Mechanizmy obronne

ORIENTACJA PSYCHODYNAMICZNA

• Według przedstawicieli podejścia psychodynamicznego, zachowanie człowieka jest motywowane przez potężne siły wewnętrzne wrodzone instynkty biologiczne oraz podstawowe popędy.

• Zygmunt Freud (1856-1939), prekursor, twórca psychoanalizy

• Psychoanaliza- metoda wykrywania i wyjaśniania nieświadomych zjawisk psychicznych i głęboko utajonych przeżyć, których pacjent nie kontroluje i nie uzmysławia sobie

• Freud nieświadomym zjawiskom i dążeniom przypisywał ważną rolę w życiu człowieka. Upatrywał się w nich źródła zaburzeń psychicznych np.: nerwic

• Psychoanaliza stała się zarówno metodą terapii, polegającą na interpretowaniu oraz nadawaniu znaczenia luźnym skojarzeniom, marzeniom sennym, czynnościom omyłkowym, jak i teorią psychologii stworzoną przez Zygmunta Freuda

Osobowość wg Freuda:

• ID- pierwotne popędy biologiczne, których człowiek sobie nie uświadamia. Najważniejszym popędem jest popęd seksualny -libido.

• EGO- czynności świadome, działania rzeczywiste

• SUPEREGO- „sumienie”, kształtuje się nieświadomie, jest to podstawa samooceny, są to wszelkie restrykcyjne zasady religijne, etyczne, moralne, społeczne , które są mocną barierą dla wszelkich popędów ID.

Geneza kontekstu dynamicznego: koncepcja Freuda

Biologiczne zdeterminowanie emocji

Złożona, niejasna, raczej psychologiczna interpretacja „energii psychicznej”

• Działanie mechanizmów obronnych; mechanizmy jako transformacja emocji w toku życia

• Złożona relacja świadomości, podświadomości, nieświadomości jako struktur „zawierających” treści emocjonalne

• Mechanizm obronny w ujęciu Freuda

1. „(…) zasadniczo wszystkie te mechanizmy maja dwie wspólne cechy: 1) działają nieświadomie - inaczej ich właściwy cel byłby zaprzepaszczony; oraz 2) z reguły negują, zniekształcają lub fałszują dokonywane przez ego spostrzeżenia zdarzeń wewnętrznych, zewnętrznych lub jednych i drugich.

2. Mechanizmy „którymi może posługiwać się ego, gdy usiłuje zabezpieczyć się przed porażka”

3. Mechanizmy obronne są nieświadomym , nieadekwatnym ale utrwalonym sposobem radzenia sobie z jakąś sytuacją trudną
   (Cofer, Appley,1964/1972)

• Główny mechanizm obronny: wyparcie

„ Nie ulega wątpliwości, że ego musi bronić się przed wybuchem nieopanowanego leku. Jeśli integralność ego jest zagrożona z zewnątrz, może ono albo szukać ratunku w ucieczce, albo podjąć skuteczne działanie ruchowe dla zlikwidowania niebezpieczeństwa. Jeśli jednak zagrożenie jest z wewnątrz, obrona ego musi przyjąć inna formę, W tym przypadku główną bronią jest usunięcie ze świadomości. (Cofer, Appley, 1964/1972, s.520

• Często występujące mechanizmy obronne

Wyparcie

• Mechanizm pozwalający na utrzymywanie poza świadomością myśli, uczuć, zdarzeń będących źródłem lęku

Racjonalizacja

• Uzasadnianie, znajdowanie wymówek lub pomniejszanie znaczenia celu po to, aby zmniejszyć poczucie odpowiedzialności, winy lub rozczarowania

Projekcja (rzutowanie)

• Przypisywanie innym ludziom własnych nieakceptowanych motywów, cech czy zachowań

Identyfikacja

• Bezwiedne utożsamienie się z innym obiektem w celu realizowania ważnych dla siebie celów.

Przemieszczenie

• Ukierunkowanie negatywnych uczuć i działań na obiekt bezpieczniejszy lub bardziej dostępny, niż ten, który je spowodował.

Kompensacja

• Dążenie do uzyskania powodzenia w jakiejś dziedzinie i wyrównanie w ten sposób niepowodzeń doznawanych na innym polu.

Nadkompensacja

• Dążenie do osiągnięcia sukcesu w dziedzinie, która była źródłem niepowodzeń.

---