Grupa społeczna (wg R. Merona) jest to pewna grupa ludzi między którymi zachodzą interakcje wg ustalonych wzorów lub ustalona liczba osób pozostająca w ustalonych stosunkach społecznych.

Trzy czynniki grupotwórcze:

- normy

- samookreślenie się

- określenie przez innych

Grupa społeczna (wg F. Znanieckiego) to każde zrzeszenie ludzi, które w ich świadomości tworzy odrębną całość, odosobniony układ. Podstawową cechą każdej grupy jest świadomość.

Podstawowe cechy grupy społecznej to :

- spójność

- struktura (min. 3 osoby)

- więź

- wzory członka grupy

- funkcje grupy

Liczebność - cecha dzieląca na typy, im więcej osób tym słabsze więzi i kontakt międzyposzczególnymi8 członkami

Wzory - zespół norm określający te właściwości, które członek grupy powinien wykazywać, i te zachowania, które powinien przejawiać jako członek grupy. ( np. wzór przeciętny, wzór idealnie pozytywny i wzór negatywny; wzór stopy życiowej, wzór zainteresowań kulturalnych, wzór obyczajowy wzór wykonywania funkcji zawodowych.)

Funkcje -

1. funkcje jawne i ukryte

2. funkcje intencjonalne i nieintencjonalne

3. funkcje przypisane i rzeczywiste

Więzi społeczne - wewnątrz grupy istnieje więź grupowa, nie istnieje poza grupą, wpływa ona na trwałość grupy i jej integracje

Spójność grupy - stan wewnętrznej unifikacji grupy, stan, w którym członkowie podzielają te same zainteresowania, cele; mają wykształcone podobne cechy osobowościowe, spójność grupy może przekształcić się w syndrom myślenia grupowego, wtedy to jednostka nie chce i nie potrafi funkcjonować poza grupą, jest od niej uzależniona

TYPOLOGIA GRUP SPOŁECZNYCH

Typy sposobu funkcjonowania jednostki:

1. Agregaty - proste skupiska ludzi, bez specjalnych interakcji, powiązań

2. Kategorie społeczne - skupiska ludzi, które posiadają podobne lub takie same statusy społeczne

3. Grupy społeczne

1. Pierwotne (relacje pierwotne) - ścisłe, osobiste relacje oparte na miłości, przyjaźni, współpracy i przyczyniają się do powstania grup pierwotnych, czyli zbiorowiska ludzi połączonych silnymi więziami, kontaktami opartymi na relacjach face to face, np. rodzina, grupy przyjacielskie, relacje partnerskie. Kształtują się w małych społecznościach lokalnych - silne kontakty i zależności sąsiedzkie

2. Wtórne (relacje wtórne) - rodzą się na skutek wypełnienia określonych ról społecznych, relacje o charakterze formalnym, wynikające z zasad realizowania określonych ról społecznych; dotyczą osób o takim samym statusie i rolach społecznych. Relacje wtórne prowadzą do zawiązania się grup wtórnych, jest to grupa duża, oparta na wspólnych interesach i realizacji wspólnych celów; z grup wtórnych mogą się kształcić grupy pierwotne.

3. Grupy odniesienia - są to wyznaczniki i cele naszych zachowań, grupy odniesienia pozytywnego - dostarczają modeli i wzorów kim chcielibyśmy być w społeczeństwie, i grupy odniesienia negatywnego - określają kim nie chcielibyśmy być w społeczeństwie (np. rodzina patologiczna)

4. Grupy wewnętrzne - również określane jako grupa własna, grupa z którą się identyfikujemy, do której przynależymy, wobec której budujemy w opozycji grupę zewnętrzną, która reprezentuje idee, wartości i normy społeczne z grupą własną na obszarach kulturowych i etnicznych, obszar subkultur młodzieżowych, gdzie występuje podział na grupę zewnętrza i własną

• Podział wg Floriana Znanieckiego:

I Grupy pierwotne i wtórne

II Grupy genetyczne - wyodrębniają się na zasadzie rzeczywistej lub domniemanej wspólności pochodzenia. Podstawowe rodzaje grup genetycznych to:

- rodzina

- ród

- plemię

- związek rasowy

III Grupy obce i własne (analogicznie do wewn i zewn)

IV Grup otwarte i zamknięte

V Grupy miale i duże (analogicznie do pierwotnych i wtórnych)

VI Grupy terytorialne - kryterium podziału jest odrębność wyrażana przez granice terytorialne, ważny jest fakt urodzenia w danym miejscu

VII Grupy religijne - kryterium jest wyrażanie określonego kultu lub wieżenia religijnego

VIII Grupy kulturalne - ludzie o podobnych zainteresowaniach kulturalnych, drugim kryterium jest twórczość kulturalna

IX Grupy ekstrapunitywne, intrapunitywne i niepunitywne

Ekstrapunitywne - występuje silna więź identyfikacyjna, jest wyraźnie określona hierarchia grupy, charakteryzuje się silnym antagonizmem, struktura autoterytorialna, wewnętrzne konflikty rozwiązuje się poprzez szukanie kozła ofiarnego, np. naziści

Intrapunitywne - występuje w nich mechanizm kozła ofiarnego, ale nie jest on dominujący, są to grupy mniej agresywne niż ekstrapunitywne, są również oparte o organizacje hierarchiczne, grupa skoncentrowana wokół przewodnika o silnej osobowości (np. sekty religijne)

Niepunitywne - są nieagresywne, niehierarchiczna, prawie anarchistyczne, występują silne więzi między członkami, brak jakiegokolwiek nacisku między członkami, jest to grupa otwarta na wszystkich

---