewozu. Regulaminy i ogólne warunki przewozu. Zasady przewozu osób i przesyłek bagażowych. Bilet, list bagażowy.
Umowa przewozu - cd. Prawa i obowiązki przewoźnika. Prawa i obowiązki pasażera. Przewozy grupowe.
Umowa przewozu - cd. Zasady przewozu towarów. Prawa i obowiązki wysyłającego i odbiorcy. List przewozowy. Likwidacja przesyłki. Przewóz rzeczy szczególnych oraz towarów niebezpiecznych. Przewóz zwierząt.
Zadania i funkcje organów administracyjnych w zakresie wykonywania działalności przewozowej. Wykonywanie nadzoru nad przewoźnikiem. Publicznoprawne warunki przewozu. Przewozy bezpłatne i ulgowe.
Odpowiedzialność cywilna za niewykonanie lub nienależyte wykonanie przewozu. Odpowiedzialność za szkody spowodowane przewozem. Zbieg roszczeń z innych tytułów. Dochodzenie roszczeń - procedura. Odszkodowania.
Inne umowy przewozowe. Umowa spedycji. Umowa najmu (lub dzierżawy) środków transportowych. Umowa czarteru.
Strategia rozwoju transportu w Polsce. Zasady wykonywania przewozu na gruncie prawa międzynarodowego, a w szczególności prawa Unii Europejskiej.
Sposób zaliczania :
W ramach zajęć przeprowadzany byłby sprawdzian pisemny. W wypadku aktywnego uczestnictwa studentów w wykładach wykładowca powinien brać pod uwagę przy wystawianiu oceny końcowej oceny z referatów przygotowanych przez studentów.
Literatura:
Literatura podstawowa :
„Prawo przewozowe z komentarzem”, pod red. A. Kotlarskiego, Warszawa 2003,
Literatura dodatkowa:
H. Goik: „Umowa przewozu przesyłek w transporcie lądowym jako rodzaj umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej”, Katowice 1975,
S. Matysik: „Podręcznik prawa morskiego”, wyd. III, Warszawa 1967,
M. Polkowska: „Pojęcie szkody i odpowiedzialność cywilna przewoźnika w systemie warszawsko - montrealskim”, Palestra z 2004 r. nr 9 -10, s. 25 - 44,
J. Rajski: „Odpowiedzialność cywilna przewoźnika lotniczego w prawie międzynarodowym i krajowym”, Warszawa 1968,
K. Wesołowski: „Odpowiedzialność przewoźnika za szkody przy przewozie przesyłek w świetle ustawy - Prawo przewozowe”, Zielona Góra 1995,
M. Żylicz: „Międzynarodowe prawo lotnicze”, Warszawa 2002,
M Żylicz: „Zasady odpowiedzialności za szkodę na osobie pasażera w międzynarodowym, europejskim i polskim prawie lotniczym”, Palestra z 2004 r. nr 5 - 6, s. 48 - 57
Ze względu na brak opracowania dotyczącego w całości materii objętej programem przedmiotu należy zwrócić uwagę na konieczność stworzenia skryptów dla studentów.
Dokumenty:
Akty krajowe.
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.),
ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe (tekst jednolity - Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz.60 z późn. zm.).
ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (tekst jednolity - Dz.U. z 2002 r. Nr 175, poz. 1440),
ustawa z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz.U. Nr 97, poz.1050 z późn. zm.),
ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371, z późn. zm.),
ustawa z dnia 18 września 2001 r. - Kodeks morski (Dz.U. Nr 138, poz. 1545 z późn. zm.),
ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz.U. Nr 130, poz. 1112),
ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 199, poz. 1871),
ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. Nr 86, poz. 789),
ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. nr 173, poz. 1807),
Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, po zmianach wynikających z Traktatu Amsterdamskiego z dnia 2 października 1997 roku zmieniającego Traktat ustanawiający WE, traktatów ustanawiających Wspólnoty Europejskie i innych związanych z nimi aktów (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864).
B. Akty międzynarodowe.
Konwencja brukselska z dnia 25 sierpnia 1924 r. o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących konosamentów (Dz.U. z 1937 r. Nr 35, poz. 258),
Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzona w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212 i 214, z 1963 r. Nr 24, poz. 137 i 138, z 1969 r. Nr 27, poz. 210 i 211, z 1976 r. Nr 21, poz. 130 i 131, Nr 32, poz. 188 i 189 i Nr 39, poz. 227 i 228, z 1984 r. Nr 39, poz. 199 i 200 oraz z 2000 r. Nr 39, poz. 446 i 447),
Konwencja z dnia 19 maja 1956 r. o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) (Dz.U. z 1962 r. Nr 49, poz. 238 z późn. zm.),
Konwencja ateńska z dnia 13 grudnia 1974 r. w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu (Dz.U. z 1987 r. Nr 18, poz. 108),
Konwencja berneńska z dnia 9 maja 1980 r. o międzynarodowym przewozie kolejami (Dz.U. z 1985 r. Nr 34, poz. 158)
załącznik A - przewóz osób i bagażu
załącznik B - przewóz przesyłek towarowych
Traktat z 21 marca 1990 r. o stosunkach handlowych i gospodarczych między Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 77, poz. 336 i M.P. z 1991 r. Nr27, poz. 191),
4