KWIATEK CZYSTY, SMUTNEGO SIERCA UCIESZENIE...
Tekst pieśni Kwiatek czysty, smutnego sierca ucieszenie... został ogłoszony drukiem przez Władysława Nehringa na podstawie kopii sporządzonej z nieznanego dziś rękopisu przez Wojciecha Kętrzyńskiego (W. Nehring, Altpolnische Sprachdenkmäler, Berlin 1886, s. 295-296). Liczne uszkodzenia i niejasności tekstu wymagają jego filologicznej restytucji. Poetyckie metafory kolorystyczno-kwiatowe powiązane zostały przez anonimowego poetę z zasługami, cnotami i niebiańską chwałą Maryi, ukazanej tu - podobnie jak w wielu innych pieśniach "kręgu bernardyńskiego" - przede wszystkim jako Pocieszycielka strapionych. Pieśń jest prawdopodobnie dziełem oryginalnym, powstałym w końcu XV lub na początku XVI w.
Kwiatek czysty, smutnego sierca
Ucieszenie1, rodzaj dziewczy2.
A czemu nam smutek, gdy ta panna wiesiele,
A przerażeny<m> skonanim3 wiecznie ucieszenie?
Kwiatek biały jestci lilija,
A tej Pannie dzieją4 Ma<ryja>.
A czemu nam smutek...
Kwiatek czyrwony roża zamorska,
A ta śliczna panna krolewna niebieska.
A czemu nam smutek...
Kwiatek zielony, ten się przemienił,
A ta śliczna panna prosi Krystusa za nami.
A czemu nam smutek...
Kwiatek modry jeści fijołek,
Ana5 nam skaziła piekielny zamek6.
A czemu nam smutek...
Kwiatek brunatny est solsti<tium>7,
<W> noc nam porodziła Dei filium8.
A czemu nam smutek...
Kwiatek czarny jestci pokora,
Ona nas domieściła niebieskiego kora9.
A czemu nam smutek...
Przeztoż, Panno, dla twej cudności,
Domieściż nas niebieskie radości.
A czemu nam smutek...
Objaśnienia
1ucieszenie - pociecha, pocieszenie.
2rodzaj dziewczy - ród, gatunek dziewiczy.
3przerażenym skonanim - przeszytym, przebitym skonaniem; tu w sensie: konającym.
4dzieją - zwą.
5ana - ona.
6skaziła piekielny zamek - tu: zniszczyła zawory piekielnych bram.
7est solstitium - jest przesileniem (w sensie przesilenia zimowego, kiedy to w najdłuższą noc Maryja rodzi Chrystusa - Słońce).
8Dei filium - syna Boga.
9domieściła niebieskiego kora - doprowadziła do niebieskiego chóru, do nieba.