1. Przedmiot psychologii społecznej
Psychologia społeczna bada w jaki sposób ludzie wywierają wpływ na myśli, zachowania i uczucia innych ludzi. Nauka o zachowaniach i procesach psychicznych w sytuacjach społecznych. Jest naukowym badaniem tego jak ludzie wpływają na myśli, zachowania i uczucia innych ludzi.
2. Metody stosowane przez psychologię społeczną
Sondaż ankietowy, lustracja- badanie posługuje się technikami, które mają charakter obserwacyjny
Studium w terenie- badacz uczestniczy w pewnym życiu społecznym
Eksperyment naturalny- czynniki są niezależne od woli badającego, czynnik kontroli jest stosunkowo niski
Eksperyment w terenie- badacz w pewnym stopniu kontroluje czynniki, które będą zmiennymi, np. badania w metrze- sprawdzenie reakcji ludzi ( np. upadający człowiek z laską częściej otrzymywał pomoc niż upadający człowiek z butelką)
Eksperyment laboratoryjny- najściślej kontrolowane. Badanie musi być zgodne z etyką.
3. Zdolności społeczne
To pewne wzory zachowań społecznych, które sprawiają, że jednostki są społecznie kompetentne. Są istotne dla przebiegu relacji z innymi, mogą być rozpatrywane jako model. Przyczyniają się do wzrostu osiągnięć społecznych.
4. Osoby pozbawione kompetencji społecznych
To osoby którym brak umiejętności osiągnięcia celów społecznych i jednostkowych z równoczesnym zachowaniem dobrych stosunków z partnerami interakcji. Nie radzą sobie w sytuacjach społecznych określonego typu, w osiąganiu celów w życiu społecznym, budowaniu więzi emocjonalnych z innymi ludźmi, ujmowanych jako tworzenie, rozwijanie i utrzymywanie związków oraz uzyskiwanie społecznego poparcia.
5. Asertywność
Asertywność to:
umiejętność wyrażania opinii, krytyki, potrzeb, życzeń, poczucia winy,
umiejętność odmawiania w sposób nie uległy i nie raniący innych,
umiejętność przyjmowania krytyki, ocen i pochwał,
autentyczność,
elastyczność zachowania,
świadomość siebie (wad, zalet, opinii),
wrażliwość na innych ludzi,
stanowczość.
6. Empatia
Jest to świadomość uczuć innych, umiejętność wczuwania się w położenie i przeżycia innych istot, uczuciowe identyfikowanie się z nimi, umiejętność odgadnięcia ich stanu emocjonalnego. Umiejętność ta jest formą uczestnictwa w ich życiu i brania za nie odpowiedzialności. Jest to również umiejętność przyjęcia innych ludzi sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość.
7. Autoprezentacja
Jest to sposób, w jaki każdy człowiek poprzez swoje wypowiedzi, zachowania i sygnały niewerbalne komunikuje na zewnątrz kim jest, albo za kogo chciałby być uważany. Chcemy wywołać pozytywne myślenie u partnera interakcji przy przekazywaniu informacji na swój temat.
8. Co to jest grupa społeczna?
Grupa społeczna a grupa niespołeczna.
Pojęcie normy grupowej.
Cel grupy.
Rola celów grupowych.
Role grupowe.
Grupa społeczna- to 2 lub więcej osób , które współdziałają ze sobą, współzależą od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb muszą na sobie polegać, mają bezpośredni kontakt, poczucie wspólnego celu („MY”), normy i tworzą spójną strukturę.
Grupa niespołeczna- co najmniej dwie osoby przebywające w tym samym czasie i miejscu, ale nie współdziałają ze sobą w celu zaspokajania własnych potrzeb i osiągania celów (np. przechodnie, kibice sportowi, pasażerowie samolotu, studenci zdający egzamin ).
Norma grupowa- jest to pewne wyobrażenie co członkowie grupy powinni robić, czego się od nich oczekuje w określonych warunkach. Jest to pojęcie oceniające, zawiera w sobie model, wzór zachowań pożądanych a nie zachowań typowych.
Cel grupy- jest określony jako punkt w przestrzeni o wartości pozytywnej dla co najmniej większości członków grupy. Cele mogą być operacyjne i nieoperacyjne. Cele operacyjne wskazują operacje , które prowadzą do osiągnięcia określonego celu. W celach nieoperacyjnych, cele te są niejasne, ale możemy doprowadzić do sformułowania celów nieoperacyjnych.
Rola celów grupowych:
im wyższa atrakcyjność celów, tym szybciej i sprawniej członkowie grupy dążą do realizacji celów;
stworzenie standardów- z jednej strony pozwalają na dokonanie oceny poszczególnych członków grupy a z drugiej strony umożliwiają ich samoocenę;
cel grupy może odgrywać rolę w likwidowaniu konfliktów pomiędzy grupami lub podgrupami.
Rola grupowa- rodzaj ról społecznych podejmowanych w małych grupach. Jest to system spójnych zachowań będących reakcją na zachowania i oczekiwania innych ludzi przebiegających według mniej lub bardziej wyraźnie ustalonego wzoru. Wszyscy otrzymujemy funkcję do spełnienia w każdej grupie, do której należymy. Również, podobnie do aktora, który ma różne role w różnych przedstawieniach, my mamy unikalną pozycję w każdej grupie, do której dołączamy.
9. Klasa szkolna jako grupa.
W klasie cele, zarówno ogólne, związane z uczeniem się jak i szczegółowe, dotyczące każdej kolejnej lekcji są określane przez nauczyciela. Klasa może je akceptować lub nie, nie ulega jednak wątpliwości, że określają one kierunek jej aktywności. Jednak oprócz celów, jakie określa szkoła, istnieją cele, które określa sama klasa. Powstają one w trakcie wzajemnych kontaktów uczniów, są wyrazem ich interesów.
Nie tylko wspólne cele tworzą grupę. Ważną kwestią są także normy, czyli pisane lub niepisane (częściej) przepisy odnoszące się do zachowania osób tworzących grupę. Normy „nieoficjalne” powstają spontanicznie, gdy ludzie przebywają razem, a taką sytuację mamy w klasie. Wśród uczniów najczęściej pojawiają się normy dotyczące: koleżeńskości, kultury wzajemnych kontaktów i solidarności. Dwie pierwsze regulują zachowanie się uczniów wobec siebie, trzecia dotyczy zachowania się osób spoza klasy, głównie nauczycieli.
Norma koleżeńskości uważana przez uczniów za najważniejszą, obejmuje:
nakazy dotyczące wzajemnej pomocy,
zasad współdziałania,
wymiany rzeczy i usług.
Norma nazwana „kulturą wzajemnych kontaktów” określa:
jakiego typu zachowania, gesty i wypowiedzi są dopuszczalne we wzajemnych kontaktach jakie zaś nie.
Norma solidarności określa:
co wolno, a czego nie wolno mówić osobom z zewnątrz,
w jakim stopniu i na jakich zasadach można z nimi współpracować.
Normy solidarności stoją na straży tajemnic grupowych, są formą obrony przed ingerencją osób nie należących do grupy w jej wewnętrzne sprawy.
Wskutek istnienia tych norm nauczycielowi niekiedy bardzo trudno jest dotrzeć do przyczyn wewnątrz klasowych konfliktów czy nieporozumień, ponieważ nakazują one nie ujawnianie informacji dotyczących wewnętrznych spraw grupy, zwłaszcza takich, które ukazywałyby jej członków w ujemnym świetle bądź narażały ich na sankcje.
Działalność grupy zmierza ku określonym celom, jej członkowie zaczynają więc pełnić funkcje, które są ważne z punktu widzenia zarówno tych celów, jak i ochrony trwałości i interesów grupy. Na przykład dość szybko pojawia się w grupie osoba, która mówi, co grupa powinna robić, a wszyscy są skłonni się jej podporządkować.
10. Facylitacja społeczna. Dlaczego obecność innych wywołuje pobudzenie?
Jest to napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny naszego działania, czego rezultatem jest lepsze wykonywanie łatwiejszych zadań, lecz gorsze wykonywanie zadań trudniejszych.
Trzy teorie wyjaśniające role pobudzenia w facylitacji społecznej:
obecność innych osób może nas „ożywiać” (w obecności innych osób znajdujemy się w stanie wyższej gotowości);
jako ludzie mamy swoje specyficzne problemy w związku z obecnością innych ludzi (lek przed ocena, wywołuje nas obawy i napięcie (pobudzenie), gdy zdajemy sobie sprawę z tego, że inni nas oceniają);
rozpraszanie naszej uwagi (występowanie innych osób jako rodzaj zakłóceń utrudnia koncentracje na tym, co robimy).
11. Próżniactwo społeczne
Jest to spadek poziomu zaangażowania oraz uspokojenie wywołane przekonaniem, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania; zwiększa anonimowość; uspokojenie osłabia wykonanie zadań prostych, lecz ułatwia wykonanie zadań trudnych.
12. Zjawisko deindywiduacji
Jest to utrata normalnej kontroli nad zachowaniem prowadząca do wzrostu impulsywności i patologiczności czynów. Za sprawą deindywiduacji dochodzi do utraty samoświadomości własnych wartości oraz przekonaniu utraty odpowiedzialności za własne czyny np. w tłumie kibiców, członków Ku-Klux-Klanu. Zawsze, gdy ludzie stają się bardziej anonimowi, wzrasta prawdopodobieństwo popełniania przez nich impulsywnych, antyspołecznych czynów.
13. Dysonans poznawczy.
Sposoby redukcji dysonansu.
Technika niskiej piłki.
Dysonans poznawczy- jest to uczucie przykrego napięcia spowodowane informacją, która jest sprzeczna z naszym wyobrażeniem siebie jako osoby sensownej i rozsądnej.
Sposoby redukcji dysonansu:
Zmiana naszego zachowania tak, aby była ona zgodna z dysonansowym elementem poznawczym (Palacz, który dowiaduje się, że jest to szkodliwe, może rzucić palenie lub odrzucić informację o szkodliwości palenia, albo unikać myślenia o niej);
Uzasadnienie naszego zachowania zmieniając jeden element poznawczy w taki sposób, aby był on mniej sprzeczny a zatem bardziej zgodny z naszym zachowaniem (Palacz może twierdzić, że pali, ale tylko papierosy light, co nie jest szkodliwe. Bądź też, że "Życie też jest szkodliwe dla zdrowia, nie tylko papierosy" - właściwie wszystko jest szkodliwe, cukier, sól, brak cukru, nadmiar witamin itp., przez co zmienia znaczenie słowa "szkodliwe");
Uzasadnienie naszego zachowania dodając nowe elementy poznawcze, które są zgodne z zachowaniem i je wspierają (Palacz może twierdzić, że palenie go uspokaja i rozluźnia (czyli jest zdrowe). Może zacząć uprawiać sport lub twierdzić, że zawsze wchodzi na siódme piętro piechotą, a te jego wysiłki niwelują szkodliwość palenia).
Technika niskiej piłki- polega na przedstawieniu początkowo niezwykle korzystnej oferty. Gdy "ofiara" ją chwyta, okazuje się, że oferta posiada dodatkowe elementy i nie jest wcale taka atrakcyjna, jak wydawało się na początku. Ostatecznie oferta jest o wiele bardziej kosztowna, na tyle, że gdyby "ofiara" wiedziała o niej na początku, nie zdecydowałaby się.
Technika ta jest skuteczna bo:
Ofiara zainwestowała już swój wysiłek w działanie. Wycofanie się nie oznacza więc "wyjścia na zero" ale stratę. Kontynuowanie działania pozwala uniknąć tej "straty".
Dodawanie drobnych elementów do pierwotnej oferty nie jest spostrzegane jako istotne (efekt kontrastu). Jeśli samochód kosztuje 45 000 to radio, które kosztuje 989 wydaje się relatywnie tanie.
Obiekt manipulacji (np. klient) często zdaje sobie sprawę z tego, że rezygnacja z oferty (nawet po jej niekorzystnym przeformułowaniu) oznacza ponowne poszukiwanie, kolejną inwestycję czasu, narażenie się na ponowną manipulacje oraz ryzyko znalezienia jeszcze gorszych ofert.
14. Kogo najbardziej lubimy?
Efekt czystej ekspozycji.
Determinanty atrakcyjności interpersonalnej.
Zjawisko ingracjacji.
Bardziej lubimy tych, którzy:
obsypują nas pochwałami
lubią nas
wierzenia i zainteresowania mają podobne do naszych
mają podobne zdolności, umiejętności, kompetencje
posiadają miłe i pożądane cechy
Efekt czystej ekspozycji- to zjawisko polegające na zmianie ustosunkowania afektywnego wobec obiektu na skutek zwiększenia liczby kontaktów z nim bez konieczności świadomego rozpoznawania bodźca ( im częściej doświadczamy jakiegoś bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni go polubić).
Determinanty atrakcyjności interpersonalnej:
cechy sytuacji (pokrewieństwo, powtarzająca się ekspozycja)
cechy indywidualne (fizyczna atrakcyjność, podobieństwo, uzupełnianie się)
elementy zachowania (nagradzanie, komunikowanie sympatii)
oraz te, co wiążą w/w
Zjawisko ingracjacji - rozmyślna próba manipulowania innymi poprzez udzielanie
pochwał i pozytywnego wsparcia (Nie działa, kiedy osoba obsypywania pochwałami ma świadomość naszych intencji)
15. Konformizm.
Bezrefleksyjny konformizm.
Dlaczego ludzie podporządkowują się?
Informacyjny wpływ społeczny.
Psychoza tłumu.
Kiedy ludzie podporządkowują się informacyjnemu wpływowi społecznemu?
Opieranie się informacyjnemu wpływowi społecznemu.
Normatywny wpływ społeczny.
Kiedy ludzie podporządkowują się normatywnemu wpływowi społecznemu?
Konsekwencje opierania się normatywnemu wpływowi społecznemu.
Norma wzajemności.
Konformizm- to zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyobrażonego wpływu innych ludzi.
Bezrefleksyjny konformizm - to podporządkowanie się normom społecznym bez refleksji nad ich sensem i celowością.
Ludzie podporządkowują się, gdy:
są przekonani, że ich pierwotna ocena sytuacji była błędna.
Chcą uniknąć kary lub uzyskać nagrodę.
Informacyjny wpływ społeczny- to potrzeba bycia przekonanym o tym, co jest słuszne. W wielu sytuacjach życiowych ludzie nie wiedzą jak reagować albo co myśleć; w zdefiniowaniu sytuacji pomaga pytanie innych i obserwacja ich zachowania.
Kiedy ludzie podporządkowują się informacyjnemu wpływowi społecznemu?
Gdy spostrzegamy osoby, które obserwujemy jako źródło informacji, dające wskazówki dla naszego zachowania; dostosowujemy się, ponieważ wierzymy, że cudza interpretacja niejasnej sytuacji jest bardziej poprawna niż nasza. Jeżeli jednostka nie jest pewna poprawnej odpowiedzi, właściwego zachowania lub słusznej idei, będzie bardziej otwarta na wpływ innych. Im mniej ma pewności, tym bardziej ufa innym.
Psychoza tłumu- pojawienie się w grupie ludzi podobnych fizycznych symptomów bez znanej fizycznej przyczyny (jedna lub więcej osób informuje innych o pojawieniu się pewnych dolegliwości fizycznych i po pewnym czasie coraz więcej osób skarży się na podobne dolegliwości lub sądzi, że ma te same objawy i symptomy)
Opieranie się informacyjnemu wpływowi społecznemu:
Kiedy jednostka znajdzie się w niejasnej sytuacji i się zorientuje, że patrzy na innych i słucha ich, powinna zadać sobie kilka kluczowych pytań:
czy rzeczywiście wiedzą więcej o tym co się dzieje?
czy jest w pobliżu ekspert?
czy działania tych ludzi i ekspertów wydają się sensowne?
czy zachowanie to jest w zgodzie z moim rozsądkiem i wewnętrznemu rozeznaniu?
Normatywny wpływ społeczny- to potrzeba bycia zaakceptowanym. Jest to wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu, ponieważ chcemy być przez innych lubiani i akceptowani. Zachowujemy się konformistycznie po to, aby być akceptowanym przez innych ludzi i być do nich podobnym, podporządkowujemy się, bo chcemy nadal być członkami grupy i zbierać korzyści, jakie wynikają z przynależności do nich.
Ludzie podporządkowują się normatywnemu wpływowi społecznemu, gdy mają:
potrzeba akceptacji społecznej,
chęć zapewnienia sobie wsparcia emocjonalnego,
chęć uniknięcia kar społecznych: poniżania, odrzucenia, samotności.
Konsekwencje opierania się normatywnemu wpływowi społecznemu:
próby nakłonienia do podporządkowania się,
drażniące komentarze,
krytyka,
demonstrowanie antypatii,
ignorowanie,
zlecanie nieatrakcyjnych zadań,
odrzucanie,
eliminowanie z grupy.
Norma wzajemności - to postępować tak, jak inni postępują wobec nas; należy przypuszczać, że za udzielnie pomocy, ktoś inny również udzieli jej tobie w razie potrzeby, jeżeli otrzymujesz coś dobrego od innej osoby, to jesteś zobowiązany odpłacić jej tym samym (zachować się podobnie).
16. Co to są postawy?
Komponent emocjonalny, poznawczy, behawioralny.
Wymiary postawy.
Jak badamy postawy?
Zmiany i kształtowanie postaw: cechy nadawcy, cechy przekazu, cechy odbiorcy.
Jak uodpornić osobę na zmianę postawy?
Postawa - trwała ocena - pozytywna lub negatywna - ludzi, obiektów i idei. To uwewnętrzniona przez jednostkę, wyuczona skłonność (akt woli przejawiający się w czynach) do reagowania w społecznie określony sposób, szczególnie przez podejmowanie określonych działań w odpowiedzi na oczekiwania społeczne.
Komponent emocjonalny, poznawczy, behawioralny:
emocjonalny - reakcje emocjonalne wobec przedmiotu postawy
poznawczy - myśli i przekonania o przedmiocie postawy
behawioralny - działania (zachowanie) wobec przedmiotu postawy
Wymiary postawy:
znaki postawy- dodatni ujawnia się , gdy przedmiot postawy jest wartościowany dodatnio; ujemny ujawnia się gdy przedmiot postawy wiąże się z emocjami negatywnymi ( z przykrością); jeśli postawa do przedmiotu jest negatywna będziemy go unikać, a nawet próbować go zniszczyć lub uszkodzić zerowy gdy ktoś po zapoznaniu się z przedmiotem postawy w nieświadomy sposób zawiesza jak gdyby swoją postawę, swoje przekonania.
siła postawy - to intensywność uczuć żywionych do przedmiotu postawy. Postawy możemy ująć w skalę, która przebiega od wartości dodatnich, poprzez punkt zerowy i aż do ujemnych. Skala ta będzie określała siłę czyli właśnie intensywność przeżywania danej postawy, nastawienia do obiektu. Często dzieje się tak, że odnoście do tego samego przedmiotu, różne osoby posiadają inną siłę postawy: np. ktoś może bardzo lubić tańczyć, ekscytuje go sama myśl o tańcu, ktoś inny podchodzi do tańca z zupełną obojętnością, a jeszcze ktoś - nienawidzi tańca.
treść przedmiotowa- wyraża ona stosunek do samego siebie, do innych osób i większych zbiorowości oraz do instytucji zbiorowych, rodziny, Kościoła, służby wojskowej, zakładu pracy, wykonywanego zawodu.
zakres postawy - W zależności od liczby przedmiotów wyróżnia się postawy cząstkowe, wiążące się z jednym przedmiotem (np. stosunek do wychowawcy) i ogólne dotyczące więcej niż jednego przedmiotu (np. stosunek do Ojczyzny, zakładu pracy).
złożoność postawy- Każda z cech może zawierać w różnym stopniu wymienione uprzednio komponenty. Na przykład składnik poznawczy może być słabszy niż składnik uczuciowy.
zwartość- to spójność postawy. W trakcie kształtowania się postawy następuje wzrost harmonijności między komponentami postawy, choć na początku występują pewne nierównomierności.
stopień powiązania danej postawy z innymi postawami
trwałość- to stopień stabilności danej postawy, jej niezmienność pod wpływem różnych czynników, jak np. wpływ postaw innych osób, nowych wiadomości dotyczących przedmiotu postawy. Istnieją postawy które są niezmienne całe życie, są też takie, które są bardzo krótkotrwałe i niestabilne.
dostępność postawy- siła związku między obiektami i oceną tego obiektu, mierzona czasem, w jakim ludzie potrafią odpowiedzieć, co czują, im bardziej dostępna tym szybciej reagujemy.
Jak badamy postawy?
obserwację zachowania- na podstawie obserwacji badacz stara się wnioskować jakie postawy ma dany człowiek w stosunku do określonego przedmiotu
zadawanie pytań- jedna z najbardziej rozpowszechnionych technik ze względu na łatwość form badania postaw; może być ono w formie wywiadu indywidualnego lub ankiety. W stosowanych przez badaczy technikach spotykamy się z dwoma rodzajami pytań:
- pytaniami otwartymi- pytania na które odpowiedź musi znaleźć sam badany;
- pytaniami skategoryzowanymi- pytania z odpowiedzią do wyboru .
Zmiany i kształtowanie postaw: cechy nadawcy, cechy przekazu, cechy odbiorcy.
Cele kształtowania lub zmieniania postaw mogą być różne:
chęć stworzenia nieistniejącej jeszcze postawy;
zmiana znaku istniejącej już postawy;
zmiana siły istniejącej postawy;
rozwinięcie odpowiednich części istniejącej już postawy.
Cechy nadawcy- wiarygodność nadawcy determinuje to czy jesteśmy skłonni pod wpływem jego przekazu zmodyfikować swoje postawy w kierunku przez niego wskazanym, czy też nie. Wiarygodność nadawcy wpływa również na to jak postrzegamy przekaz (zależnie od nadawcy może być postrzegany jako bardziej lub mniej jasny, uzasadniony bądź nie, uczciwy lub nie). Wiarygodność nadawcy zależy od tego, czy jest on postrzegany przez odbiorców jako osoba kompetentna w dziedzinie, której dotyczy przekaz. Na wiarygodność nadawcy wypływa także umiejętność publicznego przemawiania i umiejętność zainteresowania odbiorców. Język jakim posługuje się nadawca także wpływa na jego wiarygodność.
Cechy odbiorcy- postawy które istnieją już w odbiorcy w poważny sposób wpływają na postrzeganie a następnie przyswajanie treści przekazu. Jeśli treść jest zgodna czy podobna do treści już istniejącej postawy, to odbiorca łatwo ją przyswaja i staje się ona elementem struktury poznawczej postawy. Jeśli zaś przekaz jest niezgodny z postawą już istniejącą mamy do czynienia z wieloma procesami, które utrudniają przyswojenie jego treści. Ponadto przekaz niezgodny z postawą może być zniekształcony np. upodobniony do treści już istniejącej postawy, mogą być zapamiętane z niego tylko elementy dogodne dla odbiorcy. Odbiorca może unikać tych przekazów, które są niezgodne z jego postawami.
Cechy przekazu- mogą zwiększać lub obniżać skuteczność oddziaływania przekazu.
Argumenty emocjonalne bardziej nas przekonują, lecz same emocje nie są wystarczające. Potrzebujemy również argumentów racjonalnych.
Przekaz jednostronny zawiera w sobie tylko argumenty przekonywujące, zaś dwustronny zarówno argumenty „za” jak i „przeciw”, ale te drugie obala
Ważna jest kolejność prezentacji, gdy jest kilka osób prezentujących coś. Jest to uzależnione od tego, kiedy odbiorcy będą podejmować decyzję. Liczą się argumenty wyraziste.
Pojedynczy przykład pobudza wyobraźnię i jest bardziej przekonywujący.
Każdy przekaz powinien na końcu zawierać wniosek zbierający.
Jak uodpornić osobę na zmianę postawy?
przestrzeganie przed nadchodzącym komunikatem perswazyjnym ;
uodpornienie postawy - trening asertywności - kontakt ze słabszą, łatwiejszą do odparcia formą manipulacji ułatwia rozpoznawanie i opieranie się bardziej wyrafinowanym formom wpływu;
wzmacnianie wartości ;
uodpornienie na presję ze strony rówieśników ;
edukacja - wiedza ;
refleksyjność.
17. Zachowania prospołeczne.
Dlaczego pomagamy innym?
Płeć a zachowania prospołeczne.
Zachowania prospołeczne - to zachowania, które mają przynieść korzyść innej osobie lub społeczności (pomaganie, dzielenie się, ochrona). Warunkiem pojawienia się zachowań prospołecznych jest:
dostrzeżenie (cudzej) potrzeby,
uznanie, że potrzebę tę da się zaspokoić,
uznanie własnej odpowiedzialności,
ocena kosztów pomocy;
w sytuacjach nagłych analiza poznawcza może być zredukowana do minimum; dochodzi wtedy do reakcji impulsywnej — człowiek odczuwa gwałtowny przymus zareagowania wobec nieszczęścia, którego jest świadkiem, nie licząc się z kosztami osobistymi.
Źródła zachowań prospołecznych:
stan emocjonalny wywołany przez sytuację innej osoby (empatia);
przyswojenie sobie norm nakazujących działanie na rzecz innych (np. norma miłości bliźniego);
wytworzenie więzi osobistych (przyjaźń, sympatia).
Wyniki badań wskazują, że motywy zachowań prospołecznych mogą być skupione bądź na własnej osobie (chęć usunięcia przykrości związanej z cudzym cierpieniem, chęć zachowania dobrego mniemania o sobie) lub na kimś drugim (kiedy cudze dobro jest autonomicznym celem działalności).
Pomagamy innym by:
poprawić samoocenę;
zdobyć uznanie ze strony pozostałych świadków;
uniknąć prawnej odpowiedzialności za nie udzielenie pomocy;
umacniać zachowań prospołecznych;
otrzymać nagrodę pieniężną wypłacaną w niektórych miastach;
zdobyć rozgłos i sława;
postawić przestępców przed sądem.
Płeć a zachowania prospołeczne.
W kulturze Zachodu roli męskiej przypisane są rycerskość i heroizm, podczas gdy roli kobiecej opieka, wychowanie i zaangażowanie w trwałe związki. W rezultacie od mężczyzn możemy oczekiwać, iż będą udzielać pomocy w sytuacjach ekstremalnych, wymagających odwagi i zdecydowania. Natomiast pomocy udzielanej przez kobiety towarzyszy częściej tworzenie długotrwałej relacji pomagania. Działania ich wymagają raczej zaangażowania i przyjęcia na siebie wielu zobowiązań niż odwagi, tak jak na przykład ochotnicza praca w domu opieki społecznej.
18. Agresja.
Czynniki warunkujące agresje.
Jak zmniejszyć agresję?
Agresja- to fizyczne bądź werbalne zachowanie podjęte w zamiarze zranienia kogoś.
Czynniki warunkujące agresje:
kultura honoru, czyli „zespół norm społecznych, w którym centralne miejsce zajmuje pogląd, że ludzie (zwłaszcza mężczyźni) powinni bronić swojego honoru, nawet uciekając się do krwawego odwetu”,
uprzedzenia,
zniewagi oraz drobne kłótnie,
przyjemnościowa motywacja agresji;
testosteron;
alkohol;
ból lub poczucie psychicznego dyskomfortu;
frustracja;
bezpośrednia prowokacja i odwet;
obecność przedmiotów kojarzonych z agresją.
Jak zmniejszyć agresję?
Karanie złego zachowania zmniejsza częstotliwość jego występowania. Groźba mniejszej kary, nie takiej przykrej, nie tylko czasowo powstrzymuje agresję ale skłania do weryfikacji zachowań. Stosowanie szybkich i błyskawicznych, niezbyt dotkliwych kar wytwarza niechęć wobec agresji.
Podjęcie działań ukierunkowanych na likwidację złości i irytacji osoby- przeprosiny.
Pokazanie ludzi, którzy mimo przemocy i prowokacji są racjonalni, uprzejmi i zachowują kontrolę nad swym zachowaniem.
Ograniczanie oglądani telewizji, wideo i gier komputerowych z dużą dawką przemocy.
Uczmy dzieci tolerancji i poszanowania drugiego człowieka.
19. Co to są uprzedzenia społeczne i czym się charakteryzują?
Jakie są sposoby zmniejszania uprzedzeń społecznych?
Uprzedzenia społeczne - to postawa wroga lub negatywna, dotycząca wyróżniającej się grupy ludzi. Oparta jest na nie w pełni właściwych bądź fałszywych informacjach. Przedmiotem uprzedzeń są ludzie o odmienności rasowej; narodowej; religijnej, płciowej; seksualnej; o odmiennych stanach psychicznych (choroba, wygląd). Są one bardzo niebezpieczne. Wraz z nimi pojawia się lęk, frustracja, niepokój. Burzą poczucie własnej wartości, samoocenę. Czasem nawet prowadzą do przemocy fizycznej.
Jakie są sposoby zmniejszania uprzedzeń społecznych?
dostarczanie informacji niezgodnych ze stereotypami społecznymi,
uwypuklanie różnorodności grup społecznych,
argumentacje (perswazje) odwołujące się do społecznie podzielanych wartości,
organizowanie kontaktu i współpracy między członkami różnych grup.